‘Je belandt toch niet in de cel om een tweet?!’
Omar Radi bekritiseerde in een tweet het arrest tegen activisten uit de Rif. Zo raakte de freelancejournalist in Marokko aan een taboe.
BRUSSEL I ‘In Marokko zijn journalisten welkom, zolang ze het land maar promoten’, zegt Laila Ben Allal, een Belgische CNNjournaliste met Marokkaanse wortels sarcastisch. Elke reporter die ooit in Marokko heeft gewerkt, kent de lange reeks onderwerpen die de Marokkaanse overheid als off limits beschouwt: het onaantastbare koningshuis, de bezetting van de Westelijke Sahara en Marokko’s repressieve aanpak van Afrikaanse migranten. Sinds 2016 is Hirak, de beweging die voor meer rechten ijvert in het gemarginaliseerde Rifgebied in het noorden van het land, toegevoegd aan de lijst met taboes.
Freelancejournalist Omar Radi (33) begaf zich dus op glad ijs toen hij in april op Twitter kritiek uitte op de uitspraak in hoger beroep tegen de activisten van Hirak. Het arrest bevestigde de celstraffen tot twintig jaar die in eerste aanleg waren uitgesproken. ‘Lahcen Talfi, rechter van het hof van beroep, beul van onze broeders, onthoud goed zijn naam’, twitterde Radi. ‘Vergeet en vergeef dat soort functio narissen zonder waardigheid niet!’ Volgens de aanklacht heeft hij met die tweets de rechter beledigd, en daarop staat in Marokko een maximumstraf van één jaar cel.
Povere persvrijheid
Donderdag werd Radi door de gerechte lijke politie opgeroepen voor verhoor en moest hij in Casablanca voor de aanklager verschijnen, de tweede keer al dit jaar. Na de eerste zitting van zijn proces, al meteen donderdagavond, werd hij in hechtenis genomen. Hij zit sowieso tot 2 januari in voorarrest. Radi werkt als journalist, maar is ook lid van Attac Maroc, een organisatie die zich inzet voor de mensenrechten en sociale rechtvaardigheid.
Op sociale media heeft Radi’s arrestatie tot verontwaardiging geleid. ‘Je gaat toch niet naar de cel om een tweet?!’, postte de Marokkaanse schrijfster en sociologe Sanaa El Aji gisterochtend op Facebook. Reporters zonder Grenzen (RSF) plaatst het NoordAfrikaanse koninkrijk in een lijst van 180 landen op de 135ste plaats. Sinds 2016 is er wel een nieuwe mediawet van kracht die journalisten niet langer cel straffen oplegt, maar reporters kunnen wel nog altijd onder de gewone strafwet vervolgd worden. RSF omschrijft Marokko als een ‘zeer moeilijk land’ voor journalistiek werk, en klaagt aan dat journalisten er met ‘juridische intimidatie’ worden geconfronteerd. Journaliste Laila Ben Allal beaamt dat: ‘In Marokko loop ik voortdurend het risico te worden geschaduwd of lastiggevallen door de staatsveiligheid, als ik er ben om te werken, maar ook als ik er gewoon met vakantie ben.’
Ben Allal leerde de gearresteerde Omar Radi kennen in het Rifgebergte, toen ze er in juli 2017 allebei verslag uitbrachten van de protesten. ‘Hij kwam toen over als warm en professioneel, met een bijzondere aandacht voor de menselijke kant van een nieuwsverhaal.’
Opgepakt na bezoek aan Algerije
Volgens de journaliste draait Radi’s arrestatie om meer dan alleen een tweet. ‘Radi was zondag nog in Algerije, de aartsvijand van Marokko, waar hij een prijs voor onderzoeksjournalistiek in ontvangst nam’, vertelt ze. In een radiointerview liet hij zich toen kritisch uit over de verstrengeling van de politieke en de economische macht in Marokko. Hij hekelde ook de ondoorzichtige onteigeningen door de Marokkaanse overheid van tribale grond.
Volgens Ben Allal is het geen toeval dat Radi kort na zijn terugkeer in Marokko is gearresteerd. Over zijn kansen op gratie of op een vrijspraak is ze pessimistisch. ‘Marokko zal een signaal willen sturen, aan de lokale én de internationale pers. Journaliste Hajar Raissouni (die ook verslag uitbracht over de protesten in de Rif, maar werd aangeklaagd wegens een illegale abortus, red.) kreeg in oktober gratie, maar pas na er een grote internationale campagne voor haar. Die campagne voor Raissouni was bovendien behoorlijk hypocriet. Zeer weinigen durfden toen te benoemen waar het écht om ging: niet om een illegale abortus, maar om de inperking van de vrijheid van meningsuiting.’
In een andere zaak is Mohamed Sekkaki, een populaire Marokkaanse youtuber, tot vier jaar cel en een geldboete veroordeeld, wegens het beledigen van de Marokkaanse koning Mohammed VI. Sekkaki gaat tegen dat vonnis in hoger beroep.
Volgens de aanklacht heeft Radi met zijn tweets de rechter beledigd. Daarop staat in Marokko een maximumstraf van één jaar cel