N-VA verliest veldslag maar oorlog gaat verder
Ondanks eerdere ultimatums blijft de NVA in de regering. De partij hoopt zo toch nog het VNMigratiepact te kunnen tegenhouden.
BRUSSEL I De NVA deinst terug voor de rode lijnen die ze zelf getrokken heeft. De partij kon een regering die maandag naar Marrakech trekt, niet steunen, zei voorzitter Bart De Wever begin deze week. En indien premier Charles Michel (MR) daar toch een wisselmeerderheid voor zou zoeken, dan zou dat de stekker uit de regering trekken.
En toch laat de NVA de premier naar Marrakech vertrekken, en keurden coalitiepartners CD&V, Open VLD en MR – met steun van oppositiepartijen CDH, Ecolo, Groen en SP.A – gisteren een resolutie goed waarin de Kamer haar steun uitspreekt voor het VNMigratiepact. Vandaag komt de zaak opnieuw aan bod in de plenaire vergadering, maar Michel krijgt zo wel het parlementaire mandaat waar hij dinsdag om gevraagd had. De NVA stemde tegen, maar stapt dus niet uit de regering. MRvoorzit ter Olivier Chastel reageerde meteen dat ‘de krachtdadigheid van Michel vruchten afwerpt’. Lees: de NVA speelde blufpoker. ‘Dit legitimeert de positie die de premier in september al heeft ingenomen op het spreekgestoelte van de Verenigde Naties. In Marrakech zal hij doorgeven dat het Belgische parlement dit pact steunt.’
Bochten en zwalpen
Zowel oppositie als meerderheid sprak de NVA aan op de bocht of ‘het gezwalp’ van de partij. Bij de NVA ziet men dat anders. Zolang Michel niet in naam van de regering uitspraken doet in Marrakech, is er geen probleem, klinkt het. ‘Als Michel alleen met de steun van het parlement naar Marrakech trekt, bindt hij België niet’, zegt NVAfractieleider Peter De Roover.
Dat nuanceerde professor internationaal recht Jan Wouters (KU Leuven). De premier ‘spreekt uit naam van de regering als hij naar een internationale conferentie gaat’, zei hij gisteravond in Terzake.
De resolutie waarop Michel wil steunen om toch naar de VNbijeenkomst te gaan, doet er volgens de NVA niet toe. Het sluiten van verdragen of andere internationale akkoorden is immers een exclusieve bevoegdheid van de regering. ‘De resolutie is alleen maar een peiling van de standpunten in het parlement’, zei De Roover. ‘Om België te binden moet de regering dat beslissen.’ En in die regering blijft de NVA op haar strepen staan. De echte krachtmeting verplaatst zich zo van Marrakech naar New York, en volgt sneller dan gedacht. In plaats van in januari zal de vergadering van de VN waarop het pact formeel bekrachtigd wordt, allicht al plaatsvinden op 19 december.
Voor de NVA is het duidelijk dat Michel daar geen positie kan innemen, aangezien niet alle coalitiepartners op dezelfde lijn zitten. ‘We stellen vast dat we het over dit pact niet eens zijn binnen de regering’, aldus De Roover. ‘Maar als je het niet eens bent binnen de regering, en dat is in het verleden nog gebeurd, dan beslist de regering niet.’ Met andere woorden: net door in de regering te blijven kan de NVA verhinderen dat België het pact goedkeurt, luidt de redenering.
Slikken of opstappen
De vraag is of die klopt. Specialisten zijn het erover eens dat een mogelijke jastem zonder fiat van de NVA juridisch niet aangevochten kan worden, maar ook dat politiekdemocratische regels wel voorschrijven dat de regering in consensus beslist. De andere meerderheidspartijen menen dat de consensus over dat pact al eerder vastlag, voor de NVA openlijk begon te protesteren.
