De poppen van Poetin
Kun je de geschiedenis herkennen als je er midden in zit? Wie twee vliegtuigen de WTCtorens ziet rammen, weet meteen dat hij een sleutelmoment in de geschiedenis van de 21ste eeuw heeft meegemaakt. Soms is het subtieler. Als plots groene mannetjes op de Krim verschijnen, doet de grote poppenspeler in het Kremlin er alles aan zijn rol te minimaliseren.
Vaak gaan die cruciale momenten terug op minder opvallende gebeurtenissen, die pas achteraf te duiden zijn als de echte scharniermomenten. Het zijn die momenten die Geert Mak, eminent chroniqueur van de moderne geschiedenis van Europa, probeert te vatten in een nieuwe reeks reportages. In twintig afleveringen, verdeeld over twee seizoenen, leidt Mak je naar de donkere uithoeken van de Europese ge schiedenis.
Dat Vladimir Poetin zou uitgroeien tot een sluw, maar meedogenloos leider, had op 14 april 2001 al duidelijk moeten zijn. Voorlopers van de groene Krimmannetjes vielen toen de studio’s binnen van tvzender NTV. Daarop werd het satirische poppenprogramma
Koekli uitgezonden, waarin Poetin elke week te kakken werd gezet. Heel Rusland vond het hoogst amusant, behalve Poetin zelf. En dus moest Koekli van
het scherm.
Maks verslaggevers slaagden erin al le hoofdrolspelers van toen – van de maker van de Poetinpop tot de scenarioschrijver – aan de praat te krijgen. Ook Poetins spindoctor van toen – de man is ondertussen uit de gratie gevallen – komt aan het woord. Ze geven een originele inkijk in het kille hoofd van de Russische president en de totale desillusie die twintig jaar Poetin heeft opgeleverd.
Ook origineel is Maks kijk op de WTCterroristen. Dit soort aanslag werd al in 1994 aangekondigd. Toen kaapten moslimextremisten van de GIA, de Algerijnse voorloper van AlQaeda, een Franse Airbus met als doel de piloot te dwingen in de Eiffeltoren te vliegen. Het plan mislukte, omdat de piloot uit het raam van zijn vliegtuig kon springen. De man is ondertussen wijnboer.
Mak gebruikt het verhaal om een ander punt te maken: de gerechtvaardigde strijd tegen de terreur heeft ook de mensenrechten van onschuldige burgers buitenspel gezet. Dat vertelt Fayçal Cheffou, de burgerjournalist uit Molenbeek wiens leven een nachtmerrie werd toen de Brusselse politie hem verwarde met ‘de man met het hoedje’, een van de terroristen van Zaventem. Dat hij sinds die politieblunder nog vier keer werd opgepakt, stemt tot nadenken. Het verschil tussen Brussel en Moskou lijkt plots flinterdun.
Geert Mak leidt je naar de donkere uithoeken van de Europese geschiedenis