Theo Francken:
‘We strijden verder, ik ben een bokser’
In het Ganzenhof in Lubbeek had de lokale NVAafde ling gisteren haar kerstdrink gepland, waarop ook de nieuwe bestuursploeg zou worden voor gesteld. Toekomstig waarnemend burgemeester Davy Suffeleers heette iedereen persoonlijk wel kom, met een warme handdruk en een kleine scherts. Zelf had hij weinig redenen om te lachen. Het ontslag van Theo Francken bete kent ook zijn terugkeer in het ge meentehuis. Alsof het buiten nog niet hard genoeg regende.
Francken sprak nog even als staatssecretaris voor Asiel en Mi gratie – zijn ontslagbrief was tegen de middag nog niet gearriveerd. Geëmotioneerd wees hij op de aanwezigheid van zijn vader en zijn echtgenote. ‘Ik ben ontgoo cheld, ik heb echt niet goed gesla pen. Ik had liever verder gewerkt. Dit is spijtig.’ Tegelijkertijd voelde hij zich trots – ‘I stand my ground’ – en genoot hij zichtbaar van het applaus.
De Vlaamsnationalist wees zijn thuispubliek op het DNA van zijn partij en zijn eigen politieke overtuiging. Dat impliceert dat een gemeenschap zelf kan bepa len ‘wie we willen zijn, dat is de essentie’. Francken stond ook stil bij de gevolgen voor het kabinetspersoneel. ‘Het is erg voor mij, maar erger voor hen. Zij zijn hun job kwijt. Tien jaar geleden maakte ik (als kabinetsmedewerker van Vlaams minister Geert Bourgeois, red.) hetzelfde mee.’
Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald
‘Ik heb veel fouten gemaakt, zeker op Twitter’, keek hij terug op de afgelopen vier jaar. ‘Daar ging ik soms kort door de maatschappelijke bocht. Maar ik heb ook veel dingen goed gedaan. Ik heb veel poortjes gesloten, de procedure is flink ingekort en ik heb op Europees niveau een rol in het migratiedebat gespeeld. De strijd is nog lang niet gestreden. Vanaf dins dag ben ik weer parlementslid. Ik zal dat doen met fierheid en dos sierkennis.’
De staatssecretaris kopieerde de woorden van zijn voorzitter, Bart De Wever. ‘Beter ten halve ge keerd dan ten hele gedwaald.’ Hij gaf toe dat hij lang had gezwegen en dat zijn kabinet in september een veto had moeten stellen tegen het VNpact. Maar Francken wilde de Belgische campagne (‘met een enorm budget’) voor de Veilig heidsraad niet dwarsbomen door publiek kritiek te uiten. (België wist op 8 juni dat het dat zitje beet had, de finale tekst van het akkoord werd op 13 juli afgeklopt, red.)
In de soep kijken
Over de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober repte Francken met geen woord. Pas op 31 oktober, toen Oostenrijk het ge weer van schouder veranderde, trok hij aan de noodrem. Als Euro pees voorzitter had Oostenrijk in naam van de Europese Unie (zon der Hongarije) het VNMigratie pact onderhandeld. ‘Stel je voor, de kok heeft soep gemaakt en op gediend. Plots zegt hij: “Opgelet, van die soep zou ik niet eten.” Dan kijkt iedereen toch eens in die soep.’ De beeldspraak leverde hem een flink applaus op.
Het compromis lag in zijn ogen voor de hand. Een onthouding in New York, vergezeld van een interpretatieve nota. Net zoals de Oostenrijkers van plan zijn. ‘Sans rancune, Charles Michel heeft alles geprobeerd.’ Maar de schuld lag bij de andere Vlaamse partijen. Het debat in de Kamer donderdag toonde ‘10 jaar van frustratie, wat een agressie, wat een haat’.
Francken schraapte zijn keel. ‘We hebben onze rug gerecht en tot de laatste snik gevochten.’ De slides van vorige week, waarin de partij op een ‘laagdrempelige manier’ het migratieakkoord wilde communiceren, vond hij ‘ongelukkig’. ‘Maar men zocht een stok om ons te slaan.’
De mayonaise schift
Een goedkeuring met een interpretatieve nota, zoals de Nederlanders doen, vond Francken niet logisch. Hij herinnerde aan het kinderrechtenverdrag dat België met zo’n nota heeft gesteund. ‘Dat verdrag doet ons elke dag pijn.’ Francken verwees naar het opsluiten van kinderen in afwachting van hun repatriëring. ‘Dat is volgens het verdrag niet oké. Bij de beoordeling ervan kijkt een rechter nooit naar die sideletter.’ Ook de FOD Binnenlandse Zaken maakte hem in een nota duidelijk dat het pact weliswaar niet bindend was, maar dat de juridische fallout – zeker met ‘activistische rechters’ – ‘niet zonder risico’ was.
Francken is er absoluut van overtuigd dat de tijd aan de kant van de NVA staat. ‘Over twee jaar wordt het pact hier niet meer aanvaard’, zei hij. Waarna hij vertelde over de ontmoeting met een oude vrouw toen hij met Geert Bourgeois een stukje zat te eten. Zij vergeleek migratie met het maken van mayonaise. Wie de olie heel gedoseerd doorheen de emulsie klopt, krijgt een mooie saus. Maar als er te veel olie wordt gemengd, of er wordt te snel geklopt, loopt het mis. Dan schift de mayonaise.
‘Sans rancune, Michel heeft alles geprobeerd, maar het debat in de Kamer toonde 10 jaar frustratie. Wat een agressie, wat een haat’