Het zal je moeder maar wezen
Herinnert u zich de film The sixth sense? ‘I see dead people’ en zo? Dat was de eerste keer dat het begrip Münchhausen by proxy op onze radar kwam: de kleine Cole leert een dood meisje kennen dat hem een geheim verklapt: haar moeder maakte haar doodziek door allerlei gif in haar eten te mengen, om zich dan over haar te kunnen ontfermen en zelf aandacht en empathie te krijgen. Het syndroom van Münchhausen (een extreme vorm van hypochondrie) via een tussenpersoon (‘proxy’), dus.
Sindsdien hebben we deze tot de verbeelding sprekende psychiatrische aandoening wel vaker in fictie zien voorbijkomen, laatst nog in de geweldige HBOreeks Sharp objects, met Amy Adams. We zijn het syndroom zodanig met fictie gaan associëren dat het een fictieve aandoening lijkt. Niet dus, bleek gisteravond op Canvas uit de HBOdocumentaire Mommy dead and dearest, het ongelooflijke verhaal van Gypsy Rose Blanchard en haar moeder Dee Dee.
We bevinden ons in de minder gefortuneerde middens in de Ameri kaanse staat Louisiana (hopeloos marginale inteelthillbilly’s, dus) waar Dee Dee overal bewondering afdwingt met de grenzeloos liefdevolle manier waarop ze voor haar dochtertje Gypsy Rose zorgt. Die kan best wat liefdevol le zorg gebruiken: ze heeft een menta le achterstand, astma, epilepsie, oog problemen, een spierziekte waardoor ze aan een rolstoel gekluisterd zit, en ook nog eens leukemie, waarvoor ze chemotherapie moet krijgen.
Moeder en dochter zijn onafscheidelijk, ook tijdens de talloze ziekenhuisbezoeken – meer dan honderd in totaal, tussen 2004 en 2015. In 2015 houden die bezoeken op, want dan wordt Dee Dee brutaal vermoord. Door het onlinevriendje van Gypsy Rose, zo blijkt al snel. Op vraag van Gypsy Rose zelf die, zo blijkt als ze wordt opgepakt, probleemloos kan stappen, geen mentale handicap heeft en al helemaal geen leukemie. Wel af en toe een epileptische aanval, maar dat komt door de antiepileptica die haar moeder haar toediende.
Gypsy Rose, nu 25, pleit schuldig en kijkt aan tegen de doodstraf, maar als blijkt van wat voor monster ze haar leven lang het slachtoffer is geweest, wordt de straf teruggebracht tot tien jaar. U vindt dat we het einde spoilen? Er blijven nog zoveel redenen over om deze onthutsende documentaire in te halen via VRTnu. Hoe konden al die artsen zich zo door Gypsy’s moeder in de luren laten leggen? Waarom greep de politie nooit in? Sociale diensten? Gypsy’s gescheiden vader? Hoe beschadigd komt dat meisje uit dit verhaal? Allemaal stof voor een goeie fictiereeks.
Münchhausen by proxy leek ons het soort aandoening dat alleen in fictie voorkomt. Tot we deze documentaire zagen
Mommy dead and dearest, nog te zien op VRTnu. ¨¨¨¨è