Ultieme knieval kan Michel II niet redden
Een finale wanhoopspoging gaf Charles Michel geen uitzicht op een helpende hand van de oppositie om zijn minderheidskabinet in leven te houden. Koning Filip houdt het ontslag van zijn regering in beraad. Die gaat in lopende zaken.
BRUSSEL I Even na achten reed premier Charles Michel gisteravond de brede oprijlaan van het koninklijk paleis op. Een halfuurtje voordien had een coalitie van socialisten en groenen het aanbod om met zijn minderheidsregering samen te werken, afgewezen. De premier hield de eer aan zichzelf. In geen geval wilde hij de stemming morgen van een motie van wantrouwen afwachten.
De koning houdt het ontslag in beraad. Vandaag roept hij de partijvoorzitters bij zich. Die consultaties tillen de kwestie over de feestdagen. In de feiten wordt de politieke situatie minder troebel dan voordien. De regering gaat in lopende zaken, maar Michel kan met elk voorstel bij het parlement om steun bedelen. Vervroegde verkiezingen worden onwaarschijnlijk. Die beslissing komt de Kamer toe. Alleen de NVA en Vlaams Belang lijken vragende partij om in februari naar de kiezer te trekken.
Onomkeerbare coma
Michel vond geen leven na de dood van zijn Zweedse coalitie. Het opstappen van de NVA tien dagen geleden bracht zijn kabinet in een onomkeerbare coma. Ze behield de steun van een derde van de parlementsleden. Nooit was er een plan B. In een wanhoopspoging om de linkse oppositie voor zich te winnen, vervreemdde hij zich van zijn coalitiepartners Open VLD en CD&V.
Even leek het zelfs alsof hij heel wat beslissingen van zijn centrumrechtse kabinet te grabbel gooide. Het verzwakte zijn bood schap, niet het minst omdat Michel al had aangekondigd dat zijn regering vanaf januari met voorlopige twaalfden moest werken. De NVA weigerde de ontwerpbegroting goed te keuren die ze in commissie wel had aanvaard.
Bij aanvang werd het Zweedse avontuur – een ongeziene regering van liberalen, CD&V en NVA – als een kamikazeregering omschreven. Na goed vier jaar van gekibbel eindigt het project met een kladderadatsch. Vooral Michel krijgt de rekening gepresenteerd. In de Marrakechdiscussie stelde de NVA openlijk zijn autoriteit in vraag. Gisteren ging hij diep door de knieën voor de oppositie. En als toetje bestempelde NVAvoorzitter Bart De Wever hem als zijn marionet die zelfs een staatshervorming had beloofd.
Geen winnaars
Ook aan Vlaamse kant tellen de voormalige coalitiepartners geen winnaars. Vroegtijdig de boot ingaan tijdens sociaaleconomische woelige tijden (loonakkoord, Brexit) maakt geen sterke indruk, en het palmares stond al ter discussie. De NVA ziet een verkla ring tot herziening van de Grondwet door de neus geboord. Het verdaagt een nieuwe communautaire ronde tot het jaar 2024.
Vandaag begint een verkiezingscampagne die tot eind mei zal aanslepen. Gisteren trachten de diverse voorzitters hun par tijen al in een goede startpositie te brengen. Het wordt uitkijken naar het thema dat de campagne zal overheersen. Vlaams Belang wil niets liever dan het migratiebeleid tot grote inzet te maken. Wellicht gaat de NVA daarin mee. Ook de voortzetting/herziening van het sociaaleconomische herstelbeleid en de klimaatinspanningen spelen een rol.
De pijnlijke implosie van de regering stelt scherp op de bestuurbaarheid van het land. Dat haalt vroeg of laat de communautaire twistpunten uit de diepvries.
Na goed vier jaar van gekibbel eindigt het project met een kladderadatsch
Omstreeks twintig voor acht viel het doek voor de regeringMichel. De premier stond op, knoopte zijn vest dicht en zei, niet zonder enige pathos: ‘Ik ga naar de koning.’ En hij beende het halfrond uit. In de minuten en uren nadien domineerde één vraag: ‘Komen er vervroegde verkiezingen?’ Voorlopig niet, weten we, nu de koning het ontslag in beraad houdt. Dan nog moeten de Kamer en de Senaat instemmen met hun ontbinding (daarvoor zijn 76 stemmen nodig), veertig dagen later kunnen er dan verkiezingen volgen. De kans bestaat dat een definitieve beslissing van het Paleis over de kerstvakantie wordt getild. Michel koopt zich zo behoorlijk wat tijd en kan voortwerken in lopende zaken.
