Belgische bedrijven dumpen illegaal afval in NoordFranse natuur

Belgische bedrijven dumpten in de NoordFranse natuur illegaal bergen gevaarlijk afval. De bewoners zien het met lede ogen aan. ‘Wilde dieren graven hier naar eten.’

RÉDANGE I ‘Toen ik op maandag in de vroege avond met mijn hond ging wandelen, was alles hier nog normaal. En de volgende ochtend lag dit er.’ Jessica Dautruche (43) wijst naar de gigantische berg rottend afval – goed voor naar schatting tweehonderd ton – die sinds eind oktober ligt te vergaan op enkele honderden meters van waar ze woont. Het gros van het afval is niet langer identificeerbaar, maar behalve veel ijzer, plastic en een gele bouwvakkershelm, zijn er ook batterijen, eten en potten met resten van verf bij. De lucht ruikt naar chemicaliën.

‘Ik heb meteen een foto naar de burgemeester gestuurd’, zegt Dautruche. ‘Ik dacht dat de eigenaar van dit terrein wel verantwoordelijk zou zijn. Met hem hebben we al vaker miserie gehad. Maar hier had hij helemaal niets mee te maken.’

Verlaten terreinen

Het illegale stort ligt in Rédange, een rustig dorp op de grens tussen Frankrijk en Luxemburg, op amper 15 kilometer van de Belgische grens. In de week die volgde op de eerste dumping, dikte het afval snel aan. ‘Vier dagen op rij kwamen de daders terug’, zegt Dautruche. Op de vijfde dag trok ze haar handschoenen aan en ging ze in de bergen op zoek naar aanwijzingen voor de herkomst van het vuil. Het ene na het andere stuk dat ze vond – rekeningen van tankstations, flyers, zakjes, zelfs resten van een schooltaak – wezen naar Antwerpen.

Een korte autorit van tien minuten verder in HaucourtMoulaine is de massa illegaal gestort afval nog omvangrijker. Het afval ligt verspreid over een weidse, verlaten mijnsite. Ook in de nabijgelegen dorpen Hayange, Hussigny en AudunleTiche zijn storten opgedoken. ‘C’est une catastrophe’, zegt Ghislain Orsucci, adjunct van de burgemeester van HaucourtMoulaine. ‘Wekenlang is dat afval blijven dampen, we waren bang dat het in brand zou vliegen.’

Zijn regio is al langer in trek bij sluikstorters, met haar versnipperde bewoning en de vele verlaten fabrieksterreinen, waar ’s nachts geen verlichting is, laat staan controle. Ook alle nabije grenzen stimuleren dat. ‘Mensen denken dat ze minder snel gepakt worden als ze niet in eigen land

sluikstorten. Maar dat maakt van mijn dorp nog geen vuilnisbelt’, zegt Christian Cendecki, eerste schepen van Rédange.

De grootschalige manier waarop het sluikstorten gebeurt, is nieuw. Dat zegt ook Thomas Daguin, het hoofd van de lokale douane, aan Politico. Zijn diensten patrouilleren op de grenzen tussen Frankrijk, België, Duitsland en Luxemburg – op zoek naar drugs en sigaretten. Maar ‘de afgelopen twee jaar zagen we vooral een toename in de hoeveelheid afval die de grens passeert’, zegt Daguin. In 2017 telden zijn diensten 7 ton afval dat illegaal Frankrijk binnenkwam, een jaar later was dat al 139 ton geworden.

‘Frauduleus’

Niet alleen documenten tussen het afval in Rédange en HaucourtMoulaine wezen naar België, dat deden ook twee vrachtwagenchauffeurs die de Franse douane op heterdaad kon betrappen. Ze waren gedetacheerd en spraken amper Engels of Frans. Ze verklaarden dat ze werkten in opdracht van Mondial Services – een recylagebedrijf met hoofdzetel in Aartselaar, dat volgens zijn laatste jaarrekening in de schulden zit, maar waarover bijzonder weinig informatie te vinden is. Het bedrijf reageerde niet op meerdere vragen van De Standaard, maar eerder ook van Politico. ‘Volgens de douane hebben we hier met een maffieuze organisatie te maken’, zegt Dautruche.

De eigenaar van de vrachtwagens waarmee de dumpingen gebeurden, en voor wie Mondial Services in onderaanneming werkte, is Jost Group: een van oorsprong Belgisch transportbedrijf, met zetel in Luxemburg – en een van de grote spelers op de markt. Tot vier keer toe fotografeerden bewoners in Rédange vrachtwagens van het bedrijf in de directe omgeving van de afvalbergen.

In een persbericht op zijn website wijst Jost Group iedere verantwoordelijkheid van de hand en zegt het nooit op de hoogte te zijn geweest van ‘frauduleuze bedoelingen’. Ook in de nasleep van dat bericht werden nog steeds vrachtwagens van Jost Group nabij de illegale storten gefotografeerd, zegt Dautruche.

Het afval zelf is volgens de getuigenis van één chauffeur inderdaad uit de buurt van Antwerpen afkomstig: van het bedrijf Snoeys Recyclage uit Brecht. ‘Mondial Services heeft meermaals afval van ons gekocht’, zegt zaakvoerder Herman Matthijssen. Het zou dat nasorteren en vervolgens doorverkopen. ‘De restanten waar echt niemand iets mee kan, worden normaal gezien verbrand’, zegt Matthijssen. ‘Maar wij hebben geen zicht op wat klanten die ons afval overnemen, daar vervolgens mee doen.’

De chauffeurs werden een tijdlang door de douane vastgehouden, maar al gauw vrijgelaten. Het gerechtelijk onderzoek naar de verantwoordelijken voor de grootschalige sluikstorting is volop aan de gang.

Visvijver

Intussen blijft het afval in Rédange en HaucourtMoulaine liggen. In beide gemeentes rust het voor het overgrote deel op privéterrein en is het de verantwoordelijkheid van de eigenaar om het te ruimen. Maar om een berg van zoveel tonnen wellicht gevaarlijk afval op een veilige manier te verwijderen, loopt de prijs gauw op tot vele duizenden euro’s.

De inwoners hopen toch op een snelle oplossing. Ze maken zich zorgen over de impact van het vuil op hun omgeving. ‘Wilde dieren graven hier op zoek naar eten, en nemen vervolgens chemisch afval mee het bos in’, zegt Dautruche. Aan haar voeten stroomt water alle kanten op. ‘Deze heuvel zit vol kleine bronnen. Als de chemische stoffen in de bodem sijpelen – en dat doen ze – voert het water ze mee tot beneden in het dal, tot in onze rivieren en tot in de visvijver die daar ligt.’

In de voormalige mijn in HaucourtMoulaine had de gemeente net grote opknapwerken uitgevoerd om haar te kunnen openstellen voor wandelaars. ‘Maar dat plan zullen we voorlopig maar opbergen’, zegt Orsucci.

Het ene na het andere stuk dat Dautruche vond – rekeningen, flyers, resten van een schooltaak – wees naar Antwerpen