Voorzichtig hoera voor transgenders op tv
Met een transgender in ‘The Voice’ en in de Ketnetserie ‘4eVeR’ lijkt het onderwerp weer een stap dichter bij begrip en aanvaarding. Misschien is enige twijfel in de hoerastemming gepast.
Vrijdag begint op VTM een nieuwe reeks van The Voice van Vlaanderen, met als opvallendste deelnemer Stefaan Degraeve: de getatoeëerde rapper, die in een sportzaal werkt, werd in een meisjeslichaam geboren. Op Ketnet loopt sinds deze week de nieuwe fictiereeks 4eVeR, met in een van de hoofdrollen Emile Jacobs als Lewis, in een vroeger leven Louise. Net als zijn personage is Jacobs een jongen die ooit een meisje was.
Jacobs is de eerste transgenderacteur in Vlaamse fictie. De VRT heeft transseksualiteit als thema al langer in het oog: in Thuis werd Franky Bomans Kaat, maar Kaat wordt gespeeld door Leen Dendievel. Sommige transgenders willen dit soort rollen voorbehouden voor transacteurs, maar die zijn nu eenmaal niet zo dik ge zaaid, zeker niet acteurs van 19 die er jonger uitzien, zoals Jacobs.
Overigens is hij in Het Laatste Nieuws lovend voor Victor Polster, die in Girl de jonge transgender ballerina speelt: ‘Polster mag dan geen transpersoon zijn, hij zet het hoofdpersonage Lara wel goed neer.’ Dat Polster een man is, zorgde in de Verenigde Staten voor kritiek vanuit de transgendergemeenschap, van wie sommigen het verhaal van Lara ook te beperkt vonden. Nora Monsecour, de danseres op wie Girl is gebaseerd, verdedigde regisseur Lukas Dhont met het argument dat het inderdaad alleen háár verhaal was, en dat Dhont haar vertrouwen niet had geschonden.
Dat er meer transgenders in films en series zijn, is waarschijnlijk een goede zaak. Transgenders op de nieuwsredactie – Jacobs noemt de coming out van Bo Van Spilbeeck ‘een enorme mentale boost’ – en zingende of schoolgaande transgenders: hoe meer verhalen, hoe meer rolmodellen er zijn waar mensen met gendertwijfels zich geheel of gedeeltelijk in kunnen herkennen en hoe meer begrip er komt bij het grote cispubliek.
Een thema bespreekbaar maken gaat sneller en breder via soaps, jeugdreeksen en talentenshows dan via arthousefilms. Anderzijds zorgt de gretigheid waarmee tvprogramma’s ‘hun’ transpersoon uitspelen in recla me ook voor enig onbehagen. The Voice USA pakte vorig jaar in maart breed uit met Angel Bonilla, de eerste transgenderkandidaat in de talentenjacht; America’s got talent stelde drie maanden later met evenveel fanfare Brody Ray voor.
Lou Reed
Transgenders zijn geen gimmicks, maar mensen. Transseksualiteit is al eerder het snoepje van de maand geweest. Toen Lou Reed ‘Walk on the wild side’ zong, was dat nog voor een arty niche die Candy Darling, Holly Woodlawn en Jackie Curtis als subversieve iconen zag, maar niet noodzakelijk als actrices. Je wenst jonge transvrouwen ook gelukkiger rolmodellen toe dan die drie vrouwen, die zich uit de marginaliteit moesten vechten en een hard leven hebben geleid.
In de jaren 90 waren er uitstekende films over erg verschillende transpersonages, zoals Boys don’t cry, The crying game en Todo sobre mi madre. Kinderen die twijfelen over hun geslacht hebben vast iets aan Ma vie en rose van Alain Berliner – Golden Globe voor België – waarin de kleine Ludo meer worstelt met de gêne van zijn ouders dan met zijn kijk op wat jongens en meisjes zijn.
Daarna deemsterde de interesse van regisseurs voor het onderwerp weg. Goede uitzonderingen zijn Emile Jacobs speelt Lewis in ‘4eVeR’. Transamerica, waarin je Felicity Huffman lessen ziet volgen om meer als een vrouw te spreken, of Transparent, waarin familievader Mort op rijpere leeftijd beslist dat zijn kinderen moeten aanvaarden dat hij liever Maura zou zijn.
Met uitzondering van Pedro Almodóvars films, ging het meestal over cisacteurs. Het is interessant voor transacteurs om nu al te bedenken wat ze willen bereiken. Jacobs wil trans zijn bespreekbaar maken bij de kijkers van Ketnet, wat met 4eVeR wel zal lukken. Ketnet stelt zich als missie om fictie te maken over problemen en vragen die leven bij jongeren, ook
ging over leven en liefde. Maar als hij een acteercarrière wil uitbouwen, moet hij uitkijken voor de typecasting die allochtone acteurs steevast leidt naar rollen als hangjongere of onderdrukt meisje, in het beste geval, of als bendelid, delinquent en slachtoffer in het slechtste. Pas als transvrouwen en mannen gewoon vrouwen en mannen spelen, is transseksualiteit echt geaccepteerd.
Dat lukt nog steeds niet echt. Laverne Cox uit Orange is the new black, de eerste gekleurde transvrouw die een hoofdrol kreeg in een serie, blijft transvrouwen, prostituees of seksuele buitenbeentjes spelen. Eens zien of dat anders is in Weird city, dat vandaag op Youtube Premium in première gaat.
Transgenders zijn geen gimmicks, maar mensen