Brexit-limbo duurt voort
Dat Theresa May de stemming in het Lagerhuis uitstelt om in Brussel haar deal te ‘verbeteren’, wekt ongeloof en hoon.
Aan het Houses of Parliament staan ze broederlijk naast elkaar: de voor en tegenstanders van de Brexit. De remainers zwaaien met Europese vlaggen, de brexiteers dragen borden met de slogan Leave means leave. Sinds in het Lagerhuis vorige week de debatten begonnen over de deal die de Britse premier, Theresa May, heeft gesloten met de EU, komen ze hier samen om hun stem te laten horen.
Vechten doen ze (nog) niet. Eigenlijk zijn ze het zelfs met elkaar eens. Het parlement moet dit akkoord zo snel mogelijk verwerpen, want ‘het deugt voor geen meter’. Vandaag, 11 december, moest het eindelijk gebeuren. De parlementsleden zouden zoals in 1940 ‘de hand van de geschiedenis op hun schouders voelen’. Hoewel de geruchten aanzwollen dat ze op een catastrofale nederlaag afstevende, bleef May vasthouden aan de stemming.
Goed geluisterd
Tot gistermiddag. Eerst kwam het bericht dat ze het Lagerhuis ging toespreken en toen was het snel zeker: de stemming zou worden uitgesteld. Meer zelfs, May zou naar Brussel gaan om de deal te heronderhandelen.
Onder de betogers was de verwarring groot. Wat moesten ze hiervan denken? Als het was om de ‘Ierse backstop’ eruit te gooien, vond brexiteer Philip het prima. Al zag hij meteen ook een gevaar. Misschien stelde ze de stemming gewoon uit om ergens tussen kerst en Nieuwjaar haar deal alsnog door het Lagerhuis te jagen. ‘Want dan zijn de tegenstanders van het akkoord misschien wel met vakantie.’
Om halfvier plaatselijke tijd kwam dan de bevestiging. May zei dat ze de afgelopen weken ‘goed geluisterd had naar de wensen van de parlementsleden’. Ze had veel steun gehoord voor grote delen van het akkoord, maar voor de noodoplossing voor NoordIerland was die er duidelijk niet. Daarover wil ze opnieuw met Brussel aan tafel gaan.
Ter herinnering. Voor Ierland is het cruciaal dat de grens met NoordIerland onzichtbaar blijft. Zo is het afgesproken in de Goede Vrijdagakkoorden en het is de beste garantie dat het geweld in de regio niet opnieuw opflakkert. Maar als het VK uit de EU stapt, wordt die grens een buitengrens en moeten er controles komen. Daarom is een tijdelijke noodoplossing afgesproken: het VK blijft in de douaneunie tot een nieuw handelsakkoord is gesloten met de EU. In dat finale akkoord moet een regeling zitten voor de Ierse grens. Ook is afgesproken dat de Britten die backstop niet eenzijdig kunnen opzeggen.
En precies die clausule is een doorn in het oog van de brexiteers. Ze vrezen dat ze daardoor voorgoed vastzitten in die douaneunie, waardoor ze geen vrijhandelsakkoorden met de rest van de wereld kunnen sluiten.
Wil May alsnog bekomen dat ze de backstop eenzijdig kan opzeggen? Europees president Donald Tusk liet meteen weten dat er geen nieuwe onderhandelingen komen, ook niet over de backstop. Want dan plegen de 27 EUlidstaten verraad aan de Ieren. Guy Verhofstadt, die de Brexit vanuit het Europees Parlement opvolgt, bevestigde dat.
Toch liet Tusk een opening. Hij wil May helpen de deal goedgekeurd te krijgen. In Europese onderhandelingskringen is te horen dat de Britse premier eventueel een brief kan krijgen waarin de 27 nog eens uitdrukkelijk beloven dat het wel degelijk de bedoeling is dat de backstop nooit geactiveerd wordt. Dat het slechts een stok achter de deur is. Maar meer dan een expliciete bevestiging van wat nu al in het akkoord staat, is dat niet.
In elk geval zal het thema donderdag op de agenda komen van de Europese top. May wil de komende twee dagen nog verschillende regeringsleiders spreken om haar probleem uit te leggen.
Ultieme minachting
In het parlement kreeg ze alleen maar hoon. Zelfs John Bercow, de voorzitter van het Huis, had geen goed woord over voor het ultieme uitstel. Hij vond het getuigen van minachting. Toch moet de stemming er komen. De uiterste datum is vastgelegd op 21 januari. Maar volgens May moeten de parlementsleden zich toch eens grondig gaan bevragen. ‘Wil dit parlement nog wel een Brexit?’
De tegenstanders, buiten het parlement, hadden in elk geval een duidelijke boodschap aan de Europese onderhandelaars. ‘Ze moeten haar meteen weer naar Londen sturen. Met lege handen’, zegt Rick Hatton. De remainers willen de deal van tafel omdat ze blijven geloven in een tweede referendum. Als het Lagerhuis het akkoord verwerpt, groeit de kans dat de premier opstapt en zal de druk toenemen om zo’n tweede volksraadpleging te houden.
Ze kregen gisterochtend extra hoop door het arrest van het Europees Hof van Justitie. De hoogste Europese rechters beslisten dat het VK het proces nog altijd eenzijdig kan stopzetten. De Britten mogen zelfs onder de huidige voorwaarden lid blijven van de Europese Unie. ‘Een lidstaat kan immers niet gedwongen worden de Europese Unie te verlaten tegen zijn wil in.’
‘Ze moeten haar meteen weer naar Londen sturen. Met lege handen’
BETOGER RICK HATTON reageert op het feit dat Theresa May opnieuw in Brussel wil onderhandelen