‘Ik kijk nooit naar films’

Werner Herzog (m.) met de beloning voor zijn carrière, zaterdag in Berlijn.

Kostuumfilm The favourite maakte zijn naam helemaal waar op de European Film Awards, waar hij bekroond werd tot beste Europese film én beste komedie van 2019. Met nog prijzen voor de regisseur en actrice en vier awards in de technische categorieën komt het totaal voor The favourite op acht: een record in de geschiedenis van de European Film Awards. De opzienbarende lofbetuiging overschaduwt dat het een sterk jaar was voor Europese films.

Nogal gênant was dat regisseur Yorgos Lanthimos zich niet de moeite had getroost om af te zakken naar Berlijn. Misschien haalt hij zijn schouders op voor deze prijzen, bijna elf maanden nadat zijn film uitkwam in de zalen. Niet echt een cadeau voor een awardshow die al jaren vecht om relevantie. En toch: het lijkt evident om minstens één keer per jaar de rijkdom en het belang van de Europese filmwereld in de verf te zetten. Al was het maar om een lang verdiende Lifetime Achievement Award te overhandigen aan de Duitse regisseur Werner Herzog. Het is toch beter mensen te vieren bij leven en welzijn?

Zelf vond Herzog de prijs nochtans ‘volstrekte onzin’, zo vertelde hij in een interview net voor de overhandiging door zijn strijdmakker Wim Wenders, ooit nog een student van hem. ‘Ik ben niet meer dan een soldaat, die onverdroten blijft strijden. Ik blik nooit terug, ik denk altijd aan de volgende film. Zo zou ik nu aan de montagetafel moeten zitten in Los Angeles (waar hij woont, red.). Eigenlijk zouden ze me zo’n oeuvreprijs pas mogen geven als ik alleen nog in een rolstoel het podium op kan. Maar ik wil het feestje ook niet verknallen.’

Risico’s

Als iemand lauwerkransen verdient, dan wel Herzog. Onder de zestig fictiefilms en documentaires op zijn cv zijn ook belangrijke bijdragen aan de filmgeschiedenis. Van zijn epische avonturen

met Klaus Kinski (Aguirre, Fitzcarraldo) tot zijn vaak geïmiteerde maar nooit geëvenaarde vertelstem in meesterlijke documentaires als Grizzly man en Cave of forgotten dreams: deze 77jarige is een reus van de filmwereld, met een uniek gevoel voor humor.

‘Ik houd van al mijn films’, zegt hij over zijn eigen oeuvre. ‘Ze zijn allemaal zo goed. Ik hoor regisseurs soms klagen dat ze niet naar hun eigen films kunnen kijken, omdat ze altijd onvolmaaktheden zien. Dat probleem heb ik niet.’

Het zou opschepperig klinken als het niet kwam uit de mond van zo’n aimabele man – meer knuffeldan grizzlybeer. Nochtans staat hij bekend om zijn risicovolle producties – hij werd ooit beschoten tijdens een interview. Dat roekeloze imago vindt hij overroepen. ‘Ik heb een enorm goed vermogen om gevaar in te schatten. Ik heb nog nooit het leven van mijn crew in gevaar gebracht. Meer dan zestig films en geen enkele acteur geraakte gewond.’ Waarop een bloedstollend verhaal volgt over een vulkaanuitbarsting.

Eerder dan een onbesuisde avonturier is hij een intellectueel. Zijn geheim als filmmaker? ‘Lezen, lezen en nog eens lezen. Het is mijn advies aan alle jonge filmmakers: lees boeken. Ik kijk nooit films. Waarom zou ik? Ik heb ook opera’s gemaakt zonder ooit in een operagebouw te zijn geweest. Sindsdien heb ik er enkele gezien en ik garandeer je: de trends die nu in de opera’s de ronde doen zijn niet om aan te zien.’

Af en toe wordt Herzog opgevoerd als acteur – met zijn imponerende verschijning, priemende ogen en Duits accent leent hij zich goed tot slechteriken. ‘In Jack Reacher moesten ze tot tweemaal toe in mijn scènes knippen, omdat ik gewoon te angstaanjagend was.’

Zo is hij nu te zien in de Star Warsserie The Mandalorian op het tvplatform Disney+. Althans: in NoordAmerika en Nederland; Belgen moeten wellicht wachten tot 31 maart. ‘Toen ik de première bijwoonde in LA, zag ik een massahysterie die me deed denken aan mijn opnames in NoordKorea. Daar is enthousiasme georkestreerd: mensen juichen er op bevel. In Amerika gingen de fans spontaan uit hun dak, totaal chaotisch. Ik had nog nooit zoiets gezien. En nu blijken tieners mijn films te herontdekken? Het zijn geweldige tijden.’

‘Ik houd van al mijn films. Ze zijn allemaal zo goed’

WERNER HERZOG