Youtube valt uit zijn rol

Een neutraal doorgeefluik? Dat is Youtube allerminst. De campagne waarmee de streamingdienst waarschuwt voor een nieuwe copyrightwetgeving, stuit tegen de borst.

Toen mijn dochter dit weekend vroeg: ‘Papa, wat is Artikel 13 eigenlijk?’, wist ik hoe laat het was. Ze had net zo’n gepusht filmpje gezien van Youtube waarin het waarschuwt voor het effect van de nieuwe Europese copyrightwetgeving die eraan komt (DS 24 november). In drieminutenfilmpjes proberen medewerkers van het Amerikaanse Alphabet inc. (het bedrijf achter Google, dat eigenaar is van Youtube) de Europese gebruikers van hun platform ervan te overtuigen dat ze binnenkort misschien geen video’s meer zullen kunnen delen op hun geliefde Youtube. Daarbij spreken die medewerkers over Youtube in de derde persoon enkelvoud. Alsof het over een soort buitenaardse kracht gaat. Die buitenaardse kracht zal ‘gedwongen worden om jullie content te blokkeren of offline te halen’. Goed geprobeerd, guys. Ik wil toch even een en ander rechtzetten.

Als er door de nieuwe regelgeving inhoud geblokkeerd zal worden op Youtube, dan is dat vooral de keuze van de streamingdienst zélf. Niet die van artiesten, journalisten of andere originele makers. En al zeker niet van de Europese volksvertegenwoordigers die verantwoordelijk zijn voor de nieuwe wetgeving. Artiesten en andere rechthebbenden vragen via Artikel 11 en 13 gewoon een eerlijke vergoeding door Youtube (dus niet door de gebruikers) voor alle inkomsten die het genereert op basis van de video’s die passeren op het platform. Met andere woorden: een klein deel van de reuzenwinsten (meer dan 12 miljard dollar) die advertenties en big data van gebruikers opleveren. Omdat Youtube geen cent investeert in die video’s en er toch schaamteloos rijk mee wordt.

Desinformatie

Youtube kan nu al decennia profiteren van een wettelijke loophole, omdat het zichzelf altijd een neutraal platform bleef noemen. Een soort doorgeefluik voor inhoud van anderen, zeg maar. Op die manier is het wettelijk niet verantwoordelijk voor alle video’s die gedeeld worden op zijn platform. Zo ontsnapt het al sinds zijn ontstaan aan de verplichting om een deel van de winst terug te geven aan rechthebbenden van de inhoud.

Zijn argumentatie was al langer compleet onhoudbaar, maar nu valt Youtube helemaal uit zijn zelfverklaarde rol van ‘neutraal platform’. Het gebruikt zijn kanaal om te lobbyen tegen Europese regelgeving die impact kan hebben op zijn businessmodel. Weg neutraliteit. Weg doorgeefluik. Youtube is een medium. Een merk. Een kanaal dat schaamteloos aan desinformatie doet.

Stel je eens voor dat een ander medium dat zou doen. Een kwaliteitskrant bijvoorbeeld. Dat die een massacampagne op de eigen kanalen zou inzetten. Tegen een regering, tegen een parlement, tegen de vertegenwoordigers van de samenleving dus eigenlijk. Een campagne waarin die krant informatie zo zou ‘framen’ dat het vooral zichzelf goed uitkomt. Het kot zou te klein zijn. De woorden desinformatie en fake news zouden snel vallen. En terecht. Maar volgens de logica van Youtube, voor wie deontologie en ethiek duidelijk geen drijfveren zijn, moet dat allemaal kunnen. Zijn schriktactiek is niet minder dan pure demagogie en geeft precies aan waarom de copyrightwetgeving zo nodig is: om een eind te maken aan de rechteloosheid waarvan Youtube en andere soortgelijke platforms vandaag onbeschaamd profiteren.

Nog nooit was zo glashelder waarom ieder van ons bang moet zijn van een internet dat ontsnapt aan regelgeving. Voor je het weet, zijn grote bedrijven ons en onze kinderen massaal aan het manipuleren. Allemaal onder het mom van ‘freedom of information’ of ‘freedom of speech’. Het zijn bangelijke tijden. De onafhankelijke en creatieve stemmen in onze democratie staan op het spel. En daarmee ook de democratie zelf. Laten we die toch verdorie beschermen. Het is het meest kostbare wat we hebben.

De schriktactiek is niet minder dan pure demagogie, ze geeft precies aan waarom de copyrightwetgeving zo nodig is