Bijna helft ouders betaalt voor ‘gratis’ schoolmateriaal
Bijna een op de twee ouders met kinderen in de lagere school betaalt voor spullen die de scholen in principe gratis moeten aanbieden, zoals schoolboeken, fotokopieën en rekenmachines. Ook de maximumfactuur wordt soms overschreden.
170 euro in de kleuterklas en 449 euro in de lagere school. Zoveel kost het om een kind een jaartje les te laten volgen in het basisonderwijs. Dat blijkt uit een studie van het Steunpunt Onderwijsonderzoek.
Het gaat voor alle duidelijkheid over de mediaan: het bedrag dat de middelste leerling betaalt. Voor de lagere school betaalt de helft van de kinderen dus minder dan 449 euro, de andere helft betaalt meer.
Met de vervoerskosten van en naar school erbij loopt de rekening op tot 288 euro in de kleuterschool en 626 euro in de lagere school. De bedragen omvatten de strikte studiekosten, en niet het geld dat ouders betalen voor eten en drinken op school, of voor de buitenschoolse opvang. Dat hebben de onderzoekers apart berekend, omdat ouders die kosten sowieso zouden maken.
Het gaat om cijfers van 2017, die zijn verzameld bij 1.060 ouders van leerlingen in 73 basisscholen.
Opvallend: 44 procent van de ouders betaalt voor materiaal dat scholen in principe gratis moeten aanbieden. Zo kocht 8,4 procent van de gezinnen schoolboeken of een agenda. 35 procent betaalde voor knutsel en tekengerei en 15 procent voor een passer, gradenboog of geodriehoek. Volgens de onderzoekers betekent dat niet dat scholen per definitie de regels overtreden. ‘Mogelijk kopen ouders dat materiaal zonder dat de school dat vraagt’, klinkt het.
De vzw Schulden op School merkt in de praktijk wel een probleem. ‘Sommige scholen spuien bewust mist, zodat ouders materiaal kopen dat de school eigenlijk gratis moet aanbieden’, zegt voorzitter Johan Van Biesen.
‘Ze geven bijvoorbeeld een lijstje mee met daarop alle spullen die de leerlingen nodig hebben, zonder te verduidelijken wie die moet kopen. Niet alle ouders zijn op de hoogte van de regels, dus kopen ze die spullen zelf. Als in een klas van dertig leerlingen twintig ouders een geodriehoek kopen, moet de school er nog maar tien kopen. Dat scheelt een slok op de borrel.’
Maximumfactuur
Bovendien blijkt uit de studie dat ook de maximumfactuur regelmatig overschreden wordt. In de lagere school mogen scholen maximaal 85 euro aanrekenen voor zaken als zwemmen en eendaagse schooluitstappen. 13 procent van de kinderen in de lagere school betaalde meer dan dat. Van Biesen zegt wel begrip te hebben voor de basisscholen. ‘Er zijn besparingen geweest op de werkingsmiddelen van scholen, dus ik begrijp dat ze het moeilijk hebben.’
Vooral in kleine, katholieke scholen wordt de maximumfactuur vaker overschreden. SOS Schulden op School en de katholieke koepel pleiten ervoor de werkingsmiddelen voor basisscholen op te trekken. ‘Een andere optie is de bedragen van de maximumfactuur en die van de studietoelagen te verhogen’, zegt de woordvoerder van het katholiek onderwijs.
De onderzoekers zelf pleiten voor hogere studietoelagen ‘omdat die ruim onder de uitgaven liggen’.
Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (NVA) zegt dat er geen plannen zijn om te morrelen aan de maximumfactuur of de studietoelagen. ‘Ik ga wel extra investeren in ons onderwijs en dan vooral in het kleuter en lager onderwijs’, zegt hij. Hoe dat precies zal gebeuren, is nog onduidelijk.
‘Mogelijk kopen ouders dat materiaal zonder dat de school dat vraagt’ ONDERZOEKERS VAN STEUNPUNT ONDERWIJSONDERZOEK ‘Sommige scholen spuien bewust mist, zodat ouders materiaal kopen dat de school eigenlijk gratis moet aanbieden JOHAN VAN BIESEN Vzw Schulden op School