Solovrouw is superwoman

Alleen leven: voor veel mensen klinkt het akeliger dan het is. Een beroemde loner als Greta Garbo wist dat al. En het aantal gezinnen waarin iemand alleen leeft stijgt nog elke dag. Jane Mathews schreef een hulde aan de alleenwoner.

‘Ook de sterkste, vaardigste, sociaalste en aardigste mensen ter wereld leven soms alleen’, schrijft de Australische Jane Mathews in haar boek The art of living alone. Ze droeg het op aan al haar verwante eenlingen – vrouwen vooral. Het boek is net uit in het Nederlands.

Ik treed haar bij. De alleenwoners die ik ken – ik reken mezelf even ongegeneerd mee – zijn stuk voor stuk dappere krijgers, boeiende lotgenoten. Waarom kleven aan mensen zoals wij dan toch steevast een paar labels – egoïstisch, speciaal, moeilijk, eenzaam, zielig? Mathews somt een hele pagina van die vooroordelen op. Om op de volgende pagina op de proppen te komen met evenveel kwaliteiten en pluspunten. ‘We moeten ervoor zorgen dat de maatschappij een ander beeld krijgt van mensen die alleen leven. We moeten de wandelende reclameborden voor onze stam zijn’, klinkt het in haar conclusie.

Ze voegt zelf de daad bij het woord. Want ze schreef een positieve en vaak grappige handleiding. Zonder voorbij te gaan aan de angels en angsten van in je eentje wonen schetst de auteur hoe je je leven op die manier best aangenaam kan uitbouwen. Mathews boek is natuurlijk niet het eerste in zijn soort. De nieuwe single, 1.000 tips voor wie alleen woont, Singlegeluk: boeken genoeg vol emotionele en praktische tips. Op het net vind je hier en daar ook ‘single coaches’. Een enkele wil singles ‘versterken in hun onafhankelijkheid’, meestal richten die zich evenwel vooral op het vinden van een nieuwe partner. Solo van journaliste Nathalie Leblanc, dat in 2014 verscheen, is diepgravender lectuur, met veel cijfers erbij en experten aan het woord. Het zette de

‘alleenwoner’ – haar term wat op de kaart. In de Antwerpse filosofieschool The School Of Life leert Leblanc je hoe je goed gezelschap voor jezelf kan zijn. Want ‘alleen’ is niet per definitie ‘eenzaam’.

Vrijheid

Toegegeven, alleen wonen wordt makkelijker met een aantal basics in je lade: beroepsactief zijn, genoeg geld verdienen, in relatief goede gezondheid verkeren, nog wat familie bij de hand hebben, je dichtbij of veraf omringd weten door mensen die je lief zijn, een latrelatie hebben, het woord ‘verveling’ niet kennen, huiselijk zijn, noem maar op.

Wie lang alleen woont, maakt vaak een evolutie door. Als je jong bent en bijna iedereen rondom jou ziet samenhokken, voelt het alsof je een boot mist. Je gaat vrij krampachtig op zoek naar jouw ticket. Gaandeweg ontdek je dat je alleenwoonstatus evenwaardig is en misschien toch veel meer een keuze is dan je zelf eerst had gedacht. Omdat je over de liefde niet kan of wil onderhandelen. Omdat je veeleer een loner bent dan een teamplayer. Of omdat je simpelweg geniet van het alleen zijn en wonen – al dan niet in een relatie. En daar is niks mis mee.

De universiteit van het leven heeft mij alvast geleerd dat veel mensen die samenwonen soms warm zijn met elkaar, maar even vaak wat ‘gevangen’. Kinderen, een huis, status, geld, redenen genoeg waarom koppels liever samenblijven. Vrijheid wordt, samen met creativiteit, in zowat alle lectuur over alleen zijn met stip als voordeel nummer 1 aangehaald.

Medaille

Veel mensen zijn dus bang van ‘alleen’. Als hun schip te pletter vaart, klikken ze zich liefst zo snel mogelijk opnieuw vast aan een nieuwe liefdespartner. Doodjammer. Niet de nieuwe liefde, wel het feit dat ze zichzelf niet de kans geven om het alleen te proberen. Verklaring? Maatschappelijke denkbeelden, een tanker die zich maar moeilijk laat keren.

Het is iets wat alvast schrijfster Sara Maitland niet begrijpt. ‘Hoe zijn we op een punt beland dat autonome, vrije, zich ontplooiende individuen tegelijkertijd bang zijn om alleen te zijn?’, vraagt ze zich af in haar filosofische How to be alone. Haar antwoord: het wordt ons als kind niet voldoende aangeleerd. ‘Alleen zijn’ wordt bijvoorbeeld ingezet als straf en niet als iets waar je een rijker, voller mens van wordt.

Loners worden in onze wereld gezien als bizar, aldus nog Maitland. Ga je solo zeven bergen beklimmen of de oceanen bezeilen, dan klinkt er nog wel applaus. Maar voor mensen die jaar in jaar uit gewoon alleen thuis hun leven leiden hangt er geen medaille klaar.

Of wacht even, onlangs, op zondag 11 november, was het toch Singles’ Day? Een zoveelste commerciële ‘feestdag’ jawel, een en al gericht op consumptie. Alsof dat deel van de alleenwoners geld te veel hebben. Vaak niet, want alleen wonen is peperduur. De zogenaamde ‘singletoets’ is en blijft een mager beestje, ons politiek bestel hinkt hier hopeloos achterop. En dat is een doorn.

Dan maar de kracht uit jezelf halen dus. Het brengt ons terug bij Jane Mathews. ‘Soms begint de dag geweldig, maar zit ik even later toch in de put omdat iemand zonder nadenken net het verkeerde zei’, schrijft ze. Herkenbaar. En met ‘dat verkeerde’ moet je dan een tijdlang in je eigen hoofd malen. Maar laat dit nu net een van de sleutels zijn: je gedachten. ‘Jij bepaalt zelf welke gedachten in jouw hoofd wonen.’ ‘Allenen’: niet voor mietjes.

Ook stipt Mathews ergens het gebrek aan empathie aan van mensen die niet alleen wonen: ‘Een getrouwde vriendin bleef maar ratelen over haar overvolle weekend en reageerde erg verbaasd toen ik zei dat ik in die 48 uur niemand had gesproken.’ Veel mensen staan hier inderdaad niet bij stil, tot ze het zelf ervaren. ‘Oprechte vrienden zijn empathische vrienden’, aldus Mathews. Maar ze sombert eigenlijk zelden. Na de publicatie van haar boek ging dochterlief toevallig opnieuw bij haar wonen. ‘Ik ben dol op haar (…) maar besef nu wel hoe gelukkig ik in mijn eentje was. Ik heb mezelf geleerd hoe je uitstekend kunt leven in je eentje. Ik mis het.’

Volgens schrijfster

Sara Maitland wordt ‘alleen zijn’ ons als kind niet voldoende aangeleerd. Het wordt ingezet als straf en niet als iets waar je een rijker, voller mens van wordt