Hoe Harvey Weinstein zijn geweld geheimhield
De titanenstrijd van journalist Ronan Farrow om de Weinsteinschandalen gepubliceerd te krijgen
Journalist Ronan Farrow legt in zijn boek Catch and kill bloot hoe driest Harvey Weinstein te werk ging om zijn slachtoffers het zwijgen op te leggen. Hielpen de Hollywoodproducent daarbij een handje: een roddelblad, een hele tvzender én exagenten van de Israëlische staatsveiligheid.
BRUSSEL I Ronan Farrow werkte als onderzoeksjournalist bij NBC News toen hij begin 2017 voor het eerst met actrice Rose McGowan belde. Hij werkte aan een reeks reportages: ‘De duistere kant van Hollywood’. Onder de onderwerpen die Farrow wilde aansnijden: plastische chirurgie bij sterren, sterren die concerten gaven voor dictators en een verhaal over de ‘casting couch’, acteurs die werk aangeboden kregen in ruil voor seks. Negen maanden later, op 10 oktober 2017, publiceerde hij in The New Yorker een indrukwekkend artikel over een systeem van misbruik van vrouwen, waarin de machtige Hollywoodproducent Harvey Weinstein jarenlang een hoofdrol speelde. Zijn onderzoek was opmerkelijk genoeg niet uitgemond in een televisiereportage, maar werd een artikel in een van de meest prestigieuze Amerikaanse weekbladen. In oktober 2017 werkte wonderkind Farrow namelijk niet meer voor NBC News. Zijn contract werd niet verlengd.
Ook na die publicatie bleef Farrow wroeten en graven. Twee jaar na de val van Weinstein brengt hij nu een boek uit, Catch and kill. Dat houdt het midden tussen memoires, een waargebeurde spionagethriller en een buitengewoon journalistiek relaas. Farrow legde zo veel nieuwe feiten bloot dat de Amerikaanse media al een week van de lekken smullen. In Catch and kill omschrijft hij hoe Weinstein er precies in slaagde de vrouwen het zwijgen op te leggen. Het systeem dat Farrow blootlegt, getuigt van een gitzwart cynisme.
Zwijgcontracten
Centraal staat de samenwerking tussen Weinstein en het roddelblad The National Enquirer.
‘The National Enquirer was als een riool,’ schrijft Farrow, ‘bijna alle nare roddels van Amerika stroomden er uiteindelijk naartoe.’ In opdracht van mensen als Weinstein, maar ook Donald Trump, kocht het blad bezwarende verhalen aan. Mensen die zo’n verhaal openbaar wilden maken, kregen een exclusiviteitscontract voorgeschoteld dat een strenge zwijgplicht inhield. Vervolgens ging het verhaal de kluis in om nooit gepubliceerd te worden. In het vakjargon heette dat procedé catch and kill.
Daarnaast vroeg Weinstein het blad ook bezwarende verhalen over slachtoffers te zoeken en indien nodig te publiceren. De getuigenis die het FilipijnsItaliaanse model Ambra Gutierrez aan Farrow toevertrouwde, is gruwelijk verontrustend. Bij een zakelijk gesprek in 2015 had Weinstein in zijn kantoor in Tribeca Gutierrez’ borsten vastgegrepen en had hij een hand onder haar rok proberen te steken. Gutierrez had daar fel op gereageerd en had na de meeting de aanranding bij de politie aangegeven.
De agenten zetten de volgende avond een undercoveroperatie op. Gutierrez sprak opnieuw met Weinstein af, terwijl ze een geheim microfoontje droeg. Toen ze hem vroeg waarom hij haar de avond voordien betast had, antwoord hij: ‘Dat doe ik altijd.’ Het was een bekentenis. De agenten van de New Yorkse politie waren in hun nopjes, ze verwachtten dat Weinstein aangeklaagd zou worden voor ‘misbruik in de derde graad’. ‘Gefeliciteerd, we hebben een monster tegengehouden’, kreeg Gutierrez van hen te horen. Een fragment van de opname is na het verschijnen van de eerste Weinsteinartikels online geplaatst. Weinstein probeert daarin ook Gutierrez zijn hotelkamer binnen te krijgen. Dat wil ze niet, zegt ze met doodsangst in haar stem.
Bungabungameisje
Tegen alle verwachtingen in werd Weinstein twee weken later buiten vervolging gesteld. In de VS moeten officieren van justitie verkozen worden. Farrow wist aan te tonen dat verschillende mensen uit Weinsteins juridische team geld gedoneerd hadden voor de kiescampagnes van de officier van justitie die de zaakGutierrez seponeerde.
Daarna begon de roddelpers Gutierrez af te schilderen als een prostituee die Weinstein zélf in de val gelokt had. Ze werd weggezet als een Italiaans bungabungameisje dat relaties met sugardaddy’s had. Dylan Howard, de hoofd
In opdracht van Weinstein kocht The National Enquirer bezwarende verhalen aan. Vervolgens gingen die de kluis in om nooit gepubliceerd te worden
redacteur van The National Enquirer, droeg zijn legertje journalisten op om niet langer te schrijven over Gutierrez’ beschuldigingen. Later zou Howard geprobeerd hebben haar verhaal te kopen. Dat lukte niet, maar het blad publiceerde wel een artikel waarin gesteld werd dat Guttierez haar verhaal op de vrije markt te koop had aangeboden. Voortdurend geschaduwd
‘Mijn werk (als lingeriemodel, red.) is afhankelijk van mijn imago en dat was verwoest’, vertelt ze aan Farrow. Ze moest haar moeder en broer onderhouden en zag zich genoodzaakt om een minnelijke schikking te ondertekenen. Ze kreeg een miljoen dollar. In ruil daarvoor was er een totale zwijgplicht: Gutierrez moest haar telefoon en andere apparaten door een door Weinstein ingehuurde beveiligingsfirma laten doorlichten. Ze moest ook alle wachtwoorden van haar emailaccounts aan dat bedrijf overdragen. Weinstein liet niets aan het toeval over: de opname en eventueel ander bewijs werden professioneel en zorgvuldig gewist.
