Niet ineens ‘alle havens open’
Italië liet zaterdag een ngoschip aanleggen. Toch waarschuwt migratieexpert Matteo Villa: ‘Dit is niet plots de grote ommekeer na Salvini.’
BRUSSEL I Met Luciana Lamorgese op Binnenlandse Zaken in de plaats van Matteo Salvini, zal de nieuwe Italiaanse regering in elk geval anders communiceren over migratie. Zaterdag gaf Italië het ngoschip Ocean Viking de toestemming om met 82 migranten aan boord aan te leggen voor het kleine Siciliaanse eiland Lampedusa.
Premier Giuseppe Conte zei daarna dat Italië afspraken heeft gemaakt met andere EUlanden over de verdeling van die migranten. Duitsland, Frankrijk en Italië zijn bereid om elk 24 mensen op te vangen, terwijl Portugal 8 mensen opvangt en Luxemburg 2. De Ocean Viking, beheerd door de humanitaire organisaties SOS Méditerranée en Artsen Zonder Grenzen, maakte zich gisteren klaar om opnieuw naar Libië te varen, om daar nog meer bootvluchtelingen in nood te redden.
Minitop in Malta
Zo’n herverdelingssysteem moet volgens Italië in de toekomst systematisch worden toegepast. Daartoe werkt de Italiaanse regering aan een verdeelsleutel, met vaste landen die vaste aantallen migranten willen opvangen. De verdeelsleutel zal op tafel liggen op een Europese minitop over migratie, op 23 september op Malta. Volgens Corriere della Sera steunen Italië, Malta, Duitsland en Frankrijk het plan nu al.
Na de aankomst van Ocean Viking spraken internationale media dit weekend van een breuk met het recente verleden. Salvini zelf zei zondag voor duizenden aanhangers op het jaarlijkse Legafeest in het NoordItaliaanse stadje Pontida dat ‘Italië weer een vluchtelingenkamp wordt’, en dat ‘de ngo’s hebben gefeest’.
Maar migratieexpert Matteo Villa waarschuwt ervoor om nu al van een ommekeer te spreken. ‘Veel Italianen zijn tegen open havens voor de migrantenboten, en met dat gevoel moet ook deze nieuwe regering rekening houden’, zegt Villa aan de telefoon vanuit Milaan. ‘Terwijl Salvini migranten actief ontmoedigde om naar Italië te komen, doet deze nieuwe regering dat eerder op een passieve manier.’
‘Anders dan Salvini vroeger deed, ondertekende de nieuwe minister Lamorgese geen decreet dat de Ocean Viking niet in Italië mocht aanleggen’, zegt de migratieexpert, ‘maar uiteindelijk duurden de onderhandelingen toch ook vijf dagen, voordat het schip op de zesde dag na vertrek uit Libië op Lampedusa een veilige haven vond.’ Al meteen stellen dat Italië zijn havens weer opent voor migrantenboten, is dus voorbarig.
Ook de top op Malta heeft volgens hem een beperkt doel. ‘In Valletta wordt uitsluitend gesproken over een verdeelsleutel voor de opvang van migranten die op Malta en in Italië zijn aangekomen, nadat ze werden gered door ngo’s, de kustwacht of de marine’, zegt Matteo Villa. ‘Maar de geredde migranten zijn slechts 10 procent van het totaal. En wat dan met Griekenland en Spanje, waar veel meer migranten aankomen dan in Italië? Ook die landen moet je er toch bij kunnen betrekken.’ Een verplichte verdeelsleutel met alle lidstaten is onmogelijk, gezien het verzet van Oost en CentraalEuropese landen.
Kwetsbaar Italië
Het vrijwillige karakter van zo’n verdeelsleutel maakt Italië kwetsbaar tegenover landen die nu wel zeggen dat ze willen meewerken, maar onder interne politieke druk die samenwerking op elk moment kunnen stopzetten. ‘Italië staat nu voor een cruciale overgang’, concludeert de migratieexpert. ‘Deze nieuwe regering moet aantonen dat ze met een andere toon inzake migratie bij de Europese partners wel degelijk concrete resultaten kan boeken. Lukt dat niet, dan is dat koren op de molen van Salvini, die zal roepen dat hij de hele tijd gelijk heeft gehad.’
‘Italië wordt opnieuw een vluchtelingenkamp’ MATTEO SALVINI Oudminister van Binnenlandse Zaken (Lega)