Kan groentje Zelenski de uitgekookte Poetin weerstaan?
De Oekraïense president kijkt vandaag in Parijs zijn Russische collega in de ogen. Wordt een voorzichtige dooi ingezet?
Voor de Oekraïense president Volodimir Zelenski wordt het een vuurdoop. Voor het eerst zal hij vandaag in Parijs zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin rechtstreeks in de ogen kijken bij de hervatting van moeizame onderhandelingen die een eind aan het slepende conflict in OostOekraïne dichterbij moeten brengen. De gesprekken vinden plaats onder het toeziend oog van de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Angela Merkel.
Dat deze eerste onderhandelingen sinds 2016 in het zogeheten Normandiëformaat tot een doorbraak zullen leiden, gelooft vrijwel niemand, daarvoor liggen de standpunten en doelstellingen van de partijen te ver uiteen.
Oekraïne wil volledig herstel van de eigen soevereiniteit in de Donbass en de door Rusland geannexeerde Krim, maar voor Moskou is zeker dat laatste onbespreekbaar. De Russen willen dat Oekraïne een speciale status toekent aan de conflictgebieden in OostOekraïne om zo een vinger in de pap te houden in het buurland. Kiev is hooguit bereid daarin tijdelijk toe te stemmen. Oekraïne wil bovendien de volledige controle over de grens met Rusland terug, voordat in het conflictgebied verkiezingen kunnen worden gehouden. Rusland wil het precies andersom.
Niet veel vertrouwen
Zelenski’s thuisfront is er verre van gerust op en volgt de verrichtingen van de eerder dit jaar gekozen president met argusogen. De oppositie bracht gisteren in de hoofdstad Kiev enkele duizenden mensen op de been om van Zelenski te eisen dat hij geen ‘rode lijnen’ zou overschrijden, door zich
De Oekraïense oppositie vreest dat haar president gemakkelijk zal kunnen inpalmen. zegt via onderhandelingen zo snel mogelijk een einde aan de oorlog te willen maken. bijvoorbeeld neer te leggen bij de annexatie van de Krim, af te zien van het Oekraïense streven aansluiting te zoeken bij zowel de Europese Unie als de Navo, of in te stemmen met regionale verkiezingen in de Donbass zolang zich daar nog Russische troepen of door Rusland gesteunde gewapende groepen bevinden.
Die onrust is ingegeven door eerdere uitlatingen van Zelenski, die herhaaldelijk heeft gezegd als president zo snel mogelijk via onderhandelingen een einde te willen maken aan de oorlog, die inmiddels aan meer dan 13.000 mensen het leven heeft gekost. Via telefonisch overleg met Poetin heeft Zelenski eerder al een omvangrijke gevangenenruil bereikt, alsook de teruggave van door Rusland in beslag genomen Oekraïense marineschepen.
De oppositie zegt te vrezen dat de politiek onervaren Zelenski gemakkelijk kan worden ingepalmd door Poetin, zeker nu de Amerikaanse steun aan Oekraïne niet langer vanzelfsprekend is en ook Europese partners hun houding ten aanzien van Rusland lijken te veranderen. De recente woorden van Macron dat Rusland ‘geen vijand’ is, zijn in Kiev met gemengde gevoelens ontvangen.
Russisch gas
Zelenski zegt evenwel met open vizier het gesprek aan te gaan in Parijs. Hij maakt zich geen illusies en is zich al te goed bewust van wat hij zich wel en niet kan veroorloven, met het oog op de critici in eigen land. Vrijlating van gevangenen en een duurzaam staakthetvuren staan bovenaan zijn prioriteitenlijst, zei hij vorige week in een interview met buitenlandse media. Dat de onderhandelingen worden hervat ‘is al een overwinning’, aldus Zelenski.
In Parijs staat meer op de agenda. Eind dit jaar verloopt het RussischOekraïense akkoord over de doorvoer van Russisch gas naar Europese afnemers, en een nieuw akkoord is er nog niet, wat tot problemen kan leiden. Rusland is al jaren bezig met de aanleg van nieuwe pijpleidingen die het Oekraïense grondgebied omzeilen, waardoor Oekraïne belangrijke inkomsten als transitland kwijtraakt. Maar de Oekraïense route blijft zeker nog enkele jaren onontbeerlijk om alle afnemers in Europa te kunnen bedienen.
De Russen willen dat Oekraïne een speciale status toekent aan de conflictgebieden in OostOekraïne om zo een vinger in de pap te houden
Vrijlating van gevangenen en een duurzaam staakthetvuren staan bovenaan Zelenski’s prioriteitenlijst