Ruimtesuiker kreeg lift van meteoriet
In meteorieten zijn voor het eerst suikers aangetroffen: complexe moleculen die onmisbaar waren voor het ontstaan van het leven op aarde.
Alcohol stond al op het lijstje van buitenaards aangetroffen chemische verbindingen, net als aminozuren, benzeen en aceton. Maar van ribose, een onmisbaar bestanddeel van het nucleïnezuur RNA, was nog nooit aangetoond dat het buiten onze planeet in het heelal voorkwam.
Met de vondst van ribose in enkele meteorieten – stenig ruimtepuin dat geregeld op aarde inslaat – wordt daarom een belangrijk biologisch molecule bijgeschreven op het lijstje van chemische verbindingen die in kometen en meteorieten zijn aangetroffen.
De hypothese dat chemische reacties in planetoïden – steenblokken waaruit meteorieten kunnen ontstaan – in staat zijn ingrediënten te vormen die voor het leven noodzakelijk zijn, krijgt daarmee meer steun. Volgens die hypothese zouden meteorietinslagen op onze planeet het ontstaan van leven een duwtje in de rug hebben gegeven door de aflevering van een voorraadje onmisbare bouwblokken op aarde.
Meteorietsuiker
Onderzoekers van de Japanse Tohokuuniversiteit en van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie Nasa ontdekten ribose en andere biologisch onmisbare suikers, zoals arabinose en xylose, in enkele meteorieten die in Marokko en Australië waren ingeslagen. Ribose is een cruciaal bestanddeel van RNA, het boodschappermolecule dat betrokken is bij het aflezen en vertalen van DNArecepten ten behoeve van de eiwitsynthese.
‘Andere cruciale bouwblokken van het leven waren eerder al uit meteorieten geïsoleerd,’ zegt onderzoeksleider Yoshihiro Furukawa in een persbericht, ‘maar suikers zaten daar niet bij. Voor het eerst is nu aangetoond dat meteorieten suikers uit het heelal naar de aarde kunnen hebben gebracht.’ De onderzoekers zochten in de meteorieten ook naar sporen van desoxyribose, het suikermolecule dat een cruciaal onderdeel is van DNA, maar vonden die niet.
Heel erg veel ribose zit er niet (meer?) in de meteorieten, melden de onderzoekers in het blad Proceedings of the National Academy of Sciences. Het gaat om enkele tientallen, hooguit honderden deeltjes per miljard andere deeltjes. De onderzoekers konden onder meer met isotoopanalyse uitsluiten dat de suikers daar door
Meteorietinslagen zouden het ontstaan van leven een duwtje hebben gegeven door onmisbare bouwblokken op aarde af te leveren
vervuiling met aardse suikers zouden zijn terechtgekomen. Omdat de meteorietsuikers naar verhouding veel zware koolstofisotopen (koolstof13) bevatten, anders dan aardse suikers die vooral lichter koolstof12 inbouwen, lijken ze echt wel uit de ruimte te komen.
Links of rechts?
Het onderzoeksteam zal nu nog meer meteorieten op ribose testen om een idee te krijgen van de mate waarin de buitenaardse suiker daarin voorkomt. Ze gaan ook uitzoeken of de buitenaardse suikers rechts of linksdraaiend zijn – vrijwel alle natuurlijke suikers op aarde zijn rechtsdraaiend. (De termen slaan op de twee spiegelbeeldvormen waaronder suikerkristallen in theorie kunnen voorkomen.) Omdat rechtsdraaiende suikers in theorie chemisch niet superieur zijn aan linksdraaiende, willen wetenschappers graag weten waarom het leven op aarde voor rechtsdraaiende suiker heeft geopteerd. Stel dat de suikersynthese in planetoïden om de een of andere reden meer rechtsdraaiende dan linksdraaiende vormen zou hebben geproduceerd, en dat die op de rug van meteorieten op aarde zouden zijn beland, dan verklaart dat wellicht waarom het leven op aarde op het rechtsdraaiende pad is voortgegaan.