DE JUISTE KANT VAN DE GESCHIEDENIS

‘De wereld heeft nu moed en verantwoordelijkheidsgevoel nodig. België staat aan de juiste kant van de geschiedenis.’ Met die woorden heeft premier Charles Michel (MR) de Belgische steun aan het VNMigratiepact onderstreept. De toespraak in Marrakech was zijn moment de gloire, na alle binnenlandse politieke perikelen van de afgelopen weken.

Het applaus dat hem ten deel viel, deed hem ongetwijfeld goed. Net als Angela Merkel trok Michel een rechtstreekse lijn van dit akkoord naar de verschrikkingen van de oorlog. Internationale samenwerking is het beste recept om herhaling van die gruwel te voorkomen, betoogden ze allebei. Multilateraal overleg is de enige manier om tot een betere wereld te komen. Jarenlang was internationale samenwerking inderdaad onomstreden. Vrijwel de hele wereld beschouwde multilateralisme als de enige weg voorwaarts. Slechts een heel kleine minderheid van landen aan de marge van het wereldtoneel was een andere mening toegedaan. Het was in die geest dat de VS en Rusland verscheidene akkoorden over nucleaire wapenbeheersing ondertekenden, China toetrad tot de Wereldhandelsorganisatie, drie Amerikaanse landen het Naftaverdrag afsloten en de EU groeide van 15 naar 28 lidstaten.

We kunnen niet anders dan constateren dat die denkwijze niet langer onomstreden is. Wereldwijd zit de klad in het multilateralisme. De nakende inkrimping van de EU staat symbool voor een historische omslag. De kritiek op het ooit zaligmakende multilateralisme werkt zo aanstekelijk dat ook in Europa aanzienlijke delen van de bevolking er vraagtekens bij zetten. Van de 193 landen die vorig jaar akkoord gingen met het VNMigratiepact, spraken er gisteren nog 164 expliciet hun steun uit. Tegelijk blijkt in het Poolse Katowice dat nog maar weinig over is van de moeizaam bevochten eendracht die sprak uit het klimaatakkoord van Parijs.

Naar de effecten die deze trend op lange termijn zal hebben, kunnen we alleen maar gissen. Over de oorzaken is minder twijfel. Een onbestemde angst voor een verlies aan eigenheid, in combinatie met het gevoel dat de zegeningen van de globalisering niet voor iedereen zijn weggelegd. De enige manier om de groeiende weerstand tegen het multilateralisme het hoofd te bieden, is om die oorzaken aan te pakken. Makkelijk is dat niet. Noodzakelijk wel.

De nakende inkrimping van de EU staat symbool voor een historische omslag