Gekke kroonprins met ‘rokende zaag’ krijgt schuld van Senaat
De Amerikaanse senatoren zijn stellig: de Saudische kroonprins zit achter de moord op Jamal Khashoggi. Maar verandert dat iets aan de Amerikaanse politiek?
BEIROET I Vorige week daagde CIAdirectrice Gina Haspel niet op voor een briefing van de senaatscommissie voor Buitenlandse Betrekkingen, dinsdag deed ze dat wel. Wat ze achter gesloten deuren zei, overtuigde de senatoren blijkbaar om uit te halen naar de Saudische kroonprins Mohamed bin Salman. Die gaf de opdracht om op 2 oktober de dissident Jamal Khashoggi te vermoorden in het consulaat in Istanbul, klonk het in niet mis te verstane termen.
‘Ik heb zero twijfel dat de kroonprins de opdracht gaf tot de moord’, zei Bob Corker, voorzitter van de senaatscommissie en een Republikein, zoals president Donald Trump. ‘Als hij voor een jury zou verschijnen, zou hij binnen de dertig minuten worden veroordeeld. Schuldig.’ Zijn partijgenoot Lindsey Graham ging nog een retorische stap verder en noemde kroonprins MBS – zoals zijn naam doorgaans wordt afgekort – ‘gek’, ‘een sloophamer’ en ‘gevaarlijk’.
Geen smoking gun
Wat er precies in het CIAdossier over de moord staat, is niet geheel duidelijk. Er zitten volgens officieuze bronnen geluidsopnames in die door Turkije werden overgedragen, met een telefonische boodschap van een lid van het Saudische moordteam als meest directe verwijzing naar MBS. ‘Vertel het aan de baas’ dat de zaak is afgehandeld, klonk dat naar verluidt.
Maar wat heeft de Amerikaanse geheime dienst nog meer, behalve de wetenschap dat de kroonprins zeer machtig is in het koninkrijk, de bewijzen dat leden van zijn entourage tot het moordteam behoorden en het idee dat het haast ondenkbaar is dat die niet in zijn opdracht zouden hebben gehandeld, zoals SaudiArabië blijft beweren?
‘Er is geen smoking gun’, zei senator Graham daarover. ‘Wel een rokende zaag’, een verwijzing naar de elektrische beenderzaag waarmee een Saudische forensische expert – ook een lid van het moordteam dat naar het consulaat was uitgestuurd – Khashoggi’s lichaam zou hebben versneden. Dat lichaam, of de lichaamsdelen, zijn overigens nog altijd niet gevonden.
Trump in dubio
Verandert de overtuiging van de senaatscommissie, nu ook op basis van het CIAdossier, wat aan de Amerikaanse politiek tegenover SaudiArabië? De Senaat kan onder meer wapenleveringen aan de aloude Amerikaanse bondgenoot moeilijk maken, in theorie zelfs stoppen. De vraag is of het zover komt zolang president Trump blijft volhouden dat de kroonprins ‘misschien de opdracht gaf, misschien niet’.
Trump houdt van de ‘jobs, jobs, jobs’ die de miljarden aan Amerikaanse wapenleveringen aan SaudiArabië verzekeren. De Saudi’s zijn ook belangrijk om de olieprijs laag te houden. En dan is er de cruciale rol die SaudiArabië speelt als grootste regionale bondgenoot in het conflict met Iran. Net nu de Amerikaanse sancties tegen het Iraanse regime economisch beginnen te bijten, wil Trump zijn falanx overeind houden.
Ook Israël is MBS welgezind. Beiden zien ze Iran als het grootste gevaar in het MiddenOosten. Als 33jarige is MBS ook minder doordesemd van de oude Arabische steun voor de Palestijnse zaak en hij is goede maatjes met Trumps joodse schoonzoon en ge zant, Jared Kushner.
Conflict in Jemen
Dat de Russische president, Vladimir Poetin, vorige week op de G20top ostentatief een high five deelde met MBS, is Washington uiteraard ook niet ontgaan. Een RussischSaudische bromance past al helemaal niet in de Amerikaanse plannen. De kans dat de Amerikaanse Senaat in die context veel verder gaat dan morele verontwaardiging – tegen de president in, economische en geopolitieke belangen én de invloedrijke proIsraëllobby – lijkt klein.
De Senaat kan wel harder gaan hameren op het stoppen van Amerikaanse steun voor de Saudische militaire operatie in Jemen, iets wat ook de regeringTrump niet ongenegen komt. De oorlog in het armste land van de Arabische wereld levert een slechte pers op en lijkt na drie jaar nergens naartoe te gaan.
Het is geen toeval dat net nu, ook door Amerikaanse druk, in Zweden onderhandelingen gaan beginnen tussen de Jemenitische partijen. En dan lijkt het toch alsof de VS iets doen na de brute moord op Khashoggi.
De kans dat de Amerikaanse Senaat verder gaat dan morele verontwaardiging lijkt klein