‘Het leven als single biedt me veel rust’
Een kwart leven lang was Gertie (64) de ‘vrouw van meneer doktoor’. Net voor ze vijftig werd, stapte ze weg uit een leven vol dienstbaarheid, aan haar man en aan de zieken. ‘Het was afkicken van dat gestructureerde leven. Maar het leven als single heeft m
‘We studeerden allebei geneeskunde toen mijn toekomstige man en ik elkaar bij vrienden ontmoetten. Ik droomde ervan om naar de ontwikkelingslanden te trekken. Hij zou die droom mee waarmaken, en ik dacht: met die man wil ik mijn leven uitbouwen. Een grote verliefdheid was daar niet mee gemoeid. Daar was ik ook niet naar op zoek. Het leven is iets wat je rationeel aanpakt, zo had ik het van thuis meegekregen.’
‘Hij liet me vaak wachten. Uren en uren heb ik op die man gewacht. Pas jaren later hoorde ik dat hij tijdens zijn studentenjaren een woelige café en verpleegsterstijd had beleefd. Ook na ons huwelijk heb ik vaak op hem gewacht. In de huisartsenpraktijk die hij startte omdat zijn vader dat wou, gingen de zieken uiteraard altijd voor. Ik vond dat niet meer dan normaal, in mijn opvoeding had ik meegekregen dat engagement tegenover de zwakkeren boven je eigen noden gaat. Mijn moeder dacht eerst aan mijn vader, dan aan haar kinderen, dan aan de maatschappij, en pas dan aan zichzelf.’
‘Misschien heb ik van bij het begin te veel verdragen. Maar ik was hem zo dankbaar omdat hij mij graag zag. Ik had het jaar voordien een abortus ondergaan en voelde me daar zo slecht over, dat ik het moeilijk kon geloven dat iemand me nog de moeite waard vond om van te houden.’
‘De man van wie ik ongepland zwanger was geraakt, had me niet gesteund toen hij van de zwangerschap wist, en ook niet bij de abortus. Ik had hem leren kennen boven de snijtafel, hij begeleidde dissectielessen. We stonden rond een lijk en het enige wat ik zag, was de vrolijkheid die van die man uitging. We hadden nog maar enkele maanden een relatie toen ik zwanger bleek. Van de eerste keer seks!’
‘Ik was als de dood voor de reactie van mijn vader. Abortus leek me de enige uitweg. Mijn vriend sprak dat niet tegen. Had hij me toen gerustgesteld en gezegd dat hij het voor mij en ons kind zou opnemen, had ik het kind waarschijnlijk gehouden, omdat ik toen al een grote kinderwens had. Maar van zijn optimisme en zijn kracht schoot niet veel meer over. Hij is niet eens mee geweest naar de abortuskliniek. Na mijn abortus had ik geen zin meer om hem te zien.’
Hawaïaanse massage
‘De man met wie ik later trouwde, was zeker geen slechte man. We hadden het samen goed voor elkaar. Drie kinderen, een bloeiende dokterspraktijk, een mooi huis met een vijver in de tuin. Maar ik was niet gelukkig. We waren niet naar de ontwikkelingslanden getrokken, maar naar zijn geboortedorp, waar ik niemand kende. Ik had mijn studie niet afgewerkt, omdat ik gebuisd was in mijn eerste doctoraat geneeskunde. Ik lag emotioneel te erg overhoop, zonder dat ik in de gaten had dat die onverwerkte abortus me parten speelde. Bovendien bleek al dat gedoe met lichamen en bloed niets voor mij.’
‘Eén keer ben ik naar mijn ouders getrokken. Ik stond daar met een peuter en een babyzoon op mijn arm. Uitgeput. Ik smeet me op mijn vader, die zoals gewoonlijk in zijn fauteuil zat als op een troon, en zei: “Papa, ik ben niet gelukkig.” Hij klopte onhandig wat op mijn rug, zei niets. Een week ben ik er gebleven.’
‘Ik heb mijn rug gerecht, zoals me dat altijd geleerd is, en ben teruggegaan naar mijn man, die er verder ook niet te veel woorden aan vuil maakte. Hij, mijn ouders, ik: het idee dat gevoelens aandacht behoeven, kwam bij geen van ons allen op.’
‘Ons derde kind was een meisje. Zij heeft mijn leven veranderd. Ik zag dat kleine meisje bezig, gretig naar de hele wereld, en het was alsof ze mijn jongere zelf weer wakker maakte. Mijn ambitie en dromen kwamen terug, ik ging opnieuw studeren, seksuologie dit keer. Ik besefte dat ik geen lichamen wilde repareren, maar mensen helpen met hun relaties en emoties. Dat heeft me onder meer bij Hawaïaanse massage gebracht, een massagetechniek die emotie losmaakt en helpt om verlies en trauma te verwerken. Het heeft me geholpen om mijn abortus te verwerken door emotie als evenwaardig aan ratio te zien. Om emotie toe te laten en niet te beschouwen als iets wat door de ratio onderdrukt moet worden, omdat de rede superieur is.’
‘De tweede cursus Hawaïaanse massage die ik volgde, werd begeleid door een opvallende man. Hij was heel praktisch aangelegd en maakte originele ligstoelen. Daarnaast gaf hij cursussen aquawellness en dus Hawaïaanse massage. Een praktische man met zelfkennis en aandacht voor zijn emoties: dat is een zeldzame soort. De seks met hem was van een heel andere orde dan ik ooit gehad had. Met deze man, die ik amper kende, voelde ik me echt één tijdens het vrijen. Ik hou ervan als iemand me recht in de ogen durft te kijken, ook bij het vrijen.’
