GELIJKSPEL BESTAAT NIET, AL ZEKER NIET IN DE DEMOCRATIE

Als er verkiezingen worden gehouden, verwachten we een winnaar. We rekenen erop dat in de vroege uurtjes van vrijdag 13 december ofwel Boris Johnson ofwel Jeremy Corbyn zijn overwinning zal uitroepen en beloven – afhankelijk van wie wint – dat de Brexit er nu echt komt of dat de bourgeoisie de rekening gepresenteerd zal krijgen. Maar wat als het gelijkspel wordt? Ik weet wel dat de meeste peilingen de Conservatieven een voorsprong van 10 procentpunten op Labour geven. Johnson is misschien een bluffer, maar Corbyn blijft achtervolgd door de aantijgingen van antisemitisme. Het zou de Tory’s een flinke meerderheid moeten opleveren.

Maar er is meer dan één reden waarom de Conservatieven voorzichtig moeten zijn met hun optimisme – nog los van de beruchte feilbaarheid van de Britse opiniepeilingen. Ten eerste is er de geschiedenis. Als je de algemene verkiezingen van 2010 en 2017 als overwinningen telt – in de zin dat de Tory’s de premier mochten leveren, hebben de Conservatieven de drie vorige algemene verkiezingen gewonnen. De laatste keer dat ze het vier keer klaarspeelden, was in 1992, toen John Major met de hakken over de sloot won, met een meerderheid van amper 21 zetels (een uitslag die de peilingen niet hadden voorspeld).

Er is geen enkel ander voorbeeld van vier opeenvolgende verkiezingsoverwinningen in de geschiedenis van GrootBrittannië.

Nog een reden voor de Conservatieven om zich zorgen te maken: op de sociale media verslaat Corbyn al zijn concurrenten. Op Facebook heeft hij bijna 1,6 miljoen volgers, terwijl Johnson het met minder dan 800.000 moet stellen. Bovendien is Corbyn veel actiever op Facebook dan Johnson en worden zijn posts en video’s op veel grotere schaal gedeeld. De aanhang van de Labourleider op Instagram is tijdens de verkiezingscampagne opvallend gegroeid, met 28 procent tussen 11 november en 5 december. In dezelfde periode kreeg Johnson er maar 9 procent volgers bij.

Kortom, er is nog niets beslist, al gokken de beurzen en de financiële markten op een Conservatieve overwinning.

Wat als we eind deze week geen beslissend resultaat krijgen? Wat als de Tory’s net geen meerderheid halen? Als u wilt weten hoe een democratie in een impasse eruitziet, moet u naar Nederland, waar ze na de verkiezingen van maart 2017 208 dagen moesten onderhandelen om een coalitie ineen te knutselen.

Of ga naar Israël. De verkiezingen van april leverden geen meerderheid op en moesten in september worden overgedaan. De centristische partij Blauw en Wit noch de conservatieve Likoedpartij kon een regering vormen. Het lijkt steeds waarschijnlijker dat er weer nieuwe verkiezingen komen.

Wat zouden de gevolgen zijn als zoiets volgend jaar in de VS gebeurt? Wat als de uitslag in november even krap is als in 2000? George W. Bush had toen in totaal minder stemmen dan Al Gore. Alles hing ervan af wie in Florida zou winnen, met zijn 25 kiesmannen. Die avond riepen de netwerken eerst Gore tot winnaar uit, daarna Bush en uiteindelijk geen van beiden. Een juridische strijd van 36 dagen eindigde in het Opperste Gerechtshof, dat met vijf stemmen tegen vier besliste de hertelling stop te zetten.

Ondanks de sterkte van een door belastingverminderingen en goedkoop geld opgepepte economie, is Donald Trump geen populaire president. Een recente peiling van The New York Times gaf Joe Biden een piepkleine voorsprong op Trump in de cruciale staten – Michigan, Pennsylvania en Wisconsin — maar voorspelde ook dat Trump Bernie Sanders en Elizabeth Warren met een even kleine marge zou verslaan. Intussen lijken de onafhankelijke kiezers zwaarder te tillen aan Trumps geknoei in Oekraïne dan aan het rapport van Robert Mueller. Het zou weer een dubbeltje op zijn kant kunnen zijn.

In 2000 aanvaardde Gore zijn nederlaag min of meer gracieus, liet zijn baard staan en vertrok om de planeet te redden. Maar twee decennia hebben de Amerikaanse politieke cultuur ten kwade veranderd. Ik kan me moeilijk voorstellen dat Trump en zijn aanhang stoïcijns zullen reageren mocht een betwistbare telling in Michigan de president een tweede termijn kosten. Omgekeerd zouden veel Democraten als gek tekeergaan als het Opperste Gerechtshof, met zijn door Trump benoemde rechters, hem er vier jaar bij zou geven.

‘Ik heb nog nooit in mijn leven gelijkgespeeld’, heeft Sir Alex Ferguson, de gewezen coach van Manchester United, ooit gezegd. Wijze woorden. Ik hoop dat Johnson – en alle kiezers die het Verenigd Koninkrijk een warm hart toedragen – ze donderdag in gedachte zullen houden. Niet alleen het land heeft een overwinning nodig. De democratie kan ook niet zonder.

Niall Ferguson

Kogelgaten. De foto van de beschoten gevel op de Oudebaan in Ekeren in ‘De wereld in beeld’ in dS Weekblad van 7 december is van Gert Jochems.

Wat als we vrijdag geen beslissend resultaat krijgen? Wat als de Tory’s net geen meerderheid behalen?