Oostenrijk op zucht van turquoise-groene regering
De Oostenrijkse groenen willen regeren met de conservatieve kanselier Sebastian Kurz. Primeur voor Oostenrijk, precedent voor Europa?
De Oostenrijkse groenen staan op het punt om voor het eerst in hun geschiedenis toe te treden tot een regering. Dat maakte hun voorzitter Werner Kogler zondagochtend bekend, samen met Sebastian Kurz, de leider van de christendemocratische ÖVP. Kurz zou voor de tweede keer premier worden, nadat hij van 2017 tot 2019 al aan het roer gestaan heeft van een coalitie met de uiterstrechtse Vrijheidspartij (FPÖ). ‘De grote struikelblokken op de weg naar een gezamenlijke regering zijn aan beide zijden uit de weg geruimd’, zei Kurz. De onderhandelaars denken midden volgende week een regeerakkoord voor een ‘turquoisegroene’ coalitie te kunnen voorstellen, met de winnaars van de parlementsverkiezingen van september.
Zo’n regering zou een breuk zijn met de Oostenrijkse traditie van compromisgerichte coalities tussen links en rechts, waar de kiezers op uitgekeken raakten, maar evengoed met de recente coalitie tussen ÖVP en FPÖ. Die spatte in het voorjaar uiteen na Ibizagate. Dat schandaal draaide rond een video waarin voormalig FPÖleider HeinzChristian Strache zich leek te laten omkopen door een vrouw die zich uitgaf voor het nichtje van een Russische oligarch. De afgelopen maanden moest Strache zich opnieuw verdedigen tegen beschuldigingen van fraude met aangiften. Ook zou hij miljoenen aangenomen hebben van Oekraïense oligarchen om hun stromannen aan een zetel in het parlement te helpen. Strache ontkent alle aantijgingen, maar de beroerde sfeer in en rond zijn partij dreef Kurz in de richting van een nieuwe coalitie.
‘Deze alliantie kan een nieuwe fase in de Europese markteconomie inluiden’
DIE WELT Duitse krant
Europees voorbeeld?
Hoewel de inhoud van het akkoord grotendeels geheim blijft tot de laatste punten en komma’s gezet zijn, wordt verwacht dat Kurz stevig tegemoet zal komen aan de groenen, zonder de harde lijn van zijn partij inzake migratie en veiligheid op te geven.
Met name rond migratie was de afstand tussen beide partijen groot, maar blijkbaar niet onoverbrugbaar. Een email van Kogler aan de groene achterban suggereert dat zijn partij vooral stevige toezeggingen kreeg op het vlak van klimaat, transparantie en sociale zekerheid. Bovendien zouden de groenen een minister van Infrastructuur krijgen die, naar verwachting, fors zal investeren in het spoorwegnetwerk. De ÖVP zou ondertussen de touwtjes in handen houden op de departementen die de partij na aan het hart liggen: economie en financiën, binnen en buitenlandse zaken en landsverdediging.
Een geslaagde uitwisseling van groene en conservatieve thema’s zou een nieuwe wending geven aan de Oostenrijkse politiek, maar kan ook een Europees precedent scheppen, voorspelde de Duitse conservatieve krant Die Welt al in september. ‘Deze nieuwe alliantie tussen conservatisme, liberalisme en ecologie zou een nieuwe fase in de Europese markteconomie kunnen inluiden.’
Of het echt zover komt, hangt nog af van de goedkeuring van de leden van de groene partij. Die komen eind deze week samen in Salzburg, maar het is nu al vrijwel zeker dat ze hun fiat zullen geven, schrijft de krant Der Standard.
‘Leeg glas’ Kurz
Bij de ÖVP zijn er nog minder obstakels: daar ligt de finale beslissing in de handen van Kurz. Het toont hoezeer het 33jarige wonderkind van de Oostenrijkse politiek zijn stempel gedrukt heeft op de ÖVP. De christendemocratische machtspartij is afhankelijk van zijn charisma en leiderschap. Dat Kurz na een coalitie met uiterstrechts nu met de ecologisten kan regeren, onderlijnt hoe ideologisch flexibel hij is. Een flexibiliteit waarin critici een gebrek aan overtuiging zien. Auteur David Schalko omschreef de ÖVPleider in Der Spiegel zelfs als ‘een leeg glas’.
Dat het glas van Kurz nu gevuld wordt door de groenen, toont ook de bijna ongemerkte transformatie van de groenen tot nieuwe machtspartij aan. Eind 2016 werd het voormalige groene boegbeeld Alexander Van der Bellen (75) president doordat hij ook veel kiezers van de traditionele machtspartijen achter zich had weten te scharen. Dat kwam vooral doordat zijn tegenkandidaat in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen, FPÖ’er Norbert Hofer, uit uiterstrechtse hoek kwam. Vervolgens maakte het ineenstorten van de coalitie tussen ÖVP en FPÖ de weg vrij voor een goed verkiezingsresultaat voor de groenen en hun eerste regeringsdeelname.
Als alles vlot verloopt, zou de turquoisegroene coalitie de fakkel al op 7 januari kunnen overnemen van de overgangsregering van Brigitte Bierlein, de voormalige voorzitster van het Grondwettelijk Hof. De regeringBierlein bracht, na een periode vol schandalen, een technocratisch beleid zonder veel drama.
‘De grote struikelblokken zijn aan beide zijden uit de weg geruimd’
SEBASTIAN KURZ Expremier en ÖVPleider