Alexander De Croo:
‘Dit is een gouden kans’
Nee, Michel II wordt geen flauw afkooksel van Michel I, belooft vicepremier en kersvers minister van Financiën Alexander De Croo (Open VLD). We mogen een heuse stijlbreuk verwachten: minder tweets, meer beleid. En ook, zo blijkt tijdens dit interview: meer empathie en luisterbereidheid. Oranjeblauw wordt een regering van doeners die – ‘als het parlement enig gezond verstand en verantwoordelijkheidszin aan de dag legt’ – niet alleen op het vlak van het klimaatbeleid een omslag wil creëren, maar ook een menselijk gelaat wil tonen in sociaaleconomische dossiers.
Over ’s lands positionering in de wereld is De Croo duidelijk. ‘Zijn we een fatsoenlijk land dat afspraken nakomt, een streng maar menselijk migratiebeleid voert en vooroploopt in internationale samenwerking, of zijn we een land als Hongarije? Van dát debat heb ik geen schrik.’ Voor wie er nog aan twijfelt: de breuk is al verteerd.
Uw partijgenote Maggie De Block trof op Asiel en Migratie een departement ‘in crisis en chaos’ aan. Hoe zit het bij u?
(lacht) ‘Ik ga daar niet van uit, ik heb al gebeld met Johan Van Overtveldt: hij heeft al zijn medewerkers gevraagd om een ‘overgangsdossier’ te maken. Ik kan hem daar alleen maar voor bedanken. Er liggen enkele zaken op tafel die in uitvoering zijn, die gaan we met veel plezier voltooien. Dus wie denkt dat deze regering verlamd wordt omdat ze geen meerderheid heeft, is fout.’
De NVA dreigt ermee de begroting alleen goed te keuren als ook de rest van het Zomerakkoord wordt uitgevoerd.
‘Wel, ik kan mij niet inbeelden dat een partij die gisteren nog vlijtig meewerkte aan bepaalde hervormingen, morgen zegt dat ze er niets meer van wil weten. Dat lijkt mij zeer onlogisch.’
U kunt ook zélf uw stempel drukken met een aantal revolutionaire maatregelen.
‘Daar heb je een begroting voor nodig, hé! Nu, ik denk wel dat we een aantal stappen moeten zetten in de richting van de fiscaliteit van de toekomst. Daar komt mijn andere stokpaardje ‘digitalisering’ om de hoek loeren: we moeten gaan naar een manier van belasten die voor de burger ad ministratief zo licht mogelijk is, die onge voelig is voor fraude en lage inningskosten heeft. En ja, ook groener is – maar door dacht. Soit, daar wil ik graag mijn tanden in zetten, maar sta me toe om mij even in te werken.’
Ook op het vlak van klimaat opent de NVA exit allicht nieuwe perspectieven.
‘Klimaat is een van onze drie speer punten, de nadruk erop is inderdaad nieuw. Als je het mij vraagt, vind ik dat deze regering méér moet doen dan wat ze tot nu toe gedaan heeft.’
En sneller?
‘Ja, we moeten ambitieuzer durven te zijn. Maken dat het licht niet uitgaat, is één ding, daarnaast moeten we durven te pionieren. Als je kijkt naar wat we in offshore windenergie gedaan hebben, moet dat mogelijk zijn. De kernuitstap? De facto zitten we daar nu al in, met al die reactoren die op nonactief staan. Het is een gouden kans om de klimaatlat hoger te leggen, dus we moeten dat gewoon doen.’
Zal ook het sociaaleconomische profiel van de regering verschuiven?
‘Mijn partij heeft altijd aan de kar getrokken voor meer koopkracht. Dat blijven we doen, maar het is meer dan dat. Het pro test van de gele hesjes zou je weg kunnen wuiven met de statistieken: “Kijk naar de feiten, de koopkracht is voor iedereen ge stegen, de werkloosheidscijfers zijn lager dan ooit.” Maar dat is te gemakkelijk. Het gaat bij de gele hesjes niet zozeer om statis tieken, maar wel om een gevoel dat ze geen faire kans gekregen hebben, dat ze niet automatisch profiteren van de welvaart. Dat los je niet op door de accijnzen eens niet te indexeren, daarvoor moet je dieper gaan.’
Kan dat makkelijker zónder de NVA?
