TEKENEN VOOR EEN UITGETEKENDE TOEKOMST?

In een goed gevulde foyer van de Brusselse Muntschouwburg werd Sign for my Future gelanceerd (DS februari). Driehonderd ‘captains of society’ trekken het initiatief, onder wie meer dan honderd ceo’s. Ze willen de regering met een petitie aanzetten tot een krachtig klimaatbeleid. Daarvoor vragen ze ook uw handtekening. Maar is het verstandig om te tekenen?

Het valt op hoe de initiatiefnemers de klimaatopwarming kaderen als een problematiek waar iedereen schuld aan treft. Zo geven ze aan dat ‘we’ dankzij kolen, olie en gas wel een enorme welvaartstoename hebben gekend, maar dat dit evenzeer een gevaarlijke hoe veelheid aan broeikasgassen heeft opgeleverd. Twee weken geleden heeft de 16jarige Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg dat soort taalgebruik al op de korrel genomen in Davos. In een panel gaf ze de financiële en politieke elite te verstaan dat ‘wanneer iedereen schuldig is, niemand verantwoordelijk is’. Toch zijn er verantwoordelijken, wierp ze op. ‘Sommige bedrijven en beleidsmakers wisten perfect welke onbetaalbare waarden ze opgaven, om onwaarschijnlijke hopen geld te blijven verdienen.’

Waarom suggereren de ‘captains of society’, die al jaren aan het roer van de samenleving staan, dat het om een collectieve schuld gaat? Valt Solvay, dat vorig jaar nog ten strijde trok tegen strengere regels op wegwerplastic, of BNP Paribas, dat miljarden investeert in fossiele brandstoffen, dan echt niets te verwijten? Een ‘wijverhaal’ stelt hen op dezelfde lijn met een doorsnee burger die zich per auto naar het werk verplaatst.

De initiatiefnemers beperken zich niet alleen tot een analyse van de klimaatproblematiek. Ze schuiven eveneens een aantal eisen naar voren. Zo vragen ze de overheid om een investeringsplan ‘dat alle burgers en bedrijven helpt en stimuleert om de overgang naar een klimaatneutrale samenleving te maken’. Zo worden het ongebreidelde winstbejag en de groeihonger van bedrijven paradoxaal genoeg niet geproblematiseerd, maar gelegitimeerd, gefaciliteerd en gekanaliseerd.

Eerder dan de funeste marktlogica te verwerpen, vragen ze de overheid dus iets anders. Het lijkt erop dat de overheid financiële stimulansen moet toedienen aan bedrijven, zodat die hun concurrentiepositie en winsten kunnen vrijwaren wanneer de transitie wordt ingezet. In het ergste geval komt dat erop neer dat winsten en concurrentieposities die zijn verworven door niet duurzaam te handelen, worden geconsolideerd via financiële stimulansen uit het investeringsplan. Dit plan moet, zo stellen initiatiefnemers, onder meer worden gefinancierd via publieke middelen. Laat de ironie nu net zijn dat verschillende bedrijven achter Sign for my Future een handje hebben van belastingontwijking en zelf weinig bijdragen aan de publieke middelen die ze wensen aan te spreken.

Al heeft het project ook lovenswaardige partners, het blijft onzeker of we veel heil mogen verwachten van Sign for my Future. Zolang dat onduidelijk is, teken ik liever zelf een toekomst uit.