Het syndroom van het pratende hondje

Een vierdelige documentaire poetst het imago van Hillary Clinton op. ‘Hillary’ zet haar neer als een feministe die finaal niet door het hoogste glazen plafond geraakte.

Hillary Clinton is bereid om Bernie Sanders te steunen als presidentskandidaat. Dat bleek op een persconferentie op een plek waar je Clinton niet meteen verwacht: het filmfestival van Berlijn. ‘Wie er ook genomineerd wordt, zal ik steunen. Het zal je niet verrassen dat ik het dwingend acht dat we de zittende president wegkrijgen.’

Hillary Rodham Clinton mag dan haar presidentsverkiezingen hebben verloren, op de 70ste Berlinale werd ze onthaald als een ster – bij gebrek aan echte filmsterren dit jaar. De voormalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken is het onderwerp van Hillary, een vierdelige tvserie die er in première ging.

Vrij voorspelbaar werd ze meteen gevraagd naar haar mening over de recente veroordeling van Harvey Weinstein. Die vraag komt voor een keer niet uit de lucht gevallen: de Hollywoodproducent steunde haar presidentscampagne in 2014 naar verluidt met 1,4 miljoen dollar. ‘Hij droeg bij aan ieders campagne: Barack Obama, John Kerry, Al Gore’, verdedigde ze zich.

De ervaren, Oscargenomineerde documentairemaakster Nanette Burstein claimt dat ze ‘vooral geen hagiografie wilde maken’. Maar Hillary is toch een behoorlijk eenzijdige kijk op iemand die door de regisseuse zelf wordt omschreven als een ‘extreem polariserende figuur’. Vooral naaste medewerkers komen aan bod, maar ook klasgenootjes van weleer en uiteraard oudpresident Bill Clinton. Geen onderwerp wordt uit de weg gegaan, ook de Lewinskyaffaire niet.

De bulk van de documentaire wordt gevormd door een interview met Hillary Clinton zelf, verweven met beelden van de vorige presidentsrace. De serie vertelt ook over haar jeugd, haar jaren als rechtenstudent en haar activisme. Zo ontstaat het beeld van een bovenmatig intelligente, geëngageerde vrouw die haar leven lang streed tegen misogynie, maar finaal niet door het hoogste glazen plafond geraakte.

‘Het probleem was dat ik als enige vrouw meedeed, waardoor mensen al hun vooroordelen en opinies en verwachtingen op één persoon konden projecteren. Ik hoopte toen al dat meer vrouwen zouden runnen, zodat we verder zouden raken dan het “syndroom van het pratende hondje”, zo van “oh my gosh, kijk, een vrouw die praat, een vrouw die meedingt voor het Witte Huis.”’

‘Gelukkig zijn er dit jaar wel verschillende vrouwen in de running (bij de Democraten, red.). Toch zie ik opnieuw die dubbele standaarden opduiken. Vrouwen komen, net als mannen, in alle vormen en maten en kapsels. Je zou moeten worden beoordeeld op je merites.’

Hartelijke Hillary

De documentaire heeft ongetwijfeld ook de bedoeling om Hillary Clinton als een warm mens te tonen, zij die zo vaak gezien wordt als koud en afstandelijk. Of dat lukt, is niet zeker. Zelden zie je haar zelfs maar zuchten of zweten onder de immense druk die toch komt kijken bij politiek op topniveau. In vlees en bloed in Berlijn komt ze hartelijker, maar ook overtuigender over dan op een scherm. Het lijkt soms alsof ze zich te goed voelt om zich te verdedigen tegen de lage uithalen van tegenstanders – zoals in de episodes van de gelekte emails of de tvdebatten met Donald Trump.

‘Er was een moedwillige poging om een beeld van mij op te hangen dat geen enkele band met de werkelijkheid heeft. Toen ik stopte als staatssecretaris onder president Obama, was ik ongelooflijk populair: ik had een approval rating van zo’n 65 procent. Mijn politieke oppositie wist dat ze me moesten neerhalen. Ik heb niet goed genoeg gereageerd op die lawine van negativiteit.’

‘Tot op zekere hoogte ging het om misbegrepen worden en desinformatie. Maar laat ik duidelijk zijn: ik denk niet dat Vladimir Poetin me ooit misbegrepen heeft. Hij wist precies wie ik was en wat ik zou doen om op te staan voor vrijheid en fatsoen, om de relatie te versterken tussen westerse democratieën, en om Europa en de Navo te verdedigen. Toen hij zijn veiligheidsdiensten beval om achter me aan te gaan, was dat niet omdat hij me niet had begrepen, maar omdat hij me wou verslaan.’

Is deze serie een poging om haar te herlanceren in de politiek? Clinton manoeuvreerde weg van een vraag in die richting. In elk geval moet de serie haar waarde als publiek spreker verder opdrijven. Dan hoeft ze niet langer te spreken als die vrouw die de presidentsverkiezingen verloor, maar kan ze dat doen als feministisch boegbeeld.

‘Laat ik duidelijk zijn: ik denk niet dat Vladimir Poetin me ooit misbegrepen heeft. Hij wist precies wie ik was en wat ik zou doen’