Water bij de wijn
‘Ik was waanzinnig verliefd, kreeg die man niet meer uit mijn hoofd, ook al ge beurde er na die cursus niets meer tussen ons, en heb het uiteindelijk aan mijn man opgebiecht. Hij heeft mij een oorvijg gegeven en is het huis uitgegaan, om pas laat in de nacht weer terug te keren, met wijnvlekken op zijn witte hemd. Dat gebeurde meerdere keren na elkaar, later hoorde ik dat hij het toen al met andere vrouwen aanlegde. Op dat moment begreep ik wel dat hij elders even troost zocht. Aan de andere kant had ik gehoopt dat mijn bekentenis een kans zou zijn om ons huwelijk bij te sturen. Maar hij had geen tijd om in therapie te gaan, en de gesprekken die hij me beloofde tijdens het weekend of tijdens de vakantie, kwamen er ook nooit van. Ik pikte dat uitstelgedrag. Ik had thuis geleerd om water bij mijn wijn te doen. En ik was bang om te scheiden, ik had alle vooroordelen over scheidende mensen geïnternaliseerd – dat zij daders waren en dus schuldig en te snel opgeven. Pas een paar maanden na de dood van mijn vader ben ik effectief gescheiden.’
‘De dag nadat ik een familieopstelling meemaakte – dat is een therapeutische techniek die kijkt naar je plek in de familie, en hoe die doorwerkt in je leven – heb ik gezegd dat ik wilde scheiden. Door die opstelling besefte ik plots dat ik me mijn hele leven al geschikt had naar mannen – eerst mijn vader, dan mijn man. Net als mijn grootmoeder en mijn moeder. Mijn man nam akte van mijn beslissing en vroeg me om binnen de twee weken het huis uit te zijn. Ook vond hij dat hij recht had op een groter deel van ons vermogen dan ik, omdat hij altijd het hardst gewerkt had.’
‘Het leven als single was even wennen. Ik moest afkicken van de dwingende structuur die mijn leven had, een en al routine en verantwoordelijkheden. Eerst heb ik nog
tien jaar een grote verantwoordelijkheid op me genomen: ik bouwde een cursuscentrum annex bed & breakfast uit. Tot het tijd was om mijn leven te vereenvoudigen, om de tijd te kunnen nemen voor bezinning, verdieping, mezelf. Nu woon ik in een bescheiden huis, hoef niet meer te koken of me te bekommeren om gasten. Ik ga slapen en sta op wanneer ik wil. Ik lees en schrijf veel. Ik werk (bijna) wanneer ik wil. Ik kan huilen zo veel als nodig is. Ik kan seks hebben met mezelf in de zetel als ik daar zin in heb. En ik geniet enorm van de stilte. Ik blijf mijn man dankbaar voor de kinderen die hij mij gegeven heeft, maar mezelf heb ik pas ontdekt door bij hem weg te gaan.’
Diepgaande ontmoetingen
‘Alleen zijn geeft je ook de kans om jezelf beter te leren kennen. We zouden jonge mensen moeten leren dat ze eerst een tijdje alleen moeten zijn, in plaats van dat we ze opvoeden met het idee dat ze vooral op zoek moeten naar een levenspartner. Het lastigste aan single zijn is dat de wereld je snel als zielig beschouwt, of als iemand die wanhopig op zoek moet zijn. Koppels nodigen je minder snel uit, omdat ze niet goed weten hoe ze zich tot je moeten verhouden. Nochtans heb je als single makkelijker diepgaande ontmoetingen. Ik heb tijd voor mensen met wie ik afspreek. Ik maak dingen af en kies mijn eigen projecten. Ik heb veel alleen gereisd, vooral naar Hawaï, en heb ook daar heel intense gesprekken – en soms meer – met mensen gehad.’
‘Mijn seksualiteit heb ik pas na mijn huwelijk ontdekt, ik vond het heerlijk om te kunnen experimenteren. Net na mijn scheiding heb ik een paar maanden iets gehad met een man die me bijna kon laten klaar komen als hij mijn hand kuste.’
‘Natuurlijk zijn er dagen dat ik een man mis om mijn leven mee te delen, of zie ik weleens een man lopen met wie ik zou willen vrijen. Als ik drie kleinkinderen oppas, zou het ook handig zijn om een man bij de hand te hebben die voor hen kookt. Of een chauffeur, die mis ik ook weleens. En de laatste tijd betrap ik mezelf erop dat ik er wat voor terugdeins om nog lange wandelingen in het buitenland in mijn eentje te maken – je weet maar nooit dat je valt. Los daarvan zou het soms deugddoend om al het moois in mijn leven te delen.’
‘Helaas kom ik weinig interessante mannen van mijn leeftijd tegen, mannen die weten wat ze willen en nodig hebben. Ik wil niet meer zorgen voor een man. Toen ik trouwde, dacht ik dat mijn man me gelukkig zou maken. Nu weet ik dat je zelf verantwoordelijk bent voor je geluk. Ik heb geen man meer nodig om me compleet te voelen. Als er nog een man in mijn leven komt, zal hij me moeten inspireren.’
‘We zouden jonge mensen moeten leren dat ze eerst een tijdje alleen moeten zijn’