Tateraar is in een oogwenk te stoppen

Wie even de ogen sluit, kan zo het betoog van een gesprekspartner inkorten.

Wie luistert naar iemand en tijdens een rustpunt in diens betoog een lange knipper met de ogen geeft (van ruim een halve seconde) bekort daarmee de tijd dat de ander doorpraat met ongeveer 10 procent. Dat blijkt uit een experiment van wetenschappers van de Radboud Universiteit en het eveneens Nijmeegse Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek, dat gepubliceerd is in Plos One. Korter met de ogen knipperen (ongeveer 200 milliseconden) heeft ook wel effect, maar veel minder.

Volgens de onderzoekers geeft een lange oogknipper het volgende signaal aan de gesprekspartner: ‘Schiet maar op, ik snap het nu wel’. Uit eerder onderzoek was al gebleken dat zo’n langer moment van ogensluiten samenhangt met verslapping van aandacht.

Het onderzoek is een nieuwe aanwijzing dat sprekers gevoelig zijn voor subtiele cues van hun gesprekspartners. In dit onderzoek had slechts de helft van de sprekers het oogknipperen opgemerkt. Niemand had verschil in lengte gezien.

Uit eerder onderzoek van hetzelfde Nijmeegse team, onder leiding van Paul Hömke, was al gebleken dat mensen tijdens gesprekken meestal op typische ‘feedbackmomenten’ knipperen met de ogen. Sowieso knipperen mensen het vaakst met de ogen tijdens gesprekken.

Gemiddeld knippert een mens 13.500 keer per dag, veel meer dan nodig is voor de bevochtiging van de ogen. Al langer was bekend dat de respons tijdens een gesprek grote invloed heeft. In een klassiek onderzoek uit 2000 bleek al dat als gesprekspartners afgeleid worden en daardoor minder knikken en ‘uhuhm’ zeggen, sprekers vaker de draad van hun verhaal kwijtraakten. Nu blijkt dus ook knipperen een rol te spelen in het sprekerluisteraarcontact. In het experiment voerden proefpersonen een gesprek met een virtuele al dan niet kort of lang knipperende avatar. De oogknipper ging altijd samen met een kort knikje, net als in werkelijke