Omerta in Franse katholieke kerk
In Lyon is de rechtszaak gestart tegen priester Preynat. Hij misbruikte jarenlang scoutsjongens, terwijl de kerkleiding hem de hand boven het hoofd bleef houden.
PARIJS I Ze herinneren zich zijn schor gehijg, de geur van sigaren en zijn hand die in hun short verdween. In de sacristie van de SaintLuckerk, in de tent op zomerkamp of in de bus tijdens een uitstap. De scoutsjongens waren tussen zeven en twaalf jaar oud, toen priester Bernard Preynat zich aan hen vergreep.
Deze week begon het proces tegen de nu 74jarige man. Preynat erkende meteen dat de feiten al sinds 1991 bekend waren bij zijn oversten. De priester kon meer dan twintig jaar ongestoord zijn gang gaan. ‘Het gebeurde elk weekend en tijdens de kampen, soms wel vier of vijf jongens op één week’, vertelde hij.
Preynat had zijn interesse in jongetjes nooit verborgen. Toch was hij jarenlang verantwoordelijk voor de scouts van SainteFoylèsLyon, een rijke en katholieke buitenwijk van Lyon. In het seminarie vertelde hij hoe hij als monitor op zomerkamp ‘de jongetjes ging strelen wanneer ze in bed lagen’. Ze vroegen hem in therapie te gaan, wat hij deed, en zijn zonden werden hem vergeven.
Twintig jaar lang kreeg hij vierhonderd jongens onder zijn hoede. Al snel, eind jaren zeventig, bereikten de eerste verhalen het bisdom. ‘Je gaat toch niet weer beginnen?’, kreeg Preynat te horen van zijn overste. Daarmee was de kous af.
Tot de elfjarige François Devaux op een zaterdag in mei 1990 thuis kwam van een middagje scouts. ‘Ik denk dat de priester me graag heeft’, zei de jongen aan zijn ouders. ‘Hij heeft me op de mond gezoend’. Vader en moeder hadden een gesprek met de populaire priester en zijn overste. ‘Ben je nu weer begonnen’, vroeg die laatste. ‘Je weet toch dat je daar als gewone burger voor in de gevangenis kan vliegen?’ Meer dan die waarschuwing kwam er niet van. Een jaar later schreef de familie Devaux een brief naar de bisschop van Lyon en moest Preynat vertrekken uit SainteFoy.
De ouders werden gerustgesteld: Preynat zou niet meer met kinderen in contact komen. Hij werd overgeplaatst naar een dorp zeventig kilometer verderop. Bij zijn afscheid zei hij dat hij ‘veel van zijn scouts had gehouden. Van sommigen zelfs te veel’.
Tien jaar cel?
SainteFoy hulde zich in stilzwijgen. De slachtoffers spraken jarenlang niet (‘wie zou het woord van een klein kind geloven tegenover dat van een priester?’) en de kerk hield Preynat de hand boven het hoofd. Vijfentwintig jaar lang bleef hij preken, gaf catechese en organiseerde uitstapjes en zomerkampen.
Pas vele jaren later, als Alexandre Hezez – ook een slachtoffer van Preynat – ontdekt dat de priester nog altijd leeft, wordt die omerta doorbroken. Hezez is een overtuigd katholiek en heeft een blind vertrouwen in de kerk. Hij ontmoet priesters en kardinalen, maar stapt in 2015 dan toch naar het gerecht. Preynat wordt uit het priesterambt ontzet.
Samen met andere slachtoffers richt Hezez La Parole Libérée op, een groep die hen een stem geeft en verenigt tegen Preynat en de kerkleiding die hem beschermde. Ze verzamelen meer dan zeventig verklaringen van mannen die in hun kindertijd werden misbruikt door Preynat.
De affairePreynat deed al koppen rollen in de Franse kerk. Kardinaal Philippe Barbarin, de bisschop van Lyon, kreeg vorig jaar een voorwaardelijke celstraf van zes maanden omdat hij op de hoogte was van de feiten en er niets mee deed. Hij bood zijn ontslag aan bij de paus, maar die heeft dat niet aanvaard. Tijdens een persconferentie liet Barbarin zich ontvallen dat de wandaden van Preynat ‘Grâce à Dieu’ verjaard waren. Die uitspraak werd de titel van een film over de affaire.