De liefde is over
Niemand zit te wachten op vervroegde verkiezingen. Niemand, behalve de NVA. De partij die uit de regering stapte wegens het VNMigratiepact, is er rotsvast van overtuigd dat de samenleving haar volgt. Ze hoopt de exit te kunnen verzilveren als er vervroegde verkiezingen komen en wil koste wat het kost van migratie en identiteit het campagnethema maken. Hoopten de vroegere regeringspartners nog op enige steun, dan zagen ze die de voorbije dagen door hun neus geboord.
‘We hadden de voorbije dagen al heel weinig redenen om een premier te vertrouwen die onze eisen weigerde te overwegen. Als je hoort welke snoepjes hij vandaag (gisteren, red.) naar links gooide, bleek onze achterdocht terecht’, zei fractieleider Peter De Roover. ‘Wij hebben geen schrik van wat komen moet: het zal in elk geval minder chaotisch zijn dan een voortzetting van deze ploeg.’
CD&V en Open VLD zullen er alles aan doen om te vermijden dat de NVA met haar favoriete thema de campagne domineert, en brengen de troepen nu al in stelling. De liberalen kunnen niet genoeg benadrukken dat het de NVA is die tot twee keer toe teruggekomen is op een beslissing: de eerste keer met het Migratiepact, de tweede keer met de begroting. De liefde tussen de twee centrumrechtse partijen is duidelijk over, de omstreden sociale mediacampagne was voor Open VLD meer dan een brug te ver en dat is ook de communautaire agenda. ‘Als je het confederalisme op tafel legt, dan weet je dat je met MR en Open VLD niet verder kunt’, liet voorzitster Gwendolyn Rutten gisteravond weten. De partij voelt zich gesterkt door haar mooie score op 14 oktober en de recente peiling van De Standaard.
Opvallend: bij CD&V zit men niet helemaal op dezelfde lijn. Vicepremier Kris Peeters riep op om te stoppen met het ‘uitdelen van zwartepieten’, maar merkte vervolgens fijntjes op dat ‘een tweet sturen niet handig is, zeker niet als hij in de feiten onmogelijk is (Rutten wilde niet weten van voorlopige twaalfden, red.).’ Ook Groen kreeg een veeg uit de pan. De christendemocraten zijn maar wat blij dat niet zij als de zondebok worden bestempeld voor de val van de regeringMichel, maar worstelen met hun strategie tegenover de NVA. In het oranje bolwerk is de weerzin om nog eens te besturen met de NVA groot, maar toch is afgesproken om de voormalige coalitie en kartelpartner niet frontaal aan te vallen. De reden? CD&V vreest dat het Antwerpse scenario, waarbij CD&V wordt ingeruild voor SP.A, zich ook wel eens op Vlaams en/of federaal vlak zou kunnen voltrekken.
In campagnemodus
En dan is er de MR. Vicepremier Didier Reynders en de Kamerfractie haalden gisteren snoeihard uit naar de ecologisten. ‘’s Middags keuren we een verregaande klimaatresolutie van EcoloGroen goed, wij steunen die, en een paar uur later weigeren ze de uitgestoken hand van de premier. Je moet maar durven.’ Het is geen toeval dat de partij van Charles Michel zo gebeten is op de groenen, want bij de gemeenteraadsverkiezingen bleek dat Ecolo succesvol in de liberale vijver heeft gevist. Voor de MR komt het erop aan om als verantwoordelijke regeringspartij, die bereid was tot compromissen en ons land op internationaal vlak recht hield, de campagne in te gaan. Dat was trouwens ook hét doel van de omstandige ‘regeringsverklaring’ van Michel, die van in het begin rekening hield met de mogelijkheid dat links toch zou doorzetten met de motie van wantrouwen.
Aan de linkerzijde werd lang geaarzeld om zo’n motie in te dienen. Iedereen wilde steunen, niemand wilde het initiatief nemen – uit vrees voor de zwartepiet, jawel. De SP.A vatte uiteindelijk de koe bij de horens en hoopt zo haar ‘consequente houding’ te kunnen inzetten als troef tijdens de verkiezingscampagne. Al komt die te vroeg voor de partij die in de touwen hangt. Aan de overkant van de taalgrens zit de PS evenmin te wachten op vervroegde verkiezingen, maar ook PSvoorzitter Elio Di Rupo heeft zijn harnas al aan: ‘De premier was al de gevangene van de NVA, nu is hij ook de gijzelaar van Open VLD.’
‘Wij hebben geen schrik van wat komen moet: het zal in elk geval minder chaotisch zijn dan een voortzetting van deze ploeg’
PETER DE ROOVER Fractieleider NVA
‘’s Middags keuren we een verregaande klimaatresolutie van EcoloGroen goed, en een paar uur later weigeren ze de uitgestoken hand van de premier. Je moet maar durven’
KAMERFRACTIE MR