Voluit gaan voor de kunst is een moedige keuze
Anders dan voor BV’s is het voor de meeste beginnende kunstenaars jarenlang zwoegen in de anonimiteit, zonder garantie op succes, zegt JORIS BLANCKAERT.
Eerst was er Thomas Vanderveken, nu Hanne Decoutere. Krijgen we straks Sergio de Zeeuwse kok of die andere Quisquater die er altijd al van droomde om Wagner’s Parsifal te dirigeren?
‘Dit had ik moeten doen.’ Dat was hun conclusie na het al bij al voorspelbare doch verdiende succes. Ze hadden het moeten doen, maar ze deden het niet. Ze kozen immers voor zekerheid. Voor studies die een job opleveren. Pianist of ballerina worden, dat was geen garantie voor succes. Ze stopten dus met dromen en lieten zich sturen door mensen die niet in hen geloofden, al dan niet gesust door de roes van toekomstige Vlaamse roem.
Eens gevestigd, stevig in het zadel, met een spaarrekening en enig BVschap, begint het te knagen. Zo slecht was ik toch niet ? Wat als…? En kijk, als vanuit het niets is daar een gigantische machine die hen in hun queeste ondersteunt, een machine waar geen debuterende kunstenaar ooit van durft te dromen. Er zijn topcoaches à la carte, een bemoedigende camera op moeilijke momenten, en er is genoeg aaibaarheid of geloofwaardigheid om met een comfortabel gevoel op de bek te gaan.
Geen queeste
Maar dat zal niet eens gebeuren, want het resultaat ligt op voorhand vast. Of zou iemand in kijkend Vlaan deren ooit hebben getwijfeld of artistiek directeur Maillot (what’s in a name, dat grapje heeft men vast ook in een van de uitzendingen gemaakt) Hanne zou toelaten zijn choreografie te dansen in de Brugse tempel (DS 14 februari)? Nee, het scenario lag vast. Het moest en zou goed gaan, en bijgevolg was de voorspelbare conclusie: ‘Dit had ik moeten doen’. Van een queeste is nooit sprake geweest. En onafhankelijke recensies? Zeker, die kunnen er zijn, maar mildheid is op zijn plaats, en mocht het alsnog tegenvallen, zijn ze nog steeds een goedlachse presentator of pittig nieuwsanker met de moed om opnieuw te dromen.
Voor een kunstenaar is er nooit garantie op succes, geen enkel talent kan daar op rekenen. Zelfs keihard werken volstaat doorgaans niet. Maar daar begint het wel bij: niet negen maanden, niet een jaar, maar een heel leven lang. In de anonimiteit van een oefenruimte, vaak met een instrument op afbetaling en jezelf als enige coach zonder camera’s in de buurt liggen topcoaches net ietsje minder binnen handbereik.
Elke aspirant artiest begint met dezelfde twijfels. Ben ik goed genoeg, heb ik het nodige talent om mijn droom te bereiken? Zij kiezen niet eerst voor de baarmoederlijke zekerheid van pakweg de VRT, maar timmeren elke dag aan hun droom, en dat sinds altijd. Wanneer ze de anonimiteit kunnen overstijgen, zullen hun prestaties met argusogen gevolgd worden: door het publiek, door de critici, maar ook door de broodnodige subsidiecommissies. Zij verlangen naar enige financiële zekerheid, maar als zij op hun bek gaan, is er geen vangnet. Zullen we hen dan nu de boodschap geven dat ze eerst een ‘serieuze’ studie moeten aanvatten, bij voorkeur met uitzicht op de schijnwerpers, om op die manier via een omweg alsnog het ultieme podium te kunnen betreden, met de nodige mediaaandacht? Kiezen voor het kunstenaarschap is een moedige keuze. De moed om te dromen, de moed om jarenlang anoniem aan de weg te timmeren, de moed om zich kwetsbaar op te stellen en te durven falen, maar ook de moed der wanhoop.
Spindoctors
De artistieke meststof van jaren twijfel, zoeken en groeien, van vallen en opstaan, is niet te vatten in een tvprogramma, en wordt niet samengesteld tijdens meetings van spindoctors aan de Reyerslaan. Het vormt het zaaigoed van de creatie, van het onuitputtelijke streven naar haast onbereikbare schoonheid, om dan telkens opnieuw, ook na elk succes, te herbeginnen vanaf het nulpunt.
De public relationsaalmoes voor de sector heeft zijn waarde, zeker wanneer de aandacht verder gaat dan dat zo’n concerto echt wel veel noten zijn en die pointes echt wel pijn kunnen doen. Maar hoeveel mensen, die nimmer naar een pianoconcert of balletvoorstelling gaan en nillens willens Thomas of Hanne op hun scherm zagen schitteren, zouden na afloop een ticketje boeken voor, zeg maar, de reeks strijkkwartetten in Flagey?
Parsifal was de dwaze held die bleef dromen. De pitteleer en baton van Sergio liggen misschien al klaar, maar laat ons vooral hopen dat er altijd Parsifals zullen zijn om ons te verrijken met hun jarenlange zoektocht.
Aspirant artiesten verlangen naar enige financiële zekerheid, maar als zij op hun bek gaan, is er geen vangnet