Met een indigestie het nieuwe jaar in Wat overeten met ons lijf doet
De oesters zijn op, de gevulde kalkoen is verorberd en de kerststronk weggewerkt. Wat doet mateloos overeten met ons lichaam?
Ons buikje is helemaal rond gegeten, onze broekriem is een gaatje ruimer gezet, maar daar komt de volgende gang alweer aan, en dus scheppen we nog maar eens op. De feestdagen zijn een uitdaging voor ons spijsverteringsstelsel, en dat vertaalt zich in het opgeblazen en soms misselijke gevoel dat ons overvalt als we van tafel gaan.
1. Zit er een rem op hoeveel we kunnen eten?
Jazeker, alleen luisteren we niet naar de signalen die ons lichaam ons geeft om aan te geven wanneer we voldoende hebben gegeten en een punt moeten zetten achter de maaltijd. Onze maag produceert namelijk een ‘hongerhormoon’, ghreline, dat de eetlust stimuleert. Naarmate onze maag zich vult, neemt de productie van dat hormoon af en tegelijk ons hongergevoel. Op dat moment neemt de productie van een verzadigingshormoon, leptine, het over.
Ook andere hormonen geven aan dat het tijd wordt om te stoppen met eten, zoals cholecystokinine, waarvan de productie op gang komt als grote hoeveelheden vet, zuur en andere verteringsproducten de twaalfvingerige darm bereiken. Dit hormoon bezorgt ons een gevuld gevoel door de maaglediging te vertragen. Maar als we aan het feest zijn, negeren we die hormoonsignalen, en overeten we ons.
2. Hoe komt het dat we ons zo ongemakkelijk kunnen voelen na een avondje tafelen?
Dat komt vooral doordat onze uitgezette maag tegen andere lichaamsdelen aanduwt, zoals het middenrif en de longen. Dat maakt ademen lastiger. Bovendien vergen verteringsprocessen tamelijk veel bloedtoevoer, zodat er tijdelijk minder bloed wordt aangevoerd naar de hersenen. Dat kan een draaierig gevoel geven (als uw hoofd al niet aan het tollen was van de alcohol).
Bovendien kan ook het gewicht van de geconsumeerde voedingswaren – niet zelden meer dan een kilogram – maken dat we ons letterlijk zwaar voelen. Ook gaan we bij een feestmaal meestal pas laat van tafel, en late maaltijden verteren minder snel.
3. Kunnen we ons te barsten eten?
Dat is weinig waarschijnlijk. Er zit behoorlijk wat rek op onze maag. Heeft ze leeg een volume van ongeveer een liter, een volledig gevulde maag kan een inhoud van ongeveer drie liter aan. Een overvolle maag kan zelfs tot vier liter slikken, maar als mensen dan nog steeds dooreten, beginnen ze te kokhalzen. Zo zit er een fysieke limiet op hoeveel (ongeoefende) mensen in korte tijd kunnen eten – we laten even de krachtpatsers buiten beschouwing die zeventig hotdogs na elkaar kunnen verstouwen.
4. Hoe slecht is overeten voor onze gezondheid?
Op de korte termijn blijft het bij wat voorbijgaande ongemakken zoals indigestie en de dagen erna verstopping of diarree. Bovendien riskeer je aan te komen. Brengt een doorsnee gezonde warme maaltijd ongeveer 600 tot 800 kilocalorieën aan, aan de feestdis komen er gemakkelijk 2.000 kilocalorieën op ons bord terecht. Dat is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid calorieen voor een vrouw, samengebald in één maaltijd. Wie elk jaar zwaar tafelt met de feestdagen en niet navenant meer beweegt in die periode, zou zo’n halve kilo per jaar aankomen. Na tien jaar is dat vijf kilogram.
Op de lange termijn liggen overgewicht, hartproblemen en suikerziekte op de loer. Hartpatiënten kunnen na een zware maaltijd zelfs op de korte termijn problemen krijgen. Hun lichaam reageert op de overmaat aan voedsel door het stresshormoon noradrenaline vrij te stellen. Daarvan gaan de hartslag en de bloeddruk omhoog, wat kan leiden tot een hartaanval.
Bronnen: Australische Academie van Wetenschappen, The Washington Post, accesscardiology.com.au