En de boer … hij ploegt niet meer voort

laat ons niet meer dan een paar keer per maand vlees eten.’

Duurder voedsel zal de armen het hardst raken.

‘De low budgetmarkt zadelt de armsten op met allerlei dingen die ze niet nodig hebben. De consumptiemaatschappij is een afvalmachine. Er komen containers onze kant op vol tuinkikkers op batterijen die kwaken als je er voorbijloopt. Gemaakt in China. Na drie weken in de regen zijn ze kapot. Zulke rommel vreet budget. Een dure jeans die hier gemaakt is, is per draaguur twee tot drie keer goedkoper dan een spotgoedkope jeans, want die valt na 6 wasbeurten uit elkaar. Obesitas is het grootst bij armen omdat ze slecht eten kopen. Dus maak vette hamburgers onbetaalbaar duur en biogroenten betaalbaarder.’

Niet alleen verkavelingen, maar ook boeren moeten grond inleveren voor meer natuur. Hoe?

‘Als boeren niet langer het leeuwendeel van wat ze produceren naar het buitenland moeten uitvoeren om rond te komen en als hun lokaal verkochte productie drie keer meer opbrengt, hebben ze minder akkers nodig.’

Wat moet de overheid doen om boeren te stimuleren de overstap te maken?

‘Bestraf de grote consortia en geef financiële steun aan boeren die een coöperatie stichten of hun economisch model terug in eigen handen nemen en burgers tot medeaandeelhouders maken. Nu zet landbouw in op grootschaligheid, maar dat economische model houdt geen rekening met de afmetingen van de aarde. In theorie kan de aarde 11 tot 12 miljard mensen voeden, maar dan is er geen natuur meer over. Alleen nog landbouw en grasland. Dan is onze planeet een memoriaal van wat ooit was.’

steeds minder, maar grotere, gespecialiseerde bedrijven. We hadden in 2017 23.225 boerderijen, dat is ruim een vierde minder dan 10 jaar geleden. Vooral kleinere bedrijven stoppen, met een schaalvergroting tot gevolg. Een rundveebedrijf telt gemiddeld 142 dieren, een varkensbedrijf 2.121 en een pluimveeboederij 55.015.

De gemiddelde leeftijd van de landbouwers is continu gestegen, van 50 jaar in 2007 tot 54 jaar in 2016. ‘Steeds meer leiden marktmechanismen en machtsverhoudingen in de keten tot een (te) laag inkomen van de landbouwer’, concludeert het Landbouwrapport van het departement Landbouw en Visserij. (asd)