Twintig miljoen euro per jaar
Wat een zootje is Youtube toch. Deze week vernamen we dat de best verdienende ‘artiest’ er momenteel een zevenjarige knaap genaamd Ryan is. Die haalt speelgoed uit de verpakking en speelt daar even mee. Het bracht hem in 2018 een slordige twintig miljoen euro op. ‘Leuk voor hem’, denk je dan. En ach: het ziet er best een aardig knaapje uit. Wellicht dat zijn papa en mama dat geld nu verstandig beleggen voor zijn toekomst.
In ieder geval vinden we Ryan sympathieker dan eerdere koplopers in Youtubeverdiensten, zoals de bral lende broeders Jake en Logan Paul, of gamer Pewdiepie. Pewdiepie en Logan Paul vielen terug in de rangschikking omdat Youtube hen wat advertentieinkomsten heeft afgenomen. Bij Pewdiepie had dat te maken met antisemitische grappen, bij Logan Paul met een filmpje waarin hij de spot dreef met het lijk van een zelfmoordenaar. In beide gevallen reageerde Youtube pas dagen of weken nadat er rond deze filmpjes een schandaal was ontstaan.
Het zal Ryan niet meteen overkomen. Maar met Ryan is iets anders aan de hand. Zijn filmpjes zijn in wezen reclamefilmpjes. Gericht op kinderen. Die dan ook nog eens worden voorafgegaan door advertenties. Onze kinderen kijken naar die filmpjes, maar er is amper een volwassene die ernaar omkijkt. En dat is een probleem. Bij Youtube zijn ze al heel blij als ze ervoor kunnen zorgen dat kinderen niet meer zo vaak tegen bloederige of andere totaal aangepaste filmpjes aanbotsen. Sluikreclame gericht op kinderen, daar vallen ze niet over. Integendeel: Youtube promoot deze amateuristische, hyper materialistische rommel. Het algoritme van Youtube zorgt ervoor dat ook úw kinderen de filmpjes van Ryan voorgeschoteld krijgen, tenzij ze die actief wegklikken. Want zo werkt Youtube nu eenmaal: wat al miljoenen keren is bekeken, wordt automatisch aan nog meer mensen aange boden. Zolang het niet pornografisch of uitgesproken crimineel is.
Youtube beloont succes, waarbij succes heel eng is gedefinieerd als veel clicks. Met kwaliteit heeft dat niets te maken. Niet dat er op Youtube geen kwaliteit te vinden is. Maar je moet er teleurstellend lang naar zoeken. Want kwaliteit drijft er niet boven. Wat wel bovendrijft, is voorspelbare, continu volgehouden middelmaat. En zo is het ook ontworpen.
Daarom zijn veel Youtubers er trouwens als de dood voor om even een adempauze te nemen (om bijvoorbeeld aan nieuwe ideeën te werken). Want als er geen nieuw filmpje is, rekent het algoritme je dat zwaar aan. Daardoor zijn burnouts momenteel een veelvoorkomende kwaal bij Youtubeartiesten.
Het is erg jammer dat Youtube niet de plaats is waar jong, veelbelovend Vlaams media of muziektalent zich kan ontplooien. Een rotgetalenteerde musicus kan Youtube wel gebruiken, en wie weet zo een publiek bereiken, maar Youtube zelf is daar niet mee bezig. Want wat zou Google daarbij te winnen hebben? Google heeft wel een handjevol Vlaamse vloggers begeleid, en hen gestimuleerd om zo trouw mogelijk hun succesvolle Amerikaanse en Nederlandse tegenhangers na te doen. Het resultaat is niet om aan te zien.
Nu zegt u misschien: dat is toch niet de taak van Youtube, om hier in Vlaanderen jong talent te gaan opsporen en begeleiden? Nou, nee – hun opdracht is winst maken. Meer dan de helft van alle videoreclame in Europa zit op Youtube en Facebook, lazen we deze week.
En als het dan eens een enkel keertje gaat over de verantwoordelijkheid van Google – namelijk hun verantwoordelijkheid om auteurs correct te vergoeden voor hun werk – geven ze niet thuis. Het bedrijf voert een platte, misleidende reclamecampagne tegen de nieuwe Europese auteurswetgeving. Want als het die wetgeving niet kan tegenhouden, zou het bedrijf – nu komt het – verantwoordelijk zijn voor de filmpjes die op zijn eigen website staan. En waaraan het miljarden verdient.
Google wijst er graag, en terecht, op dat dit een lange traditie is op het internet: een ‘platform’ als Youtube wordt niet beschouwd als een uitgever. Het is een plek waar andere mensen video’s ‘delen’, video’s waar Google niet voor aansprakelijk is. Niemand is verantwoordelijk, iedereen doet maar, en het geld is voor Google. Dat principe had twintig jaar geleden zijn waarde. Maar nu de winsten zo hoog zijn opgelopen, is het totaal achterhaald. Er is werk aan de winkel voor Google.
Kwaliteit drijft niet boven op Youtube. Wat wel bovendrijft, is voorspelbare, continu volgehouden middelmaat. En zo is het ook ontworpen