Niet alleen de slachtoffers van Weinstein werden onder druk gezet, ook de journalisten die hun verhalen probeerden boven te spitten. Farrow kwam erachter dat hij maandenlang geschaduwd was door twee mannen: een Rus, Roman Khaykin, en een Oekraïner, Igor Ostrovskiy. Die waren ingehuurd door een Israëlisch privédetectivebureau, Black Cube. Hetzelfde lot ondergingen ook Jodi Kantor en Megan Twohey, de twee onderzoeksjournalistes van The New York Times die twee jaar geleden Weinsteins wangedrag als eersten, een week voor Farrow, naar buiten brachten.
Black Cube is in 2010 opgericht door voormalige agenten van de Israëlische staatsveiligheid. Uit Farrows onderzoek blijkt hoe driest ze te werk gingen – vaak op of over de rand van de wet. Net daarom werden de eigen mensen op regelmatige basis aan een leugendetectortest onderworpen: waren ze wel betrouwbaar genoeg?
Na de publicatie van de Weinsteinartikels besefte Ostrovskiy naar eigen zeggen pas aan welk dossier hij had meegewerkt. Hij had wroeging, vreesde vervolging en toonde zich bereid om met Farrow te praten over de activiteiten van Black Cube. Farrow verwees hem door naar de rechtbank van New York en raadde hem aan zich daar als klokkenluider aan te dienen.
‘Ik bén zijn mensen’
Behalve Black Cube huurde Weinstein nog een ander kantoor in. Dat was opgericht door Jack Palladino, de privédetective die ook toenmalig president Bill Clinton in de arm nam om de vrouwen die hem van seksueel wangedrag beschuldigden, ongeloofwaardig te maken – Weinstein was bevriend met de Clintons. De filmproducent nam ook twee van zijn voormalige werknemers opnieuw aan, vertelde ze dat hij aan een boek over zijn bedrijf werkte en liet ze een lijst opmaken met journalisten die wellicht onderzoek naar hem deden, actrices die slachtoffer werden en mensen of getuigen die de misbruikverhalen konden bevestigen.
Eén vrouwelijke agent van Black Cube kreeg de opdracht be
Weinstein gaf Ambra Gutierrez een miljoen dollar zwijggeld. In ruil moest ze haar gsm laten doorlichten en alle wachtwoorden van haar emailaccounts overdragen
vriend te raken met Rose McGowan, een slachtoffer van Weinstein. De bedoeling van die vriendschap: de memoires die McGowan aan het schrijven was, in handen krijgen. McGowan trapte er met open ogen in. Voor die operatie én om het onderzoekswerk van The New York Ti
mes te boycotten, stuurde Black Cube Weinsteins advocaat een factuur van niet minder dan 1,3 miljoen dollar.
Naarmate Farrows onderzoek in 2017 vorderde, voelde hij de tegenkanting groeien. Mensen die hij voordien vertrouwde, begonnen hem aan te raden zijn onderzoek te staken. Net als zijn collega’s van The New York Times, Twohey en Kantor, stootte hij op Lisa Bloom, een Amerikaanse advocate en voorvechtster van vrouwenrechten. Bloom vertegenwoordigde vaak vrouwen die claimden misbruikt te zijn door machtsfiguren. Farrow belde haar in opperste vertrouwen voor advies over de zwijgcontracten die Weinstein zijn slachtoffers liet ondertekenen. Doorheen zijn onderzoek bleef ze nieuwsgierig naar updates vragen. Tot Farrow ontdekte dat ze een van Weinsteins advocaten was. ‘Je had gezworen, als advocate en als vriendin, dat je niets tegen zijn mensen zou zeggen’, reageerde hij toen zij hem belde. Waarop Bloom: ‘Maar, Ronan, ik bén zijn mensen.’
Boter op het hoofd
Nadat hij maanden aan het dossier gewerkt had, en Farrow erin geslaagd was meerdere vrouwen voor de camera te laten getuigen, kilde NBC News het verhaal: het was ‘te wankel’ om te publiceren. Achteraf bleken er zakelijke belangen te spelen. Zo was het moederbedrijf NBC Universal met Weinstein aan het onderhandelen over een streamingdienst. Bovendien merkte Farrow dat zijn grote bazen rechtstreeks telefoons kregen van Weinstein. Toen Farrow nadien met zijn materiaal naar
The New Yorker stapte, werd zijn artikel eerst grondig gefactcheckt, maar niemand zat dwars voor de publicatie.
Na het losbarsten van de Weinsteinschandalen werden de belangrijkste talkshowhosts van NBC plots op staande voet ontslagen. De zendergroep bleek boter op het hoofd te hebben. Het bedrijf gebruikte zelf jarenlang geheimhoudingscontracten om vrouwen die met intimidatie te maken gekregen hadden, het zwijgen op te leggen. Weinsteins kamp dreigde die verhalen openbaar te maken, iets waarvoor The National Enqui
rer werd ingezet. Het blad haalde het dossier over Matt Lauer uit de kluis. Lauer was het gezicht van NBC, de presentator van Today.
Net het programma waarvoor Farrow aan zijn reeks ‘De duistere kant van Hollywood’ begonnen was.
‘Catch and kill. Chantage, spionage en het complot om seksueel misbruik te verzwijgen’ is uitgegeven bij LuitinghSijthoff.