‘Muziek verbieden is censuur, dat ruikt naar sovjettijden’
Concerten verboden, videoclips geweerd: Russische rappers staan onder druk. De jeugd protesteert: ‘Dit is onze stem.’
‘Kak dela?’, ofwel ‘hoe gaat het?’ Het zijn zo ongeveer de enige woorden die rapper Husky (Chaski op zijn Russisch) buiten zijn nummers om met zijn publiek wisselt, grijnzend. De deinende massa laat zich niet onbetuigd en antwoordt met een even instemmend als onverstaanbaar gejoel.
‘Geweldig concert, ik ben er schor van’, roept de 18jarige Stepan Poloekejev, die Husky voor het eerst in levenden lijve ziet. Met nog zesduizend anderen zingt hij luidkeels de teksten woord voor woord mee. De eerste klanken van ieder nummer worden verwelkomd met een daverende kreet van herkenning. ‘Husky’s stijl is onnavolgbaar’, zegt ook Sofia Razoemovitsj (19) opgetogen. ‘Zijn teksten lijken niet op die van anderen, hij is in de eerste plaats een dichter.’
Twaalf dagen cel
Een uur lang verkeren de aanwezigen in tergende onzekerheid of hun held wel zal verschijnen. Bij aanvangstijd is de rapper in geen velden of weken te bekennen, wat de vrees wekt dat het concert op het laatst is afgelast. De verschijning van de kortgeschoren hiphopartiest en de beginklanken van het eerste nummer zijn een ware ontlading.
Die vrees is begrijpelijk. De 25jarige Husky (artiestennaam van Dmitri Koeznetsov) werd eind november opgepakt en tot twaalf dagen cel veroordeeld, nadat hij in de ZuidRussische stad Krasnodar vanaf het dak van een geparkeerde auto zijn fans had toegezongen. Dat was uit protest tegen het afgelasten van zijn concert in die stad. Hij kwam vervroegd vrij na een storm van kritiek. Bekende rappers gaven in Moskou een ogenblikkelijk uitverkocht benefietconcert ter ondersteuning van hun collega. Het gerucht wilde dat ook het Kremlin ontstemd was over de arrestatie.
Het geval van Husky staat niet op zichzelf. De afgelopen maanden zijn optredens van diverse groepen en individuele muzikanten verboden en zijn videoclips op internet geblokkeerd, vooral in de nasleep van het bloedbad dat een tiener aanrichtte op een school in Kertsj op de Krim. Ruslands internetwatchdog blokkeerde een door fans gemonteerde clip onder een nummer van rapper Oxxxymiron, omdat de tekst samen met de beelden – fragmenten uit een film over de tragedie in het Amerikaanse Columbine in 1999 – zou aanzetten tot ‘massale onlusten, massamoord en extremistisch gedrag met gebruik van wapens’. Schuttingtaal, verwijzingen naar seks, drankgebruik of zelfmoord zijn evenzovele redenen om actie te ondernemen tegen onwelgevallige artiesten.
‘Het oppakken van muzikanten werkt averechts. De overheid moet de muzikale jeugdcultuur met juiste middelen in de juiste richting proberen te leiden’
VLADIMIR POETIN Russisch president
Husky’s recente clip ‘Judas’ is op YouTube al miljoenen keren bekeken, maar in Rusland verboden. In het Moskouse Adrenaline Stadium zingt het publiek het nummer misschien juist daarom met dubbele energie mee. In Togliatti verhinderden de autoriteiten in oktober Husky’s concert omdat hij zou oproepen tot kannibalisme. ‘Dat is gewoon onbegrip’, zegt Roeslan Moesalimov (19) verontwaardigd. ‘Hij wekt irritatie op en wordt veroordeeld omdat hij iets zou zeggen over kannibalisme. Waar dan? Het is volkomen onzin, maar ze zoeken gewoon een voorwendsel om hem te verbieden.’ Husky zelf haalde via internet uit naar zijn kwelgeesten: ‘Jullie zijn voor iedereen lachwekkend en weerzinwekkend.’
‘Het slechtst denkbare’
‘Muziek moet niet door iets of iemand worden begrensd’, zegt Razoemovitsj, al jaren fan van de uit het Siberische OelanOede afkomstige zanger. ‘Het is in de eerste plaats een hartenkreet, iets dat mensen helpt zich te ontspannen en de zinnen te verzetten. Je kunt hen er ook beter door begrijpen. Ik weet niet wie er baat heeft bij die verboden. Muziek moet gewoon muziek zijn, het is geen middel om mensen te manipuleren of een oproep tot zelfmoord.’
Husky lijkt na alle ophef weer salonfähig, voorlopig. President Poetin heeft opdracht gegeven te onderzoeken waarom er concerten zijn afgelast. Hij zei zaterdag dat ‘oppakken en vasthouden’ van muzikanten averechts werkt. ‘Dat is het meest ineffectief, het slechtst denkbare’, aldus Poetin. In plaats daarvan moet de overheid kijken naar de mogelijkheid de muzikale jeugdcul tuur ‘aan te voeren en met juiste middelen in de juiste richting te leiden’.
‘Er gaan koppen rollen’
Andere rappers zijn op bezoek geweest in het Russische parlement om te proberen wat plooien glad te strijken. Er is afgesproken dat er een raad van experts komt die zich in het geval van klachten kan buigen over de inhoud van afzonderlijke nummers. ‘Als dan blijkt dat een concert ten onrechte is afgelast, gaan er koppen rollen, is ons beloofd’, zegt rapper Ptacha (David Noerijev) na afloop van het overleg.
Huskyfan Poloekejev vindt dat de muziek die zoveel Russische jongeren aanspreekt, serieuzer genomen moet worden. ‘Iedere artiest legt zijn eigen gedachten in zijn liedjes, en hoe vreemd die soms ook mogen klinken, er zit een bepaalde zin in, het is de stem van de jeugd. Politici zouden naar die nummers moeten luisteren. Maar als je muziek gaat verbieden is dat censuur en krijg je het gevoel dat we terugkeren naar de tijd van de SovjetUnie.’
Rapper Husky haalde via internet zelf uit naar zijn kwelgeesten: ‘Jullie zijn voor iedereen lachwekkend en weerzinwekkend’