Ook oma en opa hebben Netflix ontdekt

Minder dan de helft van de Vlamingen kijkt nog dagelijks live naar televisie, 31 procent van de Vlamingen heeft toegang tot Netflix. Die twee cijfers, afkomstig uit de Digimeterstudie, tonen aan dat de Vlaamse media een keerpunt hebben bereikt. ‘Het aantal Vlamingen dat betaalt voor een streamingabonnement, zal nog groeien.’

BRUSSEL I ‘2018 was het jaar dat Netflix definitief kritische massa bereikte’, zegt professor Lieven De Marez van Imec en UGent. Dat blijkt overduidelijk uit de cijfers van de jongste Digimeter, een jaarlijkse enquête naar het mediagebruik van Vlamingen. Wie dieper inzoomt op de cijfers, ziet grote verschillen tussen jonge en oudere kijkers. Vooral wie jonger is dan 35, kijkt Netflix. Maar opvallend is dat het Netflixgebruik in het afgelopen jaar het snelst is gegroeid bij kijkers ouder dan 55. Al 8% van de mensen ouder dan 65 zegt toegang te hebben tot Netflix. Ja, ook de grootouders hebben Netflix ontdekt.

Geen zondvloed, maar drupdrupdrup

Die ouderen blijven daarnaast wel gewoon tvkijken. Dat geldt niet meer voor de jongeren: amper 22% van de 16 tot 24jarigen zegt nog ‘dagelijks’ naar live tv te kijken. Al relativeert Medialaan (VTM) de cijfers. Volgens de officiële CIMgegevens kijkt 67% nog dagelijks live tv. Het aantal live gekeken minuten is van 2017 naar 2018 slechts met vijf minuten verminderd, van 2 uur 36 minuten per dag naar 2 uur 31 minuten – geen zondvloed, maar een langzaam drupdrupdrup dus.

Toch heeft tvkijken de jongste jaren een enorme evolutie doorgemaakt: het bestaat uit live televisie, uitgesteld kijken (via de diensten van Telenet, Proximus en Orange), ondemand program

‘Het strijdtoneel voor het tvaanbod is verschoven naar de online arena, de zenders moeten dáár meespelen’

LIEVEN DE MAREZ Imec/UGent

ma’s opvragen op tv, Netflix en, zeker voor tieners, een flinke portie Youtube.

De voorbije jaren had het Digimeteronderzoek uitgewezen dat kijkers vaak enkele maanden een abonnement op een dienst als Netflix of Telenet Play nemen, om dat dan op te zeggen, zodra ze de interessantste reeksen hebben bekeken. ‘Dat zien we nog steeds, maar er zijn ook mensen die bij Netflix blijven hangen’, zegt De Marez. Een sleutelfactor daarbij is het aanbod video voor kinderen – dat houdt jonge gezinnen tegen om hun abonnement op te zeggen.

Volgens De Marez heeft Netflix zich opgeworpen tot de referentie, zowel wat prijs (zo’n 10 euro per maand) als wat gebruiksvriendelijkheid betreft. De grootste Belgische uitdager, Telenet Play/Play More, trappelt inmiddels ter plaatse met zo’n 14% van de kijkers die er toegang toe heeft, minder dan de helft van Netflix. Al kan dat snel veranderen, omdat het Playaanbod onlangs sterk werd uitgebreid met topseries van HBO. Telenetwoordvoerder Isabelle Geeraerts zegt alvast dat die nieuwe formule het ‘goed doet’.

Disney+

Volgens sommige bronnen zal Netflix in 2019 zo’n 13 miljard euro uitgeven aan nieuwe programma’s. Dat verschroeiende tempo kan niemand evenaren, behalve Disney misschien. Dit jaar lanceert het zijn streamingdienst Disney+, die vooral op gezinnen gericht zal zijn, met heel wat animatiefilms en jeugdreeksen die vandaag nog tot de Netflixcatalogus behoren. Daarnaast zal Disney een aanbod voor volwassenen hebben – Hulu, een streamingdienst die in de VS al enkele jaren populair is – en komt de entertainmentreus voor sportliefhebbers met ESPN+.

Ook Apple broedt al jaren op een streamingaanbod, dat net als Disney+ waarschijnlijk zal inzetten op familievriendelijk vertier. En dan is er ook nog altijd Amazon, al blijft hun Prime Video voorlopig eerder een gratis extraatje bij een Amazon Primeabonnement (dat ook gratis leveringen van Amazonaankopen omvat).

Volgens De Marez zit Netflix nu stevig genoeg in het zadel om die nieuwkomers het hoofd te bieden. ‘Het aandeel Vlamingen dat betaalt voor een tvstreamingabonnement, zal nog groeien’, zegt hij. ‘Nu is dat haast uitsluitend Netflix, maar Disney en Hulu zullen erbij komen.’

