Het onderwijs van morgen is dat van gisteren
Het onderwijs wordt geteisterd door vernieuwingsdrang. Elke week is er wel een nieuw idee. De meeste van die vernieuwingen sterven uiteindelijk, en gelukkig, een stille dood. Tenminste tot het geheugen voldoende vervaagd is. Wat in 2019 een progressieve brede eerste graad is, was in 1970 al ‘Vernieuwd Secundair Onderwijs’. Toen al snel afgevoerd, nu verrezen, in afwachting van een nieuwe lastige relatie met de werkelijkheid.
De voornaamste reden voor deze neofilie is dat de maatschappij snel verandert. En dus vindt men dat ook het onderwijs moet veranderen. Vooruitgangsdenkers als Peter Hinssen noemen het klassieke onderwijs zelfs Guantánamo. Een martelkamp. Dat moet anders. Waarom niet via Youtube?
Helaas, anders werkt meestal niet. Veel werd verwacht van de massive open online courses (MOOCs). Na enkele jaren blijkt dat zelfs het uitstekende edX online leerplatform van onder meer Harvard een flop werd. De helft van de ingeschreven studenten bekijkt zelfs nooit de inhoud van een cursus. Slechts een op de tien schrijft zich na een jaar opnieuw in. Wie wél lessen online volgt, blijkt minder te leren dan in klassiek onderwijs. Leren is een sociaal gebeuren, en klassen met échte lessen werken nog steeds het best.
Ook voor de leerinhouden dreigt nieuwlichterij. Het steekt bij sommige ondernemers die vinden dat ze kantenklare schoolverlaters mogen verwachten. Het liefst geschoold in de software van het bedrijf. Hun hoge verwachtingen zijn begrijpelijk: zonder ambitieus onderwijs geen kenniseconomie en geen welvaart. Maar onderwijs dat gericht is op de vacatures van vandaag zal altijd te laat komen. Noch de school, noch de ondernemers van 1985 hadden door dat hun kinderen later socialemediamanager, burnoutcoach of specialist groene energie zouden worden. Onderwijs moet geen werknemers afleveren voor 2019, maar leerlingen leren denken om de jobs van 2040 mogelijk te maken. Ook de vaardigheden van de 22ste eeuw zullen vereisen dat kinderen eerst leren lezen, rekenen en spreken. Het noodzakelijke startpunt voor levenslang leren.
Ja, het onderwijs van vandaag lijkt nog steeds erg op dat van vroeger. En dat zal ook morgen zo (moeten) zijn. Dat is geen toeval: dit onderwijs wérkt. De wereld is veranderd, maar ons brein niet. Ook de manier waarop leren het best gebeurt, is niet veranderd. Daarom is het geen probleem, maar net een noodzaak dat het onderwijs minder snel verandert dan de wereld.