‘Laat Afrikaanse kunst circuleren’
‘Geen enkel Afrikaans land wil collecties volledig terug’
GUIDO GRYSEELS
Directeur AfricaMuseum Tervuren
Afrikaanse collecties laten reizen, zegt de Franse minister van Cultuur, is verstandiger dan ze massaal terug te geven. GEERT VAN DER SPEETEN
Jonge Afrikanen moeten toegang hebben tot hun patrimonium, zei Franck Riester, de Franse minister van Cultuur, dit weekend in een nieuwsprogramma. ‘Maar dat hoeft niet per se via een officiele overdracht: werken kunnen ook circuleren.’ Riester denkt aan bruiklenen op lange termijn, reizende tentoonstellingen of het aanbieden van museale expertise.
Daarmee voegt de minister een stem toe aan het restitutiedebat dat in Frankrijk volop aan de gang is. Een volledige teruggave of het ‘leeghalen van musea’ ziet hij niet aan de orde.
Franse musea, vooral dan het Musée du Quai Branly, bezitten zo’n 90.000 kunstwerken uit Afrika. Twee derde werd naar Frankrijk gebracht in de koloniale tijd. Ze zijn nationaal bezit en mogen het land niet uit. De Franse president kondigde vorig jaar een nieuw beleid aan. Het onderzoek dat hij bestelde, heeft verstrekkende gevolgen. Het toonde aan ‘dat de verwerving van de kunst niet altijd op juiste wijze gebeurd is’ en pleit voor teruggave in etap pes (DS 22 november). Intussen besloot Macron al 26 beelden terug te geven aan Benin, die in 1892 door Franse militairen waren meegenomen.
Geroofd voor Tervuren
Het AfricaMuseum in Tervuren heeft nog geen verzoek ontvangen, zegt directeur Guido Gryseels. ‘Maar het traceren van de herkomst en de mogelijke teruggave zijn wel volop een issue.’
De nieuwe presentatie van het AfricaMuseum zal twee onrechtmatig verkregen objecten tentoonstellen, ‘juist om dit debat aan te kaarten.’
Het verloopt verkrampt, denkt Gryseels. ‘Geen enkel Afrikaans land wil collecties volledig terug. Congo heeft bovendien geen capaciteit om teruggekeerde stukken te bewaren en te exposeren. Het beschermen van het eigen erfgoed in Kinshasa is nu prioritair.’
Het AfricaMuseum wil wel een transparanter beleid voeren en is bereid om te praten over restitutie van sommige stukken. Een interne werkgroep buigt zich over inventarisatie en juridisch kader.