Mode raakt uit de mode
Met Maison Martin Margiela in Brussel gaat alweer een iconische modezaak failliet. De kloof tussen klanten en de winkelstraat wordt almaar groter.
Wie geregeld in de Brusselse Dansaertwijk komt, heeft het misschien al opgemerkt. De deur van Maison Martin Margiela aan de Vlaamsesteenweg is de voorbije twee weken niet opengegaan. Om redenen van inventaris, luidde het. Maar de echte reden is een faillissement.
Zaakvoerder Nicola Vercraeye is er niet goed van. ‘Ik hou van mode en ik hou van Margiela. Maar het speelt al twee seizoenen door mijn hoofd: sluiten of het nog eens proberen. Elke maand lopen de cijfers terug. Vandaag draai ik de helft van de omzet van 2011. En het gros van mijn klanten komt niet meer in de winkel. Ze raken niet meer in Brussel. De voetgangerszone heeft de stad in tweeën gesplitst en het voortdurend sluiten van de tunnels helpt evenmin. Klanten die hier al jaren komen, kopen tegenwoordig online een hele lading, om dan thuis te zien wat ze wel of niet houden.’
Het verhaal is niet nieuw. De voorbije jaren zijn wel meer modezaken over de kop gegaan. Francis Férént op de Brusselse Louizalaan ging dicht en ook Coccodrillo, de toonaangevende schoenenwinkel uit Antwerpen, verdween uit het stadsbeeld. De shop van Karl Lagerfeld in de Antwerpse Schuttershofstraat sloot onlangs ook de deuren, waardoor de leegstand in die ooit zo hippe straat nu wel heel pijnlijk wordt. Wereldwijd staat het water veel modewinkels aan de lippen, of het nu gaat om multimerkzaken dan wel om grootwarenhuizen. Recent voorbeeld: Barneys New York, een absoluut icoon van de branche. Een plek waar modeinsiders telkens weer naartoe trokken als naar een absoluut modewalhalla om te zien welke labels er in de rekken hingen en wie er aan de checkout stond. Barneys vroeg via de chapter 11procedure bescherming aan tegen schuldeisers en zou nu een doorstart maken met nieuwe investeerders, maar of dat lukt, is zeer de vraag.
Hallucinante huurprijzen
Er zijn redenen genoeg voor de terugvallende verkoop in fysieke modezaken. In België wordt in de grote steden vaak gewezen op de moeilijke bereikbaarheid van het
centrum. Nieuwe voetgangerszones of net gewijzigde circulatieplannen, stadsvernieuwing die maar blijft aanslepen … Ook de onlineverkoop gooit roet in het eten: het gemak waarmee je nieuwe spullen bestelt om die thuis uit te proberen en indien nodig gewoon te retourneren, bekoort niet langer alleen het jonge volkje. De huurprijzen zijn een ander zwaard van Damocles: alleen al in Antwerpen wordt gewag gemaakt van huurprijsaanpassingen (vaak maal drie) die zowat elke goedlopende zaak de das omdoen. Barneys (New York) zag zijn huurprijs in januari met 72 procent stijgen tot maar liefst 27,9 miljoen dollar. Per maand dus. De winkel telt weliswaar negen verdiepingen en ligt aan de chique Madison Avenue, maar het bedrag is zo hallucinant dat je zou twijfelen aan de komma.
Toch is er meer aan de hand. Huishoudbudgetten (zelfs bij jongeren) worden anders besteed. Mode heeft daar een steeds kleiner aandeel in. Beleven is immers leuker dan hebben. Ervaringen primeren boven die ene hippe itbag. Mode raakt een beetje uit de mode. Winkels zelf moeten zich voortdurend heruitvinden. Ze worden verondersteld wekelijks nieuwe spullen in huis te halen (in Amerika spreken ze van de ‘weekly drop’), maar dat staat haaks op het ‘consuminderen’, die andere trend waar zoveel om te doen is. In het beste geval zijn modewinkels vandaag plekken waar mensen willen zijn. Waar ze deel uitmaken van een community. Ze willen er niet noodzakelijk kopen, maar brengen er tijd door. Iets wat niet elke winkelier zo’n goed idee vindt. Dat leidt tot frustraties. Want als er dan nog eens een klant binnenkomt, wordt die meteen overstelpt met spullen. En natuurlijk past alles als gegoten. Gevolg? Een veel te hoge drempel en cynische winkeliers, terwijl zowat iedere trendwatcher vandaag lage drempels en een glimlach propageert.
Nicola Vercraeye: ‘Jarenlang was dit een creatieve plek waar ik events en happenings organiseerde en de klant een ongelooflijke service bood. Vroeger belde ik zestig klanten op om te zeggen dat de nieuwe collectie binnen was. Iedereen kwam kijken. Binnen de week. De voorbije seizoenen gebeurde dat almaar minder. Ik kan moeilijk in mijn auto springen en aan huis gaan. We zijn geen Tupperware.’
‘Klanten die hier al jaren komen, kopen tegenwoordig online een hele lading, om dan thuis te zien wat ze wel of niet houden’
NICOLA VERCRAEYE Zaakvoerder Martin Margiela Brussel