Alleen gespecialiseerde centra behandelen straks nog kanker

Complexe slokdarm en pancreasoperaties vinden vanaf juli exclusief plaats in ziekenhuizen die jaarlijks minstens twintig van zulke ingrepen uitvoeren.

BRUSSEL I Wie de diagnose van kanker krijgt, heeft geen idee waar hij of zij het best behandeld wordt. Tot nu mag elk ziekenhuis elke behandeling uitvoeren. Daar komt vanaf juli volgend jaar verandering in, althans voor slokdarm en pancreaskanker. Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) heeft immers beslist dat complexe slokdarm en pancreaschirurgie alleen nog mag worden uitgevoerd in ziekenhuizen die jaarlijks minstens twintig van dergelijke operaties uitvoeren. De reden is duidelijk: de kans om te overleven, is merkelijk hoger in een ziekenhuis met veel ervaring dan die in een ziekenhuis met weinig ervaring (zie inzet). ‘Dit zal levens redden’, zegt De Block.

Van de 55 ziekenhuizen die in 2014 mensen met slokdarmkanker opereerden, waren er 33 die vier of minder operaties per jaar uitvoerden. Slechts in drie vonden er meer dan twintig operaties plaats (UZ Gent, UZ Leuven en het Brusselse Erasmusziekenhuis). In 2017 ging het om vier ziekenhuizen. Van de 55 ziekenhuizen die in 2017 pancreaskanker opereerden, haalden maar acht ziekenhuizen de drempel.

Ziekenhuizen die een erkenning willen, moeten die aanvragen bij het Rijksinstituut voor Ziekte en Invaliditeitsverzekering (Riziv). Welke dat worden, is nog onbekend. Wel staat al vast dat het UZ Leuven en UZ Gent erbij zijn, want zij halen nu al vlot de lat. Maar er zijn ook samen werkingsverbanden tussen ziekenhuizen mogelijk. Als vier ziekenhuizen samen twintig ingrepen hebben uitgevoerd, kunnen ze ook een erkenning krijgen. In de toekomst mogen de ingrepen dan wel maar in één van de vier ziekenhuizen uitgevoerd worden. De Block schat dat mensen met slokdarmkanker maximaal in acht ziekenhuizen terecht zullen kunnen, voor pancreaskanker in maximaal veertien. Na een jaar volgt een evaluatie.

‘De beslissing is een zeer belangrijke stap in de hervorming van het ziekenhuislandschap. En het resultaat van een jarenlang proces met experts, ziekenhuiskoepels en de syndicaten’, zegt Marc Peeters van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen en voorzitter van het College voor Oncologie. ‘Het is ook onderbouwd door cijfermateriaal dat onomstreden aantoonde dat er een verband is tussen het aantal operaties en de mortaliteit.’

De Block kondigt eenzelfde oefening voor andere kankers aan. Voor slokdarmkanker sterft gemiddeld 3,9 procent van de patiënten binnen de dertig dagen na de ingreep en 9,3 procent binnen de negentig dagen. In ziekenhuizen met minstens twintig ingrepen per jaar ligt dat respectievelijk op 1,3 en 5,2 procent. Dat blijkt uit cijfers van de Stichting Kankerregister voor 20082015.

Voor pancreaschirurgie lag het gemiddelde sterftecijfer in die periode op 3,9 procent na dertig dagen en 7,8 procent na negentig dagen tegenover 1,7 en 5,6 procent in ziekenhuizen met minstens twintig ingrepen.

De Block schat dat mensen met slokdarmkanker maximaal in acht ziekenhuizen terecht zullen kunnen, voor pancreaskanker in maximaal veertien Hoe meer operaties, hoe hoger de kans om te overleven