‘Opnieuw: het is te gemakkelijk om te stellen dat de kansen vanzelf komen en dat het aan iedereen afzonderlijk is om ze te grijpen. Er is meer empathie en luister bereidheid nodig. Dat is in mijn ogen min der afhankelijk van de partijen die rond de tafel zitten dan van de aanpak. Soms moet je bijvoorbeeld durven voorbij te gaan aan de klassieke tweespalt die er altijd is tussen werkgevers en werknemers.’
‘Zal het makkelijker gaan? Ik heb geen glazen bol, maar alles staat of valt met de parlementsleden. Zij kunnen er een hobbe lig parcours van maken voor oranjeblauw – dat zal ongetwijfeld veel spektakel opleveren maar weinig resultaten – of er met ons, dossier per dossier, iets van maken.’
Dat is een duidelijke oproep.
‘Ja, al moeten we ook niet naïef zijn: we kunnen niet verwachten dat iedereen alles toejuicht waar wij mee afkomen. Maar veel mensen zijn het politieke theater van de voorbije weken beu, ik hoop dat we met zijn allen de pagina kunnen omdraaien.’
Iets anders: zit oranjeblauw op één lijn wat het Migratiepact betreft? De nieuwe minister van Binnenlandse Zaken, Pieter De Crem (CD&V), uitte ook al zware bedenkingen.
‘De discussie heeft zich tot nu toe natuurlijk vooral in de kern afgespeeld. Dat een aantal landen een en ander wil preciseren rond het Global Compact, is niet onlogisch. Dat is volgens mij ook het punt dat ik Pieter heb horen maken. Wat vaststaat, is dat niemand in deze regering pleit voor open grenzen of om af te wijken van het streng maar rechtvaardig migratiebeleid.’
Dus de interpretatieve nota blijft overeind, niet meer voor de NVA maar voor De Crem?
‘Dat is nog niet afgeklopt, maar ik denk dat het een goeie zaak zou zijn. Maar goed, men moet ook eens stoppen om een monster te maken van het Global Compact, want alle twaalf kritieken van de NVA kunnen perfect worden weerlegd. Doorheen heel Europa heeft extreemrechts op een gecoördineerde manier alles in het werk gesteld om desinformatie te verspreiden over de tekst. Ik vind het heel goed dat ons land niet toegegeven heeft.’
Volgens de geruchten was de premier nochtans bereid zich te onthouden: om de regering te redden zou hij dinsdagavond een deal gemaakt hebben met Jambon.
‘Ik weet van geen deal. En als die er was, heeft Peter De Roover (NVAKamerfractieleider, red.) die duidelijk nooit gehoord. Hij is blijven chargeren en heeft een waanzinnige march of the folly gevoerd tegen de eigen regering en tegen de enige partner die de NVA ooit had in Franstalig België. Wij dachten soms: welke strategie wordt hier in godsnaam gevolgd? Trouwens, voor ons is een onthouding nooit een optie geweest. Het dossier was minstens even essentieel en principieel voor ons als voor de NVA.’
‘Weet u, ik heb deze week een paar keer een déjàvugevoel gehad. Ik herkende wel enkele zaken van toen ik zelf in die situatie zat. Naar een overleg gaan met 0 millimeter marge … Ik heb het ook nog gedaan.’
Toen u jong en onbezonnen was?
(lacht) ‘Toen ik jonger was, in elk geval. Toen Bart De Wever zaterdagochtend zijn uitspraak deed over dat zogezegde ‘compromis’ met de onthouding – dat was drie weken geleden al op tafel gelegd, dat was geen toegeving – wist je: het is voorbij.’
Uw partij heeft in 2010 wel de verkiezingen verloren nadat u de stekker uit de regering had getrokken.
‘Dat is niet helemaal waar. We hebben ze niet gewonnen, maar we zijn ook niet zwaar afgestraft. Kijk, je maakt een keuze. Op dit moment kiezen wij voor stabiliteit en verantwoordelijkheid. Gaan we daarvoor beloond worden of gaat de NVA beloond worden? Dat hangt van veel factoren af. Van wat oranjeblauw nog gedaan krijgt, ja, maar ook van de houding van de NVA en de andere partijen in het parlement.’
‘Wie denkt dat deze regering verlamd wordt omdat ze geen meerderheid heeft, is fout’
‘Het Global Compact is geen monster, alle twaalf kritieken van de NVA kunnen worden weerlegd’