Tussen al dat internationale geweld moeten de Vlaamse zenders zich de komende jaren staande houden. ‘Het strijdtoneel voor het tvaanbod is verschoven naar de online arena, de zenders moeten dáár meespelen’, zegt De Marez. Volgens hem doen de Vlaamse zenders het inmiddels lang niet slecht met hun digitale aanbod. 10% van de Vlamingen raadpleegt dagelijks het online aanbod van VRT NU, VTM.be of Vier.be. Dat is best vergelijkbaar met de 13% die elke dag naar Netflix kijkt, terwijl die initiatieven toch nog vrij pril zijn.

Het merk Ketnet

VRTnetmanager Olivier Goris relativeert de rol van die online poten. ‘De kijkers willen vandaag goede zenders en goede programma’s, en die op een comfortabele manier bekijken. Dat kunnen ze al jaren via distributeurs als Telenet en Proximus, en ook met hen zoeken we nieuwe mogelijkheden. Daarnaast hebben we VRT NU als platform om te experimenteren met nieuwe kijkmodellen en om nieuwe relaties met onze kijkers uit te proberen.’ Zo was de reeks Dertigers al van bij de uitzending van de eerste aflevering integraal te zien op VRT NU. De dag was tij dens de kerstvakantie integraal te streamen via Telenet Play. Ook bij Medialaan wordt online kijken belangrijker. ‘In 2019 halen de afleveringen van Blind getrouwd per aflevering al 120.000 extra kijkers online’, zegt woordvoerder Sara Vercauteren.

Vandaag zijn de klassieke, lineaire uitzendingen voor de meeste zenders nog veruit het belangrijkste kanaal. Of je die nu helemaal live bekijkt, of een paar uren (of dagen) later. En ook al is ze op haar retour, lineaire tv blijft een machtig instrument om een nieuw programma of een nieuw schermgezicht in de markt te zetten – een serie kunnen programmeren op de zondagavond van Eén, van dat soort promotie kan Netflix voorlopig alleen maar dromen.

Maar niets is voor altijd. ‘Voor sommige kanalen zoals Ketnet is het internetaanbod al net zo belangrijk als het lineaire’, zegt Karen Donders, die communicatiewetenschappen doceert aan de VUB. ‘Ketnet is in de eerste plaats geen tvzender meer, maar een merk dat je terugvindt in een app en op televisie, en het bevat niet alleen video maar ook spelletjes. Ook StuBru doet het online heel goed, ondanks de dalende luistercijfers. Het is een groeiende online community.’

Is dat de toekomst ook voor Eén, Canvas, VTM of Vijf ? Worden ook dat mediamerken waarvan het lineaire tvkanaal maar één van de vele uitingen is? ‘Ik denk dat je daar niet omheen kunt’, zegt Donders. ‘Het is fout te denken dat oudere kijkers puur lineair blijven kijken.’ Want ook die oudere kijkers verwachten straks de flexibiliteit en het comfort dat ze van Netflix gewoon raken.

Vlaamse Netflix?

Donders was een van de auteurs van de studie die Econopolis in november vorig jaar publiceerde. Die studie schetste een alarmerend beeld: zonder stevige ingrepen worden de huidige investeringen in lokale programma’s, dé steunpilaar van de Vlaamse zenders, onbetaalbaar.

De studie bevatte ook een aantal aanbevelingen. Het overslaan van reclame bij het uitgesteld kijken moet worden geblokkeerd, want daardoor gaan te veel inkomsten verloren. Maar hoewel de studie door minister van Media Sven Gatz (Open VLD) was besteld, is het weinig waarschijnlijk dat hij in de laatste maanden van de Vlaamse regering nog onpopulaire maatregelen gaat nemen zoals de Vlaming verbieden om reclame door te spoelen.

Het andere grote voorstel dat voortkwam uit de studie, was de creatie van een ‘Vlaamse Netflix’: een gezamenlijk betaalabonnement van de grote Vlaamse zenders. Die Vlaamse Netflix komt er ook niet meteen aan. Medialaan trok aan de kar, VRT ging schoorvoetend mee, maar Telenet ziet er voorlopig weinig brood in. VRTwoordvoerder Hans Van Goethem noemt het denkspoor ‘vandaag niet evident’. Donders gelooft er wel nog in, al meent ze dat het onwillige Telenet misschien door de overheid verplicht zal moeten worden om die Vlaamse Netflix straks naast het eigen Play op zijn decoders aan te bieden. In dat geval kan het nog een succes worden, meent ze. ‘Als er voldoende Vlaamse content in zit, aangevuld met internationale programma’s, voor een goede prijs, waarom niet?’

Een Vlaming op de tien raadpleegt dagelijks het online aanbod van VRT NU, VTM.be of Vier.be. Best vergelijkbaar met de 13% die elke dag naar Netflix kijkt