‘Heilzame’ bacteriën helpen niet tegen kinderdiarree
De lactobacillus rhamnosus GG: veelgeprezen, maar weinig effectief.
Een zelfzorgmedicijn dat vaak wordt aangeprezen om kleine kinderen sneller van de buikgriep af te helpen, werkt niet. Kinderen die het middel kregen, hadden niet minder last van diarree en overgeven, vergeleken met kinderen die een nepmedicijn (placebo) kregen, blijkt uit een vergelijkende studie.
Het gaat om een probioticum – een bacteriemengsel dat de darmen zou moeten helpen herstellen. Het teleurstellende resultaat is de uitkomst van twee grote en goed uitgevoerde onderzoeken die door het medischwetenschappelijke tijdschrift The New England journal of medicine (NEJM) zijn gepubliceerd.
In beide onderzoeken, uitgevoerd in de VS en Canada, is gekeken of de bacterie Lactobacillus rhamnosus GG baby’s en peuters van 3 maanden tot 4 jaar oud sneller van een flinke buikgriep af helpt. De ouders waren ervoor met hun kinderen naar de dokter gegaan.
Bacteriemengsels
Probiotica zijn bacteriemengsels die invloed hebben op de samenstelling van de bacteriesoorten die in de darm leven. Ze worden aangeprezen om de darm te versterken en eventuele darmkwalen te verlichten. Probioticaproducten variëren van speciale yoghurts, zoals Yakult, tot inslikbare capsules waar de bacteriën in poedervorm in zitten. Probiotica zijn geen officiële geneesmiddelen.
‘Probiotica worden vaak aanbevolen bij acute diarree bij kinderen’, schrijft de Amerikaanse darmarts Thoma LaMont in een commentaar op de twee onderzoeken dat tegelijkertijd in de NEJM is gepubliceerd. Maar, schrijft hij, de onderzoeken waarop die aanbeveling is gebaseerd, zijn vaak van magere kwaliteit. Er doen bijvoorbeeld weinig mensen aan mee, of de deelnemers weten dat ze een probioticum slikken, terwijl zulk onderzoek eigenlijk ‘blind’ moet worden gedaan, waarbij de deelnemers en beoordelaars niet weten of deelnemers een
Probiotica zijn een groeiende miljardendindustrie
nepmiddel (placebo) of een echt probioticum slikken.
De nu onderzochte probiotica met Lactobacillus rhamnosus GG worden bijvoorbeeld sinds 2014 ‘sterk aanbevolen’ voor kinderen met buikgriep door de Europese beroepsorganisatie van kinderartsen die zijn gespecialiseerd in maag, darm en leverziekten. Die sterke aanbeveling in de Europese richtlijn is vreemd genoeg gebaseerd op wetenschappelijk bewijs van lage tot matige kwaliteit, staat in de tekst van de richtlijn van de specialistenorganisatie.
Geen verschil
De Canadese onderzoekers schrijven in de inleiding van hun artikel dat 5 van de 12 belangrijke richtlijnen voor de behandeling van buikgriep en diarree probiotica aanbevelen, ondanks de zeer matige wetenschappelijke onderbouwing. Ondertussen ‘nemen steeds meer consumenten probiotica om darminfecties te behandelen’ en is de handel in ‘probiotica een groeiende miljardenindustrie’. Beide nu gepubliceerde onderzoeken zijn hoofdzakelijk gefinancierd met overheidsgeld en uit fondsen van ziekenhuizen en onderzoeksinstellingen.
In het Canadese onderzoek kre gen 827 kinderen met buikgriepklachten een vijfdaagse kuur van probiotica of een neppilkuur. In de twee weken erna waren de darmklachten even ernstig, of de kinderen nu probiotica of placebo hadden gehad. Het Amerikaanse onderzoek, met 943 deelnemende kinderen, had dezelfde uitslag. De Amerikanen vonden ook dat het aantal besmettingen binnen het huishouden niet verschilde, en dat kinderen en ouders ook niet minder vaak van kinderdagverblijf of werk wegbleven als hun kind probiotica had gehad.
De onderzoekers en de commentator in de NEJM schijven dat zij vooral L. rhamnosus bij jonge kinderen met buikgriep onderzochten. Het is niet uitgesloten dat L. rhamnosus in andere omstandigheden wel werkt. Of dat andere probiotica werken. Maar L. rhamnosus GG was tot nu toe wel favoriet bij buikgriep.
Probiotica hebben ook bij veel volwassen mensen geen enkel effect op hun darmflora. En bij mensen die probiotica slikken na een antibioticakuur vertragen ze het herstel van de door de antibiotica aangetaste darmflora, is gebleken uit eerder onderzoek.