‘Wie ben ik, wat kan ik en wat ga ik ermee doen?’

Moraalfilosoof en hoogleraar Patrick Loobuyck ziet het leven als een grillige lijn waar je af en toe naast moet gaan staan om het te beschouwen. Ben je tevreden met wat je ziet? Wees dan dankbaar, blijf flexibel en maak er het beste van.

1. Maak er het beste van

‘Analyseer en verken jezelf. Pas je daaraan aan en maak er het beste van. Dat mechanisme pas ik al heel mijn leven toe. In de kleuterklas kwam ik erachter dat ik gedeeltelijk kleurenblind ben: ik zie moeilijk het verschil tussen bepaalde tinten rood, groen en bruin. Daar kun je je heel concreet aan aanpassen. Je rangschikt je potloden en onthoudt welke kleur waar zit. Ik heb er later nog handig gebruik van gemaakt om vrijstellingen te krijgen voor stukjes van het aardrijkskundeexamen. Ik kon tenslotte geen reliëfkaarten lezen. Zo moet je altijd het beste maken van de eigenschappen die je wel of niet hebt. En experimenteer er gerust mee. Ik heb me ooit aangesloten bij een theatergezelschap, om dan vast te stellen dat het niets voor mij was. Soms moet je je ook bij dingen neerleggen. Ik ben nogal vergeetachtig en verstrooid.

(lacht) Op zich past dat wel bij een professor, maar het heeft ook nadelen: plots mis je dan een vlucht. Maar daarom draag ik dus altijd een tasje bij me met de essentiële dingen: portefeuille, sleutels, telefoon en een middel tegen astma. Zolang ik dat bij me heb, red ik het wel. En op professioneel vlak merkte ik op een bepaald moment dat ik beter ben in ideeën vertalen voor een ruim publiek dan in internationale highbrowfilosofie. In plaats van me daar druk in te maken, heb ik me toegelegd op wat ik goed kan en graag doe. Het is een kwestie van kijken: wie ben ik, wat kan ik en wat ga ik ermee doen?’

2. Wees je bewust van de tijd

‘Ik leef gulzig en combineer veel. Ik heb een groot gezin, een druk leven. In mijn job doe ik ook allerlei: onderwijs, onderzoek, publiek debat … Soms zijn die dingen tegenstrijdig met elkaar. Ik hou van het goede leven en uitgaan, maar evengoed van rust en soberheid. Zo’n combinatie lukt alleen met goed timemanagement. Als student hield ik me in de periode voor de examens aan een monnikenschema: acht uur slaap, acht uur studie, acht uur vrije tijd. Tegenwoordig loopt het ook wel eens mis, hoor. Door de veelheid van dingen krijg ik wel eens het gevoel dat ik geen vat meer heb op mijn tijd. Sociale media zijn daarin een extra negatieve factor. Soms lijken er uren verdwenen te zijn in de plooien van van alles en nog wat. Het interessante aan goed timemanagement is dat het opeens veel vrije tijd creëert: “Hé! Er blijven nog acht uur over in een dag!”

Schenk je er geen aandacht aan, dan krijg je vooral de perceptie dat je het razend druk hebt.’

3. Doe niet te moeilijk

‘Mijn vrouw en ik zijn al een koppel sinds we tieners waren. Dus krijg ik al eens de vraag hoe we daarin slagen. Natuurlijk speelt geluk een rol. Maar ik ben ervan overtuigd dat het ook komt omdat wij niet moeilijk en rigide zijn. We passen ons gemakkelijk aan nieuwe situaties aan. Dat is nodig, want vanzelfsprekend zijn we nu heel andere mensen dan we in de middelbare school waren. Te grote flexibiliteit kan er misschien toe leiden dat je al eens over je heen laat lopen. Maar over het algemeen is het een goede zaak. Je flexibel opstellen betekent dat je naar anderen luistert, het eigen grote gelijk loslaat en dus al eens van gedacht durft te veranderen als dat nodig blijkt.’

4. Wees nederig en dankbaar

‘Ik besef goed dat ik al bij al weinig verdienste heb aan wie ik geworden ben. Natuurlijk heb ik hard gestudeerd en gewerkt. Maar je bent toch vooral het resultaat van je genen, de kansen die je hebt gekregen, de context waarin je bent opgegroeid. Dat besef laat me met mededogen naar anderen en mezelf kijken. We prutsen tenslotte maar wat in een leven vol dingen waar we niet zelf voor gekozen hebben. Als er op bepaalde momenten andere dingen waren gebeurd, dan had alles er helemaal anders uit gezien. Daar heb ik lang bij stilgestaan na de geboorte van ons derde kind, die voor moeder en baby erg problematisch verliep. Daar sta je dan als vader, machteloos in een hoek van de kamer. Je ziet de paniek in de ogen van de dokters, je weet dat dit een punt is waarop je hele leven kan kantelen, en er is helemaal niets wat je daaraan kunt doen. Gelukkig is het goed afgelopen. Maar zulke dingen maken me dankbaar en nederig.’

5. Het leven is een grillige lijn

‘Hoppen van de ene leuke ervaring naar het volgende instantgeluksmoment maakt je niet gelukkig. Als je jonge ouders om het half uur vraagt of ze met iets leuks bezig zijn, dan antwoorden ze meestal “nee”. Ze zijn de baby aan het verluieren of eten aan het maken. Maar vraag je ze wat hen gelukkig maakt, dan zeggen ze: “mijn kinderen.” Het leven is een grillige lijn waar je af en toe naast moet gaan staan om ze te beschouwen. Ongetwijfeld zitten er dingen op de lijn waarvan je je afvraagt of je die echt moet doormaken. Maar misschien ben je over het algemeen wel tevreden over het verloop ervan. Dát is duurzaam geluk.’

‘We prutsen tenslotte maar wat in een leven vol dingen waar we niet zelf voor gekozen hebben’