De NVA wil absoluut vermijden dat ze zelf uit de regering moet stappen. ‘Ze zullen ons eruit moeten duwen’, zei De Roover. Maar als België in New York het pact toch goedkeurt zonder het fiat van de NVA, is het de facto aan de Vlaamsnationalisten om die beslissing te slikken, of op te stappen.
‘Ze zullen ons eruit
moeten duwen’ PETER DE ROOVER (NVA) Federaal fractieleider
BRUSSEL I Er zijn wel meer 17jarigen die last hebben van een (late) puberteit, maar de crisis waarin de NVA verkeert, is ongezien. Na een wekenlange opbouw naar de regeringscrisis over het Migratiepact was een reeks zeer harde campagnebeelden het orgelpunt (DS 5 december). De partij beseft dat ze hier niet zonder kleerscheuren uitkomt en probeert verwoed de communicatie te keren. Alleen: er is geen battle plan – en dat in de partij met de best uitgebouwde communicatiedienst van het land. Met elke bocht die de NVA neemt en elke ‘alsjeblieft’ van Kamerfractieleider Peter De Roover om toch maar ‘over te gaan tot de orde van de dag’ loopt de partij wel op een of andere flank schade op.
1. Reputatie gekelderd
‘De campagne was niet onze slimste zet, maar het siert onze voorzitter (Bart De Wever, red.) en Joachim Pohlmann dat ze hun verantwoordelijkheid hebben ge nomen en schuld hebben bekend (DS 5 december)’, probeert een partijkopstuk te vergoelijken. Het baat weinig: de socialemediacampagne van dinsdag werd even snel ingetrokken als ze was gelanceerd, maar ze toonde wel dat er in sommige partijgeledingen een zeer rechts gedachtegoed aanwezig is. Het Laatste Nieuws, een krant die De Wever zelf nog graag leest, was beenhard: ‘De NVA wás de voorbije vier jaar al verworden tot een partij als een andere. Even pragmatisch. Even opportunistisch. Even machtsbelust. Even
Belgisch. Nu dreigt ze te verworden tot een extreemrechtse partij als een andere.’
Maar niet alleen haar ideologische reputatie, ook NVA’s imago als standvastige, betrouwbare partij – beleidspartij – krijgt een deuk. De partij speelde hoog spel in de overtuiging dat de anderen wel zouden moeten volgen. ‘Je moet de lat hoog genoeg leggen om eronderdoor te kunnen’, zei wijlen JeanLuc Dehaene ooit, soms moet je de grote principes laten varen om compromissen te sluiten. De NVA toonde de voorbije dagen net het omgekeerde.
Dat de partij nu tot elke prijs de regering – of haar plaats daarin – wil redden en zich ondanks de stoere verklaringen toch neerlegt bij een wisselmeerderheid, lijkt imagogewijs weinig zoden aan de dijk te zetten. Integendeel: het bochtenwerk dreigt de NVA helemaal als onbetrouwbare partner te labelen: voor de Franstaligen, voor de linkerzijde én voor die
hardtegenstanders van het pact.
2. Kiezers teleurgesteld
Door niet te plooien over Marrakech wilde de partij haar rechtse achterban bewijzen dat het haar menens is met haar strenge migratievisie. Sinds 14 oktober houdt de NVA zich niet in om de kiezers die naar Vlaams Belang zijn gemigreerd, terug te winnen. ‘Ik lees jullie teksten, soms haal ik daar inspiratie uit’, zei staatssecretaris Theo Francken (NVA) onlangs op een debat. (DS 23 no
vember) Maar de campagne van dinsdag ontplofte in het gezicht. Na de terugtrekking claimde Dewinter bliksemsnel de beelden: híj is in de perceptie ‘de enige die het wél durft te zeggen’. Volgens de theorie van kopie en origineel zal hem dat geen windeieren leggen.
