Druipend van verf
Dertig jaar na zijn dood blijven JeanMichel Basquiats vitale kunst en opmerkelijke ‘rags to riches story’ tot de verbeelding spreken. Twee nieuwe boeken bieden een overzicht.
In de Fondation Louis Vuitton in Parijs zijn tot 14 januari 120 werken van Basquiats hand te zien, allemaal uit privécollecties, want de meeste musea kochten geen schilderijen aan op het moment dat ze nog betaalbaar waren. De prijzen schoten – zeker na zijn voortijdige dood – snel de hoogte in.
Kleurige doeken die kinderlijk aandoen, maar vol woede zitten. Collages van beeld en tekst, beïnvloed door de poëzie van William Burroughs. Inspiratiebronnen van Afrikaanse maskers tot de grootmeesters uit de schilderkunst. Via zijn doeken communiceert Basquiat met Picasso, de Kooning en Twombly en eist zo vol zelfvertrouwen zijn plaats op in de kunstgeschiedenis. Wat vooral opvalt, is de ongelooflijke energie die nog steeds uit de doeken spreekt. Denk er als soundtrack bij: de avantgarde van John Cage en vooral de bebop van Miles Davis en Charlie Parker – Basquiat zou gezegd hebben dat hij ‘gek zou worden’ als hij niet elke dag naar zijn geliefde ‘Bird’ kon luisteren.
Bijna gelijktijdig brengen Taschen en Fondation Louis Vuitton/Gallimard nu een monografie uit van The Radiant Child. Ze kozen dezelfde afbeelding voor de cover: ‘Grillo’ uit 1984, een groot werk, opgebouwd uit vier panelen, met centraal een zwarte figuur boven wiens hoofd een kroon zweeft. Ook het laatste beeld uit de twee boeken is hetzelfde: ‘Riding with death’, een gigantisch doek uit 1988 waarop een zwarte figuur rijdt op een skelet, verrassend sober voor zijn doen. Het was te zien op Basquiats laatste expo’s, en het maakt nog steeds diepe indruk. De dood was alomtegenwoordig in het New York van de jaren tachtig, de kunstwereld werd uitgedund door een smerige ziekte van vier letters. In 1987 stierf onverwacht Basquiats goede vriend en mentor Warhol – de overlevering wil dat Basquiat net na zijn ontmoeting met Warhol wegliep en niet veel later terugkwam met een portret van het duo, nog druipend van de natte verf.
6 kilo kunst
Taschen maakte een boek in een koffertje – nettogewicht: 6 kilogram kunst. Een monografie in maat XXL die een chronologisch overzicht van zijn carrière biedt, elk hoofdstuk vergezeld van een beetje uitleg en vooral veel beeldmateriaal. Bovendien opent het boek met een essay van Eleanor Nairne, de curator van de uitstekende Basquiattentoonstelling in The Barbican in Londen. Haar tekst ‘The art of storytelling’ geeft niet alleen achtergrond bij Basquiats werk en leven, maar ook een close reading van een aantal werken.
En voor wie meer wil weten, is er de catalogus bij de Fondation Louis Vuitton tentoonstelling. Alle werken die in de expo hangen, zijn te zien in het boek, dat bovendien teksten biedt van een rits mensen om zijn werk in context te plaatsen en het belang ervan voor de kunstgeschiedenis – én de relevantie vandaag – te onderstrepen. De context die miste in de tentoonstelling staat te lezen in dit boek. Een kritisch kader om de vele prachtige beelden aan op te hangen. Hans Werner Holzwarth en Eleanor Narine JeanMichel Basquiat. Taschen, 500 blz., 150 €
Dieter Buchhart (red.) JeanMichel Basquiat. Fondation Louis Vuitton/Gallimard, 320 blz., 45 €