Rembrandt maakte geen selfies

V oor de duizendste en laatste keer: Rembrandt van Rijn maakte géén selfies. Niét! De trotse, gepijnigde lijdende portretten van zijn eigen gezicht die de grote schilder uit donkere verf boetseerde, hebben in het geheel niets gemeen met uw vluchtige, zelfingenomen egokiekjes. Hoe kómt iemand erbij?

Er start een grote Rembrandttentoonstelling in Amsterdam. Dus is het onvermijdelijk dat weer een half dozijn ‘kunstkenners’ tracht om daar millennials naartoe te lokken. En hoe doe je dat? Door de tentoongestelde werken te vatten in termen die ‘de jongelui van vandaag begrijpen’, nietwaar? En hop: ‘Rembrandt was de uitvinder van de selfie’, lezen we alweer. Zoals steeds is de auteur duidelijk opgetogen over zijn trouvaille (‘Rembrandt selfie’ levert nochtans op Google al 1,35 miljoen hits op, dus heus, zo fris is dit inzicht niet). En alweer gaat men ervan uit dat de Snapchatgeneratie vervolgens in dichte drommen naar het Rijksmuseum trekt. Want op hun Instagram zien die dagelijks nog niet genoeg selfies, toch?

Als we het hebben over de allervroegste zelfportretten van de grote meester, dan wil ik de absurde vergelijking nog even door de vingers zien. Daar zien we tenslotte een opschepperige ijdeltuit die nét geen duckface maakt. Maar wanneer hij de ravages van de jaren in kaart brengt in dikke klodden olieverf? Daar kun je van alles in zien: wijsheid, meesterschap van zijn kunst en een pijnlijk besef van de vergankelijkheid van alles en zijn eigen sterfelijkheid. Maar niks dat je op Instagram tegenkomt. Het is niet de #40yearchallenge.

Dus nee, Rembrandt heeft evenveel te maken met uw selfies als het Lam Gods van Van Eyck met uw kattenfoto’s. Ook Vincent van Gogh: géén selfie! Ceci n’est pas une pipe is géén meme. De heilige Joris die achter kanunnik Van der Paele opduikt in diens portret: géén photobomb. Het Doopsel van Christus: geen #IceBucketChallenge. Akkoord?

Rembrandt heeft evenveel te maken met uw selfies, als het Lam Gods van Van Eyck met uw kattenfoto’s