Agatha Christie leeft!
Film Daniel Craig en vriendjes putten tonnen spelplezier uit deze entertainende reanimatie van de whodunit.
Knives out ★★★★☆ Van: Rian Johnson
Met: Daniel Craig, Chris Evans, Ana de Armas, Jamie Lee Curtis
(130 min.)
Een onwaarschijnlijke comeback: de whodunit. In podcasts en tvseries beleeft ‘true crime’ hoogdagen, maar die documentaire misdaadseries zijn toch nog wat anders dan het bestofte genre dat je vooral associeert met brave tvfilms en beduimelde, vergeelde boekjes waarvoor je minstens één leesbril nodig hebt. Het cashen op Agatha Christie is nooit gestopt – twee jaar geleden was er nog een levenloze verfilming van Murder on the Orient Express. Maar nieuwe, originele toevoegingen? In Hollywood zouden ze je gek verklaren.
Misschien zit er ook een bredere culturele evolutie achter: het concept dat er zoiets bestaat als dé waarheid leek passé. In de meeste true crime is het vaak net een punt dat de waarheid een moeras blijkt, terwijl de whodunit een zwartwitte belofte in zich draagt: de genoegdoening dat je aan het eind naar huis kunt in de wetenschap dat de misdaad is opgelost en de moordenaar gevat.
En kijk nu: een entertainende reanimatie van het genre dat op sterven na dood leek. Rian Johnson, regisseur van Brick en de maffe sciencefictionfilm Looper, liep al een klein decennium rond met zijn idee. Maar de mens verloor de bes te jaren van zijn leven in het maken van Star wars: The last Jedi, een film die zo verrassend binnen en buiten de lijntjes van de Force kleurde dat hij leidde tot virulente haat van sommige Star warsfans.
Hoe dan ook bracht die film een ton op en kon Johnson nu alsnog
zijn film maken zoals hij wou en vooral: met de mensen die hij wou. Even bellen naar Daniel Craig, die toch al had aangegeven te willen stoppen als James Bond. Maar ook de rest van de cast is om van te smullen en hun spelplezier spat van het scherm.
Craig vertolkt heerlijk campy privédetective Benoit Blanc – niet met een Frans, wel met een vettig
Amerikaans accent uit de South. De detective wordt gesommeerd om een moord op te lossen die op het eerste gezicht helemaal niet verdacht lijkt.
Een donut met een gat in
Christopher Plummer speelt Harlan Thrombey, de oude pater familias die een indrukwekkend fortuin heeft vergaard als schrijver
van, je gelooft het nooit, whodunits. Hij heeft de hele familie in zijn opulente kasteel uitgenodigd om zijn 85ste verjaardag te vieren. Wanneer iemand op zo’n leeftijd sterft, denk je eerder aan een hartstilstand, of misschien aan een voltooid leven.
Maar dan ken je Benoit Blanc nog niet. ‘Het is al van den beginne een vreemde case’, mijmert hij.
‘Het is een donut met een gat in, waarin een donut zit met een gat in.’ Hij lijkt wel gevallen uit The big Lebowski.
Je zult het altijd zien: iedereen in de besloten ruimte van het kasteel lijkt wel een motief te hebben om de man naar het leven te staan. Rian Johnson speelt virtuoos met de clichés uit het genre en wekt dat gevoel op van een guilty pleasure. Het is een film om een hele avond bij te zitten giechelen: volstrekt ridicuul maar o zo amusant.
En toch gaat de film ook ergens over. Want terwijl Blanc dé waarheid probeert te achterhalen, vertelt deze whodunit dat het niet de waarheid is die telt, maar wel wat je daarmee doet. Deze film verwerkt zo ook een botsing van wereldbeelden. De film schept plezier uit het ouderwetse, excentrieke kasteeldecor, maar tussen de lijntjes sijpelt de hedendaagse wereld binnen. Zo zijn de rijke, verwende erfgenamen niet te beschroomd om de arme huismeid Marta Cabrera (Ana de Armas) te betrekken in hun discussies over migratie en Trumps muur met Mexico. Een running joke is dat ze niet eens weten uit welk land ze eigenlijk afkomstig is.
In tijden waarin dé waarheid onder vuur ligt en fake news het zicht belemmert, zegt deze film dat er wél zoiets is als goed en kwaad. Dit is heerlijk ouderwets entertainment met een hart en een goed scenario. Zo maken ze ze niet meer.