De natuur een handje helpen?
In de Nederlandse Oostvaardersplassen moeten 1.800 herten verdwijnen. De dieren door honger laten sterven was geen optie meer. ‘Zonder menselijk ingrijpen gaat het niet.’
ALMERE I Het plan om de edelherten te schieten valt moeilijk bij veel Nederlanders.
De beslissing van het provinciebestuur van Flevoland werd juridisch aangevochten maar een rechter zette donderdag het licht op groen. Staatsbosbeheer, dat het gebied superviseert, moet de beslissing uitvoeren. Twee boswachters zagen het karwei niet zitten en vroegen hun overplaatsing.
‘Volgende week beginnen we zal na keuring voor menselijke consumptie in de handel aangeboden worden. met het schieten van zo’n twintig herten per dag’, zegt Joke Bijl, woordvoerster van Staatsbosbeheer. ‘Er zijn twee vervangende boswachters bij gekomen. We doen het zelf omdat we het terrein en de dieren het beste kennen. Er is een overwicht aan vrouwelijke dieren, daarom mikken we vooral op de hindes.’ Het vlees zal na keuring voor menselijke consumptie in de handel aangeboden worden. Enkele kadavers blijven liggen voor de aaseters.
Schieten is geen nieuwigheid in het gebied. Vorige winter overleefden 3.226 dieren het niet. Negen op de tien daarvan werden geschoten. Tot voor kort schoten de boswachters verzwakte dieren waarvan ze verwachtten dat ze de winter niet zouden overleven. Met het nieuwe plan zullen ze preventief het overtal wegwerken.
Frans Vera, de bioloog die aan de wieg stond van de Oostvaardersplassen was ‘verbijsterd’ over die beslissing. De stichting Faunabescherming was een van de orga nisaties die naar de rechtbank trokken. ‘Edelherten zijn een beschermde diersoort. Die kun je alleen schieten als er een maatschappelijk probleem is én als er een goedgekeurd beheersplan voorligt. Nou, dat is er niet’, zegt woordvoerder Harm Niesen. Faunabescherming verkiest radicaal nietingrijpen. ‘Dat dieren in de winter van de honger sterven is normaal in de natuur,’ zegt Niesen. ‘Ze neerknallen voor ze van de honger sterven, vinden wij vreemd.’
Kaalgevreten
De Oostvaardersplassen zijn een stuk van het drooggelegde Flevoland waar de natuur op 5.600 hectare jarenlang haar gang mocht gaan. Er ontstond een wildernis in de polder waar onder meer de zeearend een broedplek vond. De grazers werden in de jaren 80 en 90 uitgezet om te beletten dat het gebied dicht zou groeien. Maar ze gedijden er zo goed dat er nu te veel zijn.
De doelstelling is om maximaal 1.100 grazers te houden. Van de 610 konikpaarden wordt een deel naar andere gebieden verhuisd. De 200 Heckrunderen vormen geen probleem. De hoofdbrekens komen van de 2.320 edelherten, waarvan er slechts 490 mogen overblijven. Ze zijn te stressgevoelig om hen te vangen en te verplaatsen. Er wordt onderzocht of anticonceptie mogelijk is, maar dat vergt nog tijd.
Emeritus hoogleraar natuur beheer Frank Berendse begrijpt de beslissing. ‘De grazers hebben het gebied kaalgevreten’, zegt hij. ‘Het was bedoeld voor bedreigde vogels, maar die kwamen de jongste jaren sterk onder druk te staan. Het landschap is te schraal. Er is meer nat moerasland nodig.’
Staatsbosbeheer werkt aan een halfopen landschap met meer struwelen en bosjes waar de moerasvogels kunnen foerageren. ‘We gaan opnieuw meer bijsturen’, zegt Bijl.
Was herten uitzetten een vergissing? Berendse meent van wel. ‘Grote grazers vind je op uitgestrekte vlakten zoals de Afrikaanse savanne of de Aziatische steppe. Zonder menselijk ingrijpen passen ze niet op de Oostvaardersplassen. Het romantische idee van de natuur ongemoeid te laten, kun je in het dichtbevolkte WestEuropa niet volhouden. Gezonde dieren schieten vind ik ook naar, maar het is op dit moment de beste manier om uit de impasse te komen.’
‘Er is een overwicht aan vrouwelijke dieren, daarom mikken we vooral op hindes’
JOKE BIJL
Woordvoerster van Staatsbosbeheer