Het loopt bizar in Bozar

Het gebouw van Bozar is transparanter dan zijn benoemingsprocedure.

Net als Gods wegen is de aanstelling van de directeurgeneraal van Bozar ondoorgrondelijk. Het mandaat van ceo Paul Dujardin (56) loopt eind dit jaar af. Een week geleden liet de raad van bestuur weten dat hij samen met twee andere kandidaten in de running is om het huis de komende zes jaar te leiden. Als Dujardin het haalt, zou dat zijn vierde mandaat zijn.

Van de biculturele instellingen is Bozar het op een na hoogst betoelaagde van België. Met zijn centrale ligging en zijn overdonderende programma van tentoonstellingen, klassieke muziek, podiumkunsten en film is het een trekker zonder weerga. Het vertoont een onnavolgbare dynamiek en heeft prestige en uitstraling. Bozar is een zaak van nationaal belang. Waarom verloopt de be

noemingsprocedure dan in alle geheimzinnigheid?

In buitenlandse cultuurhuizen van vergelijkbaar belang is zo’n procedure van begin tot eind transparant. De vacature wordt breed bekendgemaakt en externe specialisten maken deel uit van de jury. Zo komt meer expertise binnen en zijn er meer garanties op onafhankelijkheid. Het is duidelijk wie de knoop doorhakt.

De procedure van Bozar is in alle opzichten het tegendeel. De vacature verscheen weliswaar niet – zoals zes jaar geleden – alleen maar in het Staatsblad, maar erg breed werd ook deze keer niet gerekruteerd. De hele tijd wist niemand of externe specialisten zouden worden uitgenodigd.

Externe specialisten

Nu de kandidaten beoordeeld zijn, blijkt dat er helemaal geen externe specialisten aan te pas gekomen zijn. ‘Dat was niet nodig’, zegt Etienne Davignon, voorzitter van de raad van bestuur van Bozar. ‘De drie kandidaten waren ons bekend. Er zijn genoeg specialisten in de raad van bestuur om hun advies te geven. Sommige leden hebben vijftien jaar bestuurservaring. Dat wil zeggen dat er voldoende expertise is om een gedegen oordeel te vormen.’

Bij de buitenwereld was er verbazing dat de raad de identiteit van de drie kandidaten zomaar publiek maakte. Dat waren, naast Dujardin, ook nog de Belg Jan Raes (nu nog directeur Concertgebouw Amsterdam) en de Zwitserse operadramaturg Christian Longchamp. Aan discretie werd bij deze procedure niet zwaar getild. Bij hun presentatie belandden de sollicitanten in de gênante situatie dat ze elkaar tegen het lijf liepen. ‘We hebben de kandidaten gevraagd of we hun identiteit openbaar mochten maken’, zegt Davignon daarover.

Procedurefouten

Robrecht Vanderbeeken, sectorverantwoordelijke ACOD cultuur, denk dat de raad procedurefouten wil voorkomen door de kandidaten bekend te maken. ‘De samenstelling van de raad is wettelijk niet meer in orde. Al van bij het begin van de vorige regering had men twee overleden bestuursleden moeten vervangen (Eric Antonis en JeanPierre de Launoit, red). Dat is niet gebeurd. Als de raad slechts één kandidaat voordroeg, riskeerde hij een legitieme klacht van de andere kandidaten.’

Vanderbeeken dringt erop aan dat de interne audit die in 2018 van Bozar werd gemaakt, meespeelt in de jurering. Die doorlichting volgde nadat het personeel een motie van wantrouwen had ingediend tegen ceo Paul Dujardin en coo Albert Wastiaux. De audit, die De Standaard kon inkijken, bevat enkele uitgesproken standpunten. ‘De ceo en coo worden als onaantastbaar beschouwd,’ staat er, en ‘beslissingen worden in de coulissen genomen.’ Het ontbreekt aan ‘visie op lange termijn’. Er is een directie die ‘zijn emoties niet altijd kan kanaliseren’ en het is moeilijk ‘een serene discussie te voeren.’

Nóg beter

Volgens Davignon lag de audit wel degelijk op tafel, toen de bestuursleden over de kandidatuur van Dujardin spraken. ‘In het gesprek hebben we de kandidaat die deze job al jaren doet, gevraagd hoe hij zijn werk beter kan doen. Nóg beter kan doen.’

Wie de knoop doorhakt, is onduidelijk. Dat gebeurt ergens in de lange, duistere tunnel die zich uitstrekt van de raad van bestuur naar voogdijminister Didier Reynders (MR) en de ministerraad.

‘Wij hebben onze bevindingen overgemaakt aan de voogdijminister’, zegt Davignon. ‘Hij zal de benoeming inleiden bij de federale regering. Ik weet niet hoe dat gaat, nu die in lopende zaken is.’

Bij de diensten van Reynders krijgen we al een week geen gehoor op onze vraag naar meer duidelijkheid. Het meest concrete antwoord dat we van de woordvoerder kregen was: ‘Op dit moment heb ik daarover niets te vertellen.’

‘Er is een directie die niet altijd zijn emoties kan kanaliseren’

INTERNE AUDIT BOZAR