Spleettrommel
‘De trommel was een manier om over de kolonisator te spreken zonder dat hij kon verstaan wat je zei’
‘’s Ochtends om vier uur, in de kalme nachtelijke atmosfeer, hoorde je ze het beste: de spleettrommels waarmee dorpen met elkaar communiceerden: tumdumdumdum … in twee tonen. Ik heb ze zelf nog gehoord. Wie ingewijd was, wist wat ze vertelden: een mededeling van de chef, of een waarschuwing dat er indringers op pad waren. De trommel was een manier om over de kolonisator te spreken zonder dat hij kon verstaan wat je zei.’
‘In mijn regio zag de spleettrommel er anders uit, maar het systeem was hetzelfde: een massieve houten klankkast, gemaakt uit een uitgeholde boom, met bovenaan een overlangse spleet waaruit het geluid ontsnapt. Je sloeg erop met twee stokken. Ze werden niet alleen als communicatiemiddel gebruikt, maar ook bij traditionele dansen. Bij zo’n dans gebeurde het dat de Belgen kwamen om alles mee te nemen. Volgens de katholieke missionarissen waren onze gebruiken satanisch. Het kolonialisme was erop gericht om ons culturele referentiekader kapot te maken. De gekoloniseerde wordt moedwillig verzwakt, zodat hij beter onderdrukt kan worden.’
‘Wij dachten dat die meegenomen trommels verbrand werden. Het was een grote verrassing toen ik ze later in België zag staan in het museum van Tervuren. Enerzijds is het goed dat ze bewaard zijn. Zie het als een “collateraal effect” van de kolonisatie dat toevallig positief is, terwijl het hele systeem abject en onrechtvaardig is. Het is goed dat we door de museumcollectie onze cultuur kunnen reconstrueren, maar die objecten horen niet thuis in Tervuren. Ze zouden teruggegeven moeten worden, maar niet aan gelijk wie. Congo wordt op dit moment niet bestuurd door leiders van grote kwaliteit. Als je nu een museumcollectie opstuurt, zal die door hen te gelde gemaakt worden en gaat alles verloren.’ (wwo)