De nietrechtse Vlaamse NVAkiezer toont zich op sociale media evengoed misnoegd. Hij heeft al moeten slikken dat de Vlaamsnationalisten vier jaar geleden elke communautaire hervorming in de koelkast staken, en voor een ‘sociaaleconomische herstelregering’, en moet anno 2018 vaststellen dat de partij blijkbaar wel bereid lijkt om een regering te doen vallen over een nietbindend VNpact.
Vergeten we nog iemand? De centrumkiezers en zeker de ondernemers, die herkennen zich ook niet in de rol van oneissuepartij die de Vlaamsnationalisten nu spelen. Het sociaaleconomische is helemaal ondergesneeuwd door het identitaire debat. ‘Ondernemers hebben een aversie van onzekerheid. Zij willen dat de zaken vooruitgaan, maar ook dat ze stabiel en voorspelbaar zijn. We dreigen nu tijd en opportuniteiten te verliezen’, zegt Niko Demeester, de secretarisgeneraal van Voka. ‘Er zijn belangrijkere problemen dan het Migratiepact. Als de ar beidsdeal – die technisch rond is – nu niet goedgekeurd raakt, en we sukkelen in lopende zaken, dan wordt het eind 2019 of 2020! Ook aan het energiepact is nog werk en er komt een Brexit aan. Dit mag echt niet al het regeringswerk blokkeren.’ Het Verbond van Belgische Ondernemingen deelt de bezorgdheid over deze dossiers.
De NVA is zich bewust van de kritiek. ‘Voka en het VBO hebben honderd procent gelijk’, zegt een NVAbron. Maar, ‘ze moeten ook begrijpen dat wij ons moeten verzetten tegen dit Migratiepact’.
Peter Vyncke, gewezen ondernemer van het jaar en in 2016 het gezicht van een NVApromofilmpje, bekijkt de zaken pragmatisch. ‘Dit is niet goed voor het ondernemersklimaat, zeker niet. Maar als ze nu nog over de arbeidsdeal moeten beslissen, da’s ook niet goed. Door de verkiezingen in mei zal iedereen nog te veel dingen willen toevoegen voor de eigen achterban. Misschien is het maar beter dat het nu stilvalt, dan kunnen ze geen andere stommiteiten meer uithalen.’
3. Partij intern verdeeld
Last but not least is er het menselijk kapitaal van De Wever. Het is niet de eerste keer dat voor de buitenwereld duidelijk wordt dat er verschillende strekkingen zijn binnen de partij. Doorgaans slaagt de NVA erin om dankzij ijzeren partijtucht eendrachtig naar buiten te treden en ruzies binnenskamers te houden.
Dat geldt ook nu ten dele. Parlementsleden drukken zich of reageren uiterst omzichtig. Alleen De Roover communiceert. Het verloop van de inderhaast bijeengeroepen vergadering van de partijtop dinsdagavond blijft mistig. Terwijl woordvoerder Joachim Pohlmann in eerste instantie de harde campagnebeelden met onjuiste beweringen over het Migratiepact nog verdedigde, kregen ze op Twitter kritiek van Kamerleden als Valerie Van Peel, An Capoen en Peter Dedecker. Ook Vlaams ministerpresident Geert Bourgeois was ontzet en NVAvicepremier Jan Jambon wist naar verluidt ook niet waar kijken.
Heeft voorzitter De Wever zijn troepen nog in handen? Communicatiespecialist Noël Slangen legde in De afspraak de vinger op de wonde door te wijzen op de verschillende petjes van De Wever. Partijvoorzitter en tegelijk burgemeester van Antwerpen, verwikkeld in weinig voor de hand liggende coalitieonderhandelingen, dat wreekt zich.
‘Ondernemers willen dat de zaken vooruitgaan, maar ook dat ze stabiel en voorspelbaar zijn’
NIKO DEMEESTER
Voka
Het bochtenwerk dreigt de NVA helemaal als onbetrouwbare partner te labelen: voor de Franstaligen, voor de linkerzijde én voor diehardtegenstanders van het pact