Roemloos einde voor Gandhi-dynastie
Een supporter, verkleed als het symbool van
Al 72 jaar is India gewend aan leiders uit de familie Gandhi. Nu haalt Rahul Gandhi in zijn thuisbastion geen zetel.
BRUSSEL I Na de verbluffende verkiezingsoverwinning van premier Narendra Modi en zijn BJP regent het kritiek op de Congrespartij, hun grootste uitdager. Tegen alle verwachtingen in kon die amper vooruitgang boeken in het parlement. Rahul Gandhi (48), de partijleider uit de legendarische De tekst luidt: ‘Lange leve Rahul Gandhi’ familie, verloor zelfs de zetel van Amethi in de deelstaat Uttar Pradesh.
In Amethi kiest men sinds jaar en dag voor de Gandhi’s. Rahuls grootmoeder en vader haalden de zetel met gemak binnen. Dit jaar kreeg BJPster Smriti Irani, een flamboyante voormalige actrice, de voorkeur.
De kritiek is voor het eerst fundamenteel. Eminent historicus Ramachandra Guha vond het ‘verbijsterend dat de Congrespartij nog geen nieuwe leider koos, uit zelfrespect of pragmatiek. Misschien heeft de partij geen van beide.’ Ook Yogendra Yadav, een belangrijke activist voor transparante politiek, meende dat ‘de Con
grespartij overbodig is en in de weg staat van politieke vernieuwing.’
‘Het Congres’ is niet zomaar een partij: het is een instelling. Als beweging leidde ze het toen nog gekoloniseerde India naar de onafhankelijkheid. In de hoogdagen haalde ze tot 75 procent van de parlementszitjes binnen.
Rahuls nederlaag is een symbool voor de ronduit historische zege die de hindoenationalisten behaalden. Modi is de eerste nietCongrespremier ooit die een tweede ambtstermijn krijgt. De hindoenationalisten waren in 1947 nog een marginaal groepje. Vandaag halen ze scores zoals de Congrespartij in haar hoogdagen deed.
Modi is de eerste nietCongrespremier ooit die een tweede ambtstermijn krijgt
In die hoek bleef het pijnlijk stil. Rahul Gandhi erkende de nederlaag sportief en weigerde daarna alle interviews. Zijn partijleden zweren bij hoog en laag dat zijn leiderschap niet betwist wordt. ‘Dit is niet het moment om te analyseren wat er mis liep’, aldus Gandhi.
Op sociale media wordt die analyse wel gemaakt. Intellectuelen als Guha verwoorden wat Indiërs al veel langer in hun huiskamers zeggen: dat ze de Gandhi’s kotsbeu zijn. De jongere generatie, gewend aan een supercompetitieve samenleving, moet niets weten van erfopvolging.
De ironie is dat Gandhi er zelf net zo over leek te denken. De in het buitenland opgeleide jongste telg had altijd meer aanleg voor sport en meditatie dan een politiek killer instinct. Hij nam het leiderschap met lange tanden op, omdat de partij bleef vasthouden aan de huishoudnaam. Zijn grootmoeder Indira smoorde elke interne oppositie, zodat de partij uiteindelijk samenviel met haar persoon.
Vermolmde partijstructuur
Rahul was sinds 2014 wel gegroeid in zijn rol. Hij hield betere speeches, bleef weg van corruptie en voerde oppositie met inhoudelijke argumenten. Zelfs BJPvoorstanders erkenden dat het verkiezingsprogramma van het Congres sterk was. Volgens The India Times probeerde Rahul zelfs de partijcultuur aan te passen, door lokale leiders iets meer autonomie te geven en ook de jeugd te betrekken. Maar oude gewoonten weken niet voor één man. ‘De juiste naam en mentor doen er meer toe dan talent of verdienste’, zei een voormalig partijlid tegen de Business Standard. Voor zo’n vermolmde partijstructuur is ‘een Gandhi’ een noodzakelijk kwaad.
Gandhi trekt wel nog naar het parlement. Hij kwam op in Amethi en in ZuidIndia (Wayanad), waar hij wel verkozen werd.