Niet alleen handelsoorlog bezorgt Duitsers hoofdpijn

De Duitse economie is in het tweede kwartaal met 0,1 procent gekrompen. In het eerste kwartaal was er nog 0,4 procent groei.

De krimp verrast niet. De oorzaak hoeven we immers niet ver te zoeken. De Duitse exporteconomie wordt midscheeps geraakt door de opflakkerende handelsoorlog tussen de VS en China. Sommige bedrijven, zoals BMW en Mercedes, voelen dat rechtstreeks, omdat ze auto’s uitvoeren van de VS naar China. Andere bedrijven voelen de vertraging van de Chinese economie. Ook de onzekerheid weegt.

Toch zullen niet alle Duitse problemen van de baan zijn als de handelsoorlog opgelost raakt. Of zoals Carsten Brzeski, hoofdeconoom bij ING Duitsland, het uitdrukt: ‘Stel dat Trump met vijf nieuwe tweets de handelsoorlog Beëindigt, dan heeft Duitsland nog altijd een probleem.’

De Duitse export en economie lijden onder de zwakke prestaties van de autoindustrie. Die bevindt zich in een existentiële crisis. Na het dieselschandaal hebben de Duitse automakers de ommezwaai naar de elektrische auto gemaakt. Dat vergt massale investeringen, en het is maar de vraag of Duitsland zijn leidende positie kan behouden. Het einde van de handelsoorlog lost dat probleem niet op.

Duitsland is geen kampioen op het vlak van digitale producten en diensten

Bovendien staat Duitsland sterk in de maakindustrie, maar het is geen kampioen op het vlak van digitale producten en diensten. Het land hinkt achterop op het vlak van snel internet, blijkt uit Europese cijfers. ‘Te veel bedrijven hebben een slechte internetverbinding, waardoor ze moeite hebben om aansluiting te vinden met het internet of things en de digitale wereld’, stelt Brzeski. Uit cijfers van Eurostat blijkt dat maar één Duits bedrijf op de vijf gebruikmaakt van de cloud. In België is dat twee keer zoveel.

Ook de Duitse infrastructuur kraakt door onderinvesteringen. Brzeski maakt de vergelijking met het wielrennen. ‘Je rijdt al jaren op kop, voor het peloton uit. Plots krijg je een hongerklopje, want je bent vergeten te eten en te drinken. Dat los je niet op door twee keer te drinken.’

Duitse economen roepen de regering op om meer te investeren. Zo pleitte Gerald Hüther, directeur van denktank IW in Keulen, woensdag voor een ‘Deutschlandfonds’ van 450 miljard euro, om de digitalisering te versnellen en klimaatoplossingen te zoeken.

Maar of dat er komt, is nog maar de vraag. Voor de CDU van bondskanselier Angela Merkel is de schwarze Null (een begrotingsoverschot, red.) heilig. Dinsdag, vóór de cijfers gepubliceerd werden, verklaarde Merkel nog dat ze geen noodzaak ziet om de groei te stimuleren. ‘Er is geen nood aan een conjunctuurpakket’, zei ze.

Duitsland kan hopen dat Trump de toon in de aanloop naar het verkiezingsjaar 2020 wat mildert. Dat kan de Duitsers wat rugwind geven om in het peloton te blijven. Maar om opnieuw een demarrage te plaatsen, zijn andere middelen nodig.

In ‘De Grote Markt’ duikt de economieredactie dagelijks in een opmerkelijke beweging in de economische wereld.