‘Amper wetenschappelijk bewijs voor nut cannabismedicijnen’

Er is volgens experts geen aandoening waarvoor cannabisproducten systematisch aanbevolen kunnen worden. ‘De onderbouwing is ook te zwak voor terugbetaling.’

Het is een getouwtrek om de waarheid: hoe wonderbaarlijk is het ‘wondermiddel’ cannabis in de geneeskunde? Heel wat patiënten koesteren hoge verwachtingen. JeanPierre Voncken, de vader van de tienjarige Sofie, bijvoorbeeld, eist samen met andere patiënten de legalisering van medicinale cannabis. Voncken dagvaardt de overheid zelfs omdat de cannabisolie die Sofie tegen epilepsieaanvallen neemt, niet legaal is. Maar veel patiënten die om cannabisproducten vragen, hebben de wetenschap niet aan hun kant, zo blijkt uit een nieuw overzichtsartikel van het Belgisch Centrum voor Farmacologische Informatie (BCFI).

Het BCFI neemt onafhankelijk de wetenschappelijke onderbouwing van behandelingen onder de loep. ‘De beschikbare studies zijn heel zwak. Te zwak om te mogen beweren dat geneesmiddelen afgeleid van cannabis echt werkzaam zijn of beter dan de onderbouwde behandelingen’, zegt Thierry Christiaens, die als professor klinische farmacologie (UGent) verbonden is aan het BCFI. ‘De wetenschappelijke bewijzen zijn volgens ons ook te zwak om voor de terugbetaling van de producten te pleiten. Er zijn wel succesverhalen van patiënten. Maar alleen daarop mogen we ons niet baseren.’

Het oordeel van het BCFI is hard: voor geen enkele aandoening zijn er overtuigende argumenten voor het ‘systematisch’ aanbevelen van cannabis of cannabinoïden (producten met stoffen uit cannabis). Er zijn slechts ‘beperkte’ argumenten voor ‘enig’ effect om de symptomen te verlichten bij bepaalde patiëntengroepen, waaronder de patiënten met multiple sclerose om spasmen te verlichten.

Een bijkomend probleem is dat er weinig geweten is over de effecten op lange termijn. Producten op basis van medicinale cannabis bevatten de stoffen THC en CBD. Van THC, de stof die je ‘high’ maakt, is geweten dat hij psychoactief en verslavend is.

Met CBD is het een ander verhaal. Die stof zou eerder pijnstillend en rustgevend zijn. Apothekers mogen in principe op voorschrift van een arts CBDolie bereiden. ‘Maar je kan THC en CBD uit cannabis nooit volledig van mekaar scheiden’, aldus Christiaens. ‘In de praktijk betekent dat: een apotheker die een olie bereidt met een therapeutische dosis CBD, zal vaak de maximale hoeveelheid THC overschrijden.’

Cannabisindustrie

Eerder dit jaar waarschuwden de Belgische pijnartsen al voor een ‘te snelle’ maatschappelijke aanvaarding van cannabis en risico’s zoals verslaving en depressie. Ook Patrik Vankrunkelsven, huisarts en directeur van het Centrum voor EvidenceBased Medicine en sinds jaar en dag voorvechter van medicinale cannabis, noemde toen de hype rond medicinale cannabis ‘van de pot gerukt’ (DS 14 juni). Het kan volgens Vankrunkelsven slechts als laatste redmiddel overwogen worden.

‘Er is een enorme druk vanuit de patiënten om verder te gaan’, aldus Christiaens. ‘Wij, artsen, voelen ook druk van de cannabisindustrie. Maar met wat we vandaag aan beschikbare data hebben rond cannabis en cannabisproducten, moeten we toch heel voorzichtig zijn.’

‘Er zijn succesverhalen van patiënten, maar alleen daarop mogen we ons niet baseren’

THIERRY CHRISTIAENS Professor UGent