Salvini duwt Vijf Sterren in diepe identiteitscrisis
Een Senaatscommissie beslist vandaag allicht dat Salvini onschendbaar blijft en niet zal worden berecht wegens ontvoering van migranten.
‘Ik ben zelf heel rustig’, zei Matteo Salvini tegen reporters in Italië, gevraagd naar de stemming in de Senaatscommissie waarin vandaag wordt beslist of zijn onschendbaarheid wordt opgeheven, en of hij voor de rechter moet verschijnen.
Het draait allemaal rond de hetze met de Ubaldo Diciotti, een schip van de Italiaanse kustwacht, dat in augustus vorig jaar een groep van 177 migranten redde in de Middellandse Zee (DS 1 februari 2019). Maar daarna lag het schip vijf dagen in de Siciliaanse haven van Catania, omdat Salvini de migranten niet aan land wilde laten komen. De impasse werd pas doorbroken toen de katholieke kerk, Ierland en Albanië beloofden om de voornamelijk Eritrese passagiers op te vangen.
Mes in de rug
Diezelfde maand nog startten aanklagers op Sicilië een onderzoek naar Salvini, omdat die op een onwettige manier de groep mi
granten zou hebben vastgehouden, wat volgens hen neerkomt op ontvoering. Daarop staan in Italië straffen van drie tot vijftien jaar.
Maar het kan pas tot een rechtszaak komen als de bevoegde Senaatscommissie eerst Salvini’s onschendbaarheid opheft. Die commissie bestaat uit leden van meerderheid en oppositie, maar voor regeringspartij Vijf Sterren (die in de commissie zeven senatoren heeft, op in totaal 23) is er werkelijk geen goede kant aan dit verhaal. Tegen Salvini stemmen zou betekenen dat ze een regeringspartner een mes in de rug steken, met het risico dat er in Italië op drie maanden van de Europese verkiezingen een regeringscrisis uitbreekt.
Besluiten ze echter om Salvini te behoeden voor een proces, dan zetten ze de geloofwaardigheid van de Vijfsterrenbeweging op het spel. Vijf Sterren heeft altijd als absoluut basisprincipe gehanteerd dat parlementsleden en politici met een uitvoerend mandaat zuiver op de graat moeten zijn. Daarom predikte Vijf Sterren in het verleden altijd een nultolerantie te
genover politici die met justitie in aanraking kwamen.
De basis van de Vijfsterrenbeweging – die directe democratie hoog in het vaandel draagt – heeft zich gisteren de hele dag in een online poll over de kwestie mogen uitspreken. De online stemming verliep chaotisch, maar gisteravond laat liep eindelijk het resultaat binnen: 59 procent wil géén proces tegen Salvini en daarmee lijkt een regeringscrisis afgewend.
Toch vindt zo’n 40 procent van de leden dat Salvini zich wel degelijk voor de rechter moet verant
woorden. Ook Dario Carotenuto (40), een militant van Vijf Sterren van het allereerste uur, heeft tegen Salvini gestemd. ‘Ik zie niet in waarom we ineens van onze basisprincipes moeten afwijken’, zegt Carotenuto, aan de telefoon vanuit Napels.
‘Sinds we met Lega in zee zijn gegaan, namen de interne spanningen alleen maar toe’, aldus de militant van Vijf Sterren. ‘De regeringsdeelname heeft de twee zielen van de Vijfsterrenbeweging blootgelegd: de pragmatische kant, die zeer graag wil besturen, en de idealistische kant, trouw aan de basisprincipes van de Beweging, waartoe ik mezelf reken.’
Overkoken
De alliantie met Salvini heeft Vijf Sterren in een diepe identiteitscrisis gestort. ‘Vooral in ZuidItalië’, zegt Carotenuto, ‘waar wij in maart vorig jaar nog monsterscores hebben behaald. Het Zuiden wás van Cinque Stelle. Maar door samen met Salvini te gaan besturen, heeft Vijf Sterren de zonden van de Lega in ZuidItalië wegge wassen. De Lega gaat er bij elke peiling of lokale verkiezing op vooruit, ook in het Zuiden. Dat frustreert, want ik herinner me de racistische Lega Nord en de uitlatingen jegens ons, zuiderlingen, anders nog heel goed.’
Maar terwijl Matteo Salvini’s Lega van regeringsdeelname duidelijk de vruchten plukt, verliest de Vijfsterrenbeweging steeds meer steun. In maart vorig jaar was Vijf Sterren met 32,7 procent nog de grootste partij van Italië, en was Lega met 17,4 procent toen ongeveer half zo groot. Intussen zijn de cijfers fors gekeerd. Volgens het peilingbureau Kantar Public haalt de Lega bij de nakende Europese verkiezingen 32,4 procent, terwijl Vijf Sterren zakt tot 25,7 procent.
Nu de zaken slecht gaan, groeit het gemor. ‘Er is geen interne democratie bij Vijf Sterren en de oplopende frustraties en spanningen zullen ooit overkoken’, vreest Carotenuto. Een breuk binnen de Beweging voorspelt hij nog niet. ‘Maar de positie van Luigi Di Maio als onze politieke leider staat wel sterk ter discussie.’
‘Door samen te gaan besturen heeft Vijf Sterren de zonden van Lega weggewassen. Ook in ZuidItalië, waar Lega blijft groeien. Dat frustreert’
DARIO CAROTENUTO Vijfsterrenlid van het eerste uur