Een premie met bijwerkingen
De overheid wil artsenspecialisten belonen die ‘biosimilars’ voorschrijven. Dat is een soort goedkopere generische variant van zeer dure biologische medicijnen. De geneesmiddelen worden vooral gebruikt bij reuma, kanker en darmziekten. In de Commissie ArtsenZiekenfondsen van het Riziv (Rijksinstituut voor ziekte en invaliditeitsverzekering), ligt een voorstel op tafel om artsenspecialisten een premie te geven als ze biosimilars voorschrijven. Naargelang de arts meer van de goedkopere geneesmiddelen voorschrijft, zou de jaarlijkse premie 500 tot 1.500 euro bedragen.
In tegenstelling tot in onze buurlanden is het in België nog niet gebruikelijk om biosimilars voor te schrijven. De artsen aarzelen. Ten onrechte, want ze zijn even werkzaam als de ‘biologicals’. Fabrikanten zijn daarom soms wat terughoudend om hun biosimilars in ons land aan te bieden op de markt. Dat heeft grote gevolgen voor het budget: de overheid betaalt veel terug voor de dure biologicals en het gebrek aan competitie met de biosimilars leidt ertoe dat de prijzen hoog blijven. De ontsporing van het geneesmiddelenbudget bracht minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) op het idee om artsen die wel biosimilars voorschrijven te belonen.
Gratis kleurentelevisie
Vroeger hoorde je weleens verhalen over dat soort beloningen. In 1976 gaf het farmaceutische bedrijf Glaxo een kleurentelevisie aan huisartsen die een aantal verpakkingen van het (toen nieuwe) antibioticum Ceporex voorschreven. Dat leidde tot verontwaardiging bij de overheid en een grote groep artsen, die vonden dat hun geneesmiddelenvoorschrift niet ‘te koop’ was. Nu houdt de overheid zelf een koopjesjacht.
In de opleiding leren artsen dat ze bij gelijke werkzaamheid, het goedkoopste product (voor de samenleving en voor de patient) moeten voorschrijven. Zo kunnen ze kwaliteitsvol werken en daarvoor betaalt de samenleving artsen een degelijk inkomen. Het signaal dat de overheid nu geeft, is: wij zullen de ‘goede leerlingen’ belonen met extra inkomen. Dat heeft niets te maken met pay for quality, hoogstens met pay for economy.
De premie zou een compensatie zijn voor de arts om de patiënt informatie te geven en te begeleiden. Moeten we dan ook een premie geven aan alle artsen die tijd investeren om elke dag aan honderden Belgen uit te leggen waarom een verkoudheid geen antibioticum behoeft, en op die manier zowel het geneesmiddelenbudget als de volksgezondheid een dienst bewijzen?
We vrezen dat deze premie het begin is van een opbod, waarbij de producenten van de duurdere biologicals ook op de een of andere manier een financiële aansporing geven om hun producten voor te schrijven (wat uiteraard niet mag). Er zou ook een hellend vlak kunnen ontstaan. Zal het art sen er bijvoorbeeld niet toe aanzetten steeds het duurste product voor te schrijven, tot de overheid hen wel een premie moet geven om hen goedkopere geneesmiddelen te laten voorschrijven?
Onafhankelijkheid
Als er een probleem is met de onafhankelijke voorlichting van artsen rond deze geneesmiddelen, waarom werd de financiering van onafhankelijke artsenbezoekers vorig jaar dan stopgezet (DS 8 september 2017)? Die onafhankelijke artsenbezoekers hebben duidelijk aangetoond dat zij de kwaliteit van het voorschrijfgedrag positief konden beïnvloeden.
We moeten – bij voorkeur in Europees verband – zoeken naar duurzame nieuwe modellen van ontwikkeling, productie, distributie en prijszetting van innovatieve geneesmiddelen.
Er is maar één ethisch verantwoorde reactie mogelijk: artsen moeten deze premie collectief weigeren. Zo geven ze een signaal dat zij in staat zijn onafhankelijk, los van alle beïnvloeding, wetenschappelijk en maatschappelijk verantwoord voor te schrijven. Ze moeten wel degelijk de goedkopere biosimilars voorschrijven, maar dan zonder een premie te krijgen. Op die manier verdienen artsen elke dag het vertrouwen van de patiënten en van de samenleving.
Jan De Maeseneer Thierry Christiaens
Er is maar één ethisch verantwoorde reactie mogelijk: artsen moeten deze premie collectief weigeren